Cây Chùm ngây

Cây Chùm ngây, tên khoa học: Moringa oleifera L. thuộc họ Chùm ngây (Moringaceae). Chi này có 13 loài, nhưng loài phổ biến nhất là Chùm ngây hay (cải ngựa) và loài này có nhiều công dụng nhất
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cây Chùm ngâyCây Chùm ngây, tên khoa học: Moringa oleifera L. thuộc họ Chùm ngây(Moringaceae). Chi này có 13 loài, nhưng loài phổ biến nhất là Chùm ngây hay(cải ngựa) và loài này có nhiều công dụng nhất. Cây thân gỗ mềm, cây có chiềucao từ 5-10m, nhiều cành nhánh, vỏ màu mốc xám, lá ba lần kép, màu xanh mốc,không có lông lá phụ hơi tròn, lá bẹ bao lấy chồi.Hoa trắng, to giống hoa đậu, có 5 cánh hoa, tiểu nhị 5. Trái nang dài từ 25-35 cm, to từ2-3 cm khi khô nở thành 3 mảnh có nhiều hột màu đen, có 3 cạnh xếp theo chỗ lõmcủa từng mảnh vỏ, có cánh mỏng bao xung quanh hột. Mùa hoa bắt đầu từ tháng 12đến tháng 1 năm sau và thu hoạch hột vào khoảng tháng 2 hằng năm.Đặc tính sinh tháiCây ưa sáng mọc nhanh, giai đoạn đầu ưa bóng nên có thể trồng xen, khi cây lớn điềuchình ánh sáng, phân cành cao, vỏ màu hơi xanh khi còn non, màu trắng mốc khi cây đãgià, tái sinh chồi mạnh với những nơi độ ẩm cao, đất xốp, tầng mùn dày, tái sinh hạtyếu. Cây chịu hạn tốt, chịu được những nơi đất xấu cằn cổi.Phân bốChùm ngây là loài cây có nguồn gốc từ khu vực thuộc bang Kerala của Ấn Độ, nhưngnó cùng được trồng nhiều nơi như ở Đông Bắc và Tây Nam Châu Phi, bán đảo Ả Rập,Nam Á. Những vùng có lượng mưa thấp hằng năm. Chùm ngây có ở Việt Nam từ lâuđời, mọc hoang nhiều ở tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận, cây phát triển phù hợp với độcao dưới 700m. Ở An Giang, phát hiện cũng có mọc rãi rác một số nơi ở vùng BảyNúi.Công dụngChùm ngây rất giàu dinh dưỡng nhất là chất đạm, chất sắt, có chứa nhiều vitamin cácloại.Làm thực phẩm: Lá tươi chứa 6,35g% chất đạm, 1,7g% chất béo, 8g% chất bộtđường, 1,9g% chất xơ và các chất khoáng khác (DS Phan Đức Bình)Dược liệu: Thân, cành, vỏ, rễ chùm ngây đều có chứa moringinin trị các bệnh khángsinh, kích thích tiêu hóa, kiết lỵ, phù nề, thấp khớp, huyết áp…Khả năng làm sạch nước: Nghiền hột quấy đều trong nước sau 2 giờ thì nước trongdùng được, và còn nhiều công dụng khác.Kỹ thuật thu hái hạt giốngCây trồng trên 18 tháng bắt đầu ra hoa kết quả, độ tháng 02 hằng năm thì thu hái tráiđể làm giống. Nên lấy giống từ những lâm phần hoặc cây mẹ trên 06 tuổi trở lên. Cầnlưu ý trong thu hái, chọn trái đã già, to, tròn đều, màu vỏ chuyển từ màu xanh sang màuthẩm mốc, không lấy những trái đã nứt, hoặc có sâu đục hoặc bị bệnh nấm, không bẻcả cành mà nên có dụng cụ thu hái để chọn những trái đạt yêu cầu và giữ lại nhữngtrái chưa đạt để thu tiếp.Chế biến hạt giốngSau khi thu hái về phải rải đều ra trên tấm bạt, phơi ngoài nắng nhẹ, khi thấy trái đãcó hiện tượng nứt thì đưa phơi trong bóng mát. Không phơi trực tiếp ngoài nắng vì hạtcó dầu nên sẽ giảm tỷ lệ nẩy mầm, sau khi hạt đã bung ra hết khỏi trái thì sàng loạibỏ các tạp