Châm cứu học - Bài 12

Bài 12: Châm kim hoa mai(Mai hoa châm) Mục tiêu: 1.Trình bày được kỹ thuật gõ kim hoa mai và cơ sở lý luận của phương pháp. 2.Liệt kê được các đường gõ kim hoa mai trong gõ vùng thường quy.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Châm cứu học - Bài 12 Bµi 12 CH©M KIM HOA MAI (MAI HOA CH©M)MôC TIªU 1. Tr×nh bµy ®−îc kü thuËt gâ kim hoa mai vµ c¬ së lý luËn cña ph−¬ng ph¸p. 2. LiÖt kª ®−îc c¸c ®−êng gâ kim hoa mai trong gâ vïng th−êng quy. 3. LiÖt kª ®−îc c¸c ®−êng gâ kim hoa mai trong gâ vïng ®Çu mÆt cæ, vïng chi trªn, vïng chi d−íi, vïng ngùc, vïng bông vµ l−ng. 4. Tr×nh bµy ®−îc chØ ®Þnh vµ chèng chØ ®Þnh cña gâ kim hoa mai. 5. Nªu ®−îc nh÷ng ph¶n øng phô cña kim hoa mai vµ c¸ch xö lý.I. §¹I C−¬NG Gâ kim hoa mai lµ ph−¬ng ph¸p dïng kim hoa mai (5 - 7 chiÕc kim nhác¾m vµo ®Çu mét c¸n gç), gâ trªn mÆt da, nh»m môc ®Ých ch÷a bÖnh hoÆc phßngbÖnh. §©y lµ mét h×nh thøc ph¸t triÓn cña ch©m cøu.II. LÞCH Sö PH¸T TRIÓN CñA CH©M KIM HOA MAI S¸ch Linh khu, thiªn Quan kim cã ghi l¹i mét vµi ph−¬ng ph¸p kÝch thÝchnhÑ trªn da nh−: − B¸n thÝch: dïng kim ch©m n«ng råi rót kim ngay, kh«ng lµm th−¬ng tæn ®Õn c¬ thÞt; cã c¶m gi¸c nh− nhæ mét sîi tãc. − B¸o v¨n thÝch: ch©m n«ng t¹i chç ®au 4 ®iÓm (phÝa trªn, phÝa d−íi, bªn ph¶i, bªn tr¸i). − D−¬ng thÝch: ch©m n«ng t¹i chç ®au nh− b¸o v¨n thÝch, thªm mét ®iÓm ë chÝnh gi÷a. VÒ sau dùa vµo c¸ch ch©m n«ng vµ nhiÒu ®iÓm t¹i chç ®au, c¸c nhµ ch©mcøu dïng 5 - 7 c©y kim bã chôm l¹i c¾m ë ®Çu mét c¸n gç (®Ó tiÖn cÇm) vµ ch©mn«ng trªn mÆt da. §©y lµ h×nh thøc ®Çu tiªn cña kim hoa mai. Kim hoa mai ngµy nay ®−îc c¶i tiÕn vµ th−êng cã hai lo¹i: + Lo¹i kim chôm. + Lo¹i kim xße h×nh g−¬ng sen.242III. C¸CH LµM KIM HOA MAI §¬N GI¶N Dïng 5 - 7 chiÕc kim b»ng thÐp kh«ng rØ, mòi kim kh«ng qu¸ s¾c nhän, dµi®é 2cm, bã chôm l¹i, ®Çu nhän c¸c kim n»m trªn mét mÆt ph¼ng, c¾m chÆt vµth¼ng gãc vµo ®Çu mét c¸n gç dµi ®é 25cm, c¸ch ®Çu c¸n ®é 1cm. Chu«i c¸n h¬ito h¬n mét chót ®Ó dÔ cÇm.IV. C¸CH CÇM KIM HOA MAI Ngãn tay c¸i vµ gi÷a cÇmchÆt ë 1/3 c¸n kim, ngãn nhÉn vµót ®ì th©n c¸n vµo lßng bµn tay, H×nh 12.1. C¸c lo¹i kim hoa maingãn trá ®Æt trªn c¸n kim. vµ c¸ch cÇm kim Lóc gâ chñ yÕu lµ cö ®éngnhÞp nhµng cña cæ tay, trôc bã kim tiÕp xóc th¼ng gãc víi mÆt da.V. C¬ Së Lý LUËN CñA Gâ KIM HOA MAI Ng−êi x−a quan niÖm r»ng mÆt da cña c¬ thÓ lµ mét bé phËn cña kinh l¹c,chia thµnh 12 vïng cã liªn quan ®Õn sù ph©n bè cña 12 ®−êng kinh m¹ch, tøc12 khu da (b× bé). “Muèn biÕt khu da ph¶i lÊy ®−êng tuÇn hµnh cña kinh m¹ch lµm gèc, c¸c®−êng kinh ®Òu nh− thÕ c¶” “B× bé dÜ kinh m¹ch vi kú” (Tè vÊn - B× bé luËn). “Nh÷ng hiÖn t−îng cña kinh m¹ch ®Òu thÓ hiÖn ra ë mÆt da; v× thÕ, khuda lµ phÇn ngoµi da cña kinh m¹ch” (Tr−¬ng C¶nh Nh¹c). C¸c kinh m¹ch ®Òu tuÇn hµnh ë s©u trong c¬, kh«ng ch¹y trªn mÆt da,nh−ng c¸c l¹c m¹ch cña chóng ®−îc ph©n bè kh¾p mÆt da. Mçi ®−êng kinh cãmét khu da riªng, 12 ®−êng kinh cã 12 khu da (b× bé). Mçi khu da ®Òu cã liªnquan ®Õn kinh m¹ch vµ t¹ng phñ cã quan hÖ víi nã. V× “Da lµ bé phËn cña hÖ kinh m¹ch. Ngo¹i tµ x©m ph¹m vµo da lµm chotÊu lý më ra. Tr−íc tiªn l¹c m¹ch bÞ x©m ph¹m. NÕu tµ khÝ trµn ®Çy l¹c m¹ch sÏtiÕp tôc trµn vµo kinh m¹ch. NÕu kinh m¹ch l¹i bÞ tµ khÝ trµn ngËp th× sÏ truyÒns©u vµo t¹ng phñ” (Tè vÊn - B× bé luËn). Nh− vËy tµ khÝ x©m ph¹m vµo da tr−íc råi theo ®−êng kinh l¹c dÉn truyÒnvµo t¹ng phñ. MÆt kh¸c, bÖnh tËt tõ néi t¹ng ph¸t sinh ra th× còng theo ®−êng kinh l¹c tõnéi t¹ng chuyÓn ra ngoµi da, thÓ hiÖn b»ng nh÷ng ph¶n øng bÖnh lý nh− xuÊt hiÖnnh÷ng vïng ®au nhøc, c¸c ®iÓm Ên ®au, mÈn ngøa, thay ®æi mµu da v. v. Nh− vËy, nhê sù liªn quan mËt thiÕt gi÷a da vµ néi t¹ng mµ bÖnh tËt ®−îctruyÒn tõ da vµo néi t¹ng vµ ng−îc l¹i tõ néi t¹ng ra ngoµi da th«ng qua ®−êngtuÇn hµnh kinh m¹ch. 243 Gâ kim hoa mai cã t¸c dông th«ng qua hÖ kinh l¹c, quan hÖ gi÷a da vµt¹ng phñ mµ ®iÒu hßa dinh vÖ, khÝ huyÕt; lÆp l¹i th¨ng b»ng ©m d−¬ng, t¨ngc−êng søc ®Ò kh¸ng cña c¬ thÓ ®Ó phßng vµ ch÷a bÖnh.VI. T− THÕ THÇY THUèC Vµ NG−êI BÖNH − Ng−êi bÖnh cã thÓ ngåi hoÆc n»m, t− thÕ ph¶i tho¶i m¸i dÔ chÞu. − Ngåi khom l−ng vµ h¬i cói ®Çu lµ hai t− thÕ thuËn lîi nhÊt ®Ó gâ vïng th−êng quy vµ vïng chÈm, g¸y. − ThÇy thuèc cã thÓ ®øng c¹nh gi−êng hoÆc ghÕ ng−êi bÖnh, còng cã thÓ ngåi ghÕ c¹nh gi−êng ng−êi bÖnh. − Gi−êng bÖnh nªn ®Æt c¸ch xa t−êng ®Ó thÇy thuèc cã thÓ ®i l¹i xung quanh, thuËn lîi cho thao t¸c.VII. C¸C VïNG §IÒU TRÞ TRªN C¬ THÓ Ngoµi c¸ch chia mÆt da ra thµnh 12 khu nh− theo kiÓu kinh ®iÓn, ng−êi tacßn quy −íc mét sù ph©n chia kh¸c ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu trÞ nh− sauA. VïNG TH−êNG QUY §−îc gäi lµ th−êng quy v× ®©y lµ vïng mµ ng−êi thÇy thuèc khi tiÕn hµnh®iÒu trÞ ®Òu sö dông tr−íc tiªn. T¸c dông cña ®éng t¸c nµy lµ “phï chÝnh ®Ókhu tµ”. Nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ t¸c dông cña thñ thuËt nµy cña TrungQuèc (trªn sóc vËt thÝ nghiÖm) vµ ViÖt Nam (trªn ng− ...