chất và thu hạt để đưa vô dụng cụ bảo quảnBảo quản hạt giốngLà loại hạt có dầu nên công tác bảo quản đòi hỏi phải thực hiện tốt thì chất lượnggiống mới đảm bảo. Sau khi loại bỏ các tạp chất và các hạt chất lượng xấu như hạtlép, hạt nhỏ, hạt bị sâu đục…Xong cho vào túi PE hàn kín để bảo quản lạnh ở nhiệtđộ trung bình 100C. Chỉ sử dụng trong năm thì tỷ lệ nẩy mầm cao trên 75% nếu đểsang năm sau tỷ lệ nẩy mầm chỉ còn 20-30%Kỹ thuật gieo ươm giốngXử lý hạt giống: Hạt giống được ngâm trong nước nóng ấm 2 sôi + 3 lạnh (gồm 2 canước sôi hòa đều với 3 ca nước lạnh) ngâm 12 giờ vớt ra cho vào túi vải, treo ráo nướcsau 4 giờ thì rửa chua một lần. Khoảng 24 giờ sau thì hạt nứt nanh, đưa cấy vô túi bầuđược chuẩn bị sẵn.Túi bầu kích thước 9x12 cm được đục 4 lổ xung quanh túi bầu, cách đáy túi bầukhoảng 1,5 - 2cm. Thành phần ruột bầu gồm 60% đất pha cát, 30% xơ dừa hoặc trotrấu, rơm mục, 10% phân hữu cơ.Che bóng bằng lưới chuyên dùng hoặc lá dừa. Giai đoạn đầu từ 50-60% ánh nắng,không chịu được nhiệt độ cao cây sẽ bị héo lá. Tưới nước: Ngày tưới 2 lần vào buổisáng 8-9 giờ, buổi chiều 4-5 giờ, tưới vừa ướt túi bầu. Không tưới quá nhiều, cây sẽbị thối rễ và chết.Chăm sóc cây con trong vườn:Thường xuyên làm cỏ phá váng cho cây và phân loại để có biện pháp chăm sóc cây tốtvà phát triển đều. Cây được khoảng 1- 2 tháng tuổi thì tháo dàn che, từ từ đưa cây ranắng để thích nghi và mau hoá gỗ cứng cây trước khi đưa đi trồng. Thời gian nuôi câytrong vườn ươm từ 4-6 tháng mới đưa đi trồng.Kỹ thuật trồng cây Chùm ngâya.Trồng đề làm rau xanh:Nếu là mục đích trồng làm rau xanh cung cấp cho các cửa hàng siêu thị thì mật độtrồng 1m x 1,5m (cây cách cây 1m, hàng cách hàng 1,5m). Khi cây cao khoảng trên 01mthì cắt đọt, cây sẽ ra nhiều nhánh và tiếp tục cắt nhánh thì cây lại ra theo cấp số nhân,ta sẽ thu hoạch được lượng rau nhiều.Thời vụ trồng: Thông thường đầu mùa mưa từ tháng 6-8 hằng năm là kết thúc. Khôngnên trồng quá trể, mùa khô đến cây sẽ bị chết nhiều.Xử lý thực bì: Phát dọn sạch thực bì để hạn chế sâu bệnh hại và thuận lợi cho đàohố. Hố trồng cây: Đào hố theo quy cách 30 x 30 x 30cm. Đào trước 30 ngày, cho phânvào hố trung bình 2-3 kg phân hữu cơ hoai và lấp hố.Trồng cây: Dùng cuốc xới đều dưới hố, xé túi bầu đặt cây ngay trung tâm hố, cây phảithẳng đứng, lấp hố ém đất xung quanh. Lấp theo hình nón úp đề cây không bị úngnước về mùa mưa sẽ bị chết nhiều.Trồng để làm dược liệuNếu mục đích trồng làm dược liệu là chính thì nên trồng theo mật độ 3mx3m (hàngcách hàng 3m, cây cách cây 3m). Trồng theo nanh sấu, các nội dung khác thực hiện nhưtrên. Hố trồng cây: Đào hố theo quy cách 40 x 40 x 40cm đào trước 30 ngày, cho phânvào hố trung bình 3 - 4 kg phân hữu cơ hoai và lấp hố.Chăm sóc, bảo vệGiai đoạn đầu, cấm không cho gia súc, gia cầm vô khu vực trồng cây vì cây đang non,mềm dễ bị gãy và dậm đạp hư cây. Mùa khô, dọn sạch thực bì hạn chế bị cháy lan.Hằng năm có kế hoạch làm cỏ, xới vun gốc và bón phân cho cây. ...