Châm cứu học - Bài 14

Bài 14: Châm tê Mục tiêu: 1.Nêu được đầy đủ các thành phần của 2 yếu tố cơ bản quyết định sự thành công của châm tê. - Yếu tố kỹ thuật châm tê. - Yếu tố người bệnh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Châm cứu học - Bài 14 Bµi 14 CH©M TªMôC TIªU 1. Nªu ®−îc ®Çy ®ñ c¸c thµnh phÇn cña 2 yÕu tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña ch©m tª : − YÕu tè kü thuËt ch©m tª. − YÕu tè ng−êi bÖnh. 2. Ph©n tÝch ®−îc c¬ së lý luËn cña c¸c yÕu tè tham gia vµo kÕt qu¶ ch©m tª. 3. Tr×nh bµy ®−îc nh÷ng −u vµ nh−îc ®iÓm cña ch©m tª.I. §¹I C−¬NG Ch©m tª lµ ph−¬ng ph¸p dïng kim ch©m vµo mét sè huyÖt ®Ó n©ng caong−ìng ®au, gióp ng−êi bÖnh cã thÓ chÞu ®ùng ®−îc cuéc mæ trong tr¹ng th¸itØnh; c¶m gi¸c sê, nãng, l¹nh hÇu nh− kh«ng thay ®æi, chØ cã c¶m gi¸c ®au gi¶mxuèng râ rÖt; t×nh tr¹ng vËn ®éng hÇu nh− kh«ng bÞ ¶nh h−ëng. Ph−¬ng ph¸p ch©m tª dùa trªn nguyªn lý ch©m cã thÓ chèng ®au vµ ®iÒuchØnh chøc n¨ng sinh lý cña c¬ thÓ cña ch©m cøu. HiÖn nay, sè ca mæ ch©m tª trªn thÕ giíi ®· lªn ®Õn hµng tr¨m v¹n, ®−îctiÕn hµnh ë nhiÒu n−íc (Trung Quèc, ViÖt Nam, Ph¸p, ý, NhËt, Mü, Ên §é, Xiri-Lanca, MiÕn §iÖn, Liªn X«....) thu ®−îc kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh vµ ®−îc coi lµ méttrong nh÷ng ph−¬ng ph¸p v« c¶m. Nh−ng còng kh«ng ph¶i kh«ng cßn ý kiÕnbµn c· i, trong sè ®ã cã ng−êi cho c¶m gi¸c tª lµ do bÖnh nh©n bÞ ¸m thÞ. Dùa trªn thùc tiÔn trong n−íc cã thÓ kh¼ng ®Þnh, nÕu chän ®óng ®èit−îng, ch©m tª cã thÓ ph¸t huy ®−îc t¸c dông cña nã vµ cã thÓ dïng trong nhiÒulo¹i phÉu thuËt.II. S¬ L−îC LÞCH Sö PH¸T TRIÓN CñA CH©M Tª N¨m 1958, ë Trung Quèc cã mét sè thÇy thuèc ®· m¹nh d¹n thö dïng kimkÝch thÝch vµo huyÖt ®Ó thay thÕ thuèc tª. Hä b¾t ®Çu b»ng nh÷ng viÖc rÊt ®¬ngi¶n nh− ch©m ®Ó gi¶m ®au khi thay b¨ng, gi¶m ®au sau khi c¾t ami®an. Saumét thêi gian nghiªn cøu, hä ®· thµnh c«ng trong viÖc dïng ch©m tª ®Ó c¾t 269ami®an. Tõ ®ã ®Õn nay, c¸c thÇy thuèc Trung Quèc ®· ¸p dông thµnh c«ngch©m tª vµo c¸c lo¹i mæ nhá, võa vµ lín vµo kho¶ng 100 v¹n ca ë c¸c løa tuæikh¸c nhau. Nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ c¬ chÕ t¸c dông cña ch©m tª còng ®−îctiÕn hµnh ë nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi vÒ c¸c mÆt thÇn kinh, thÇn kinh - thÓ dÞchvµ còng ®· ®¹t ®−îc nhiÒu kÕt qu¶. Nh÷ng c¬ së ®Çu tiªn mæ ch©m tª ë ViÖt Nam lµ ViÖn Chèng lao Trung−¬ng (1969) mæ c¾t thïy phæi vµ c¾t xÑp s−ên; ViÖn §«ng y (1970) mæ c¾t 2/3 d¹dµy; BÖnh viÖn ViÖt §øc (1972) mæ b−íu cæ, tô m¸u d−íi mµng cøng sä n·o;Qu©n y ViÖn 9 (1972) mæ chÊn th−¬ng. NguyÔn Tµi Thu*, Hoµng B¶o Ch©u** lµnh÷ng ng−êi thÇy thuèc ViÖt Nam ®Çu tiªn thùc hiÖn ch©m tª ®Ó mæ nh÷ngbÖnh ngo¹i khoa nãi chung vµ phôc vô cho gi¶i phÉu c¸c vÕt th−¬ng chiÕntranh. Sau ®ã phong trµo nghiªn cøu ¸p dông ch©m tª ®−îc triÓn khai trong c¸cbÖnh viÖn qu©n ®éi, bÖnh viÖn chuyªn khoa, bÖnh viÖn tØnh vµ huyÖn. Song song víi viÖc nghiªn cøu ¸p dông ®Ó phôc vô søc kháe c¸n bé, qu©n®éi vµ nh©n d©n, c¸c thÇy thuèc n−íc ta cßn tiÕn hµnh kh¶o s¸t ch©m tª trªnc¸c mÆt nghiªn cøu l©m sµng vµ khai th¸c kh¶ n¨ng ch©m tª trong c¸c lo¹i mæchÊn th−¬ng, thÈm mÜ, nh»m kh¾c phôc hËu qu¶ vÕt th−¬ng chiÕn tranh vµ ¸pdông nã cã s¸ng t¹o, cã söa ®æi cho phï hîp víi mét sè lo¹i mæ vµ víi ®iÒu kiÖncô thÓ cña m×nh. Khi ¸p dông ch©m tª, n−íc nµo còng ®ang t×m c¸ch kh¾c phôc3 tån t¹i cña ch©m tª (ch−a hÕt ®au hoµn toµn, c¬ gi·n ch−a tèt, cßn c¸c ph¶nøng khi co kÐo néi t¹ng) vµ còng ®· ®¹t mét sè kÕt qu¶.III. PH−¬NG PH¸P CH©M TªA. VÊN §Ò NG−êI BÖNH TRONG CH©M Tª §Ó Mæ1. Chän ng−êi bÖnh, lo¹i bÖnh ph¶i mæ Nãi chung nªn chän ng−êi bÖnh b×nh tÜnh, khi ch©m thö dÔ ®¾c khÝ vµ cãkh¶ n¨ng lµm theo lêi khuyªn cña thÇy thuèc ngay trong lóc mæ. Nªn chän lo¹ibÖnh mµ thêi gian mæ kh«ng qu¸ dµi ë mäi løa tuæi, tèt nhÊt lµ thanh niªn trëlªn, c¶ nam lÉn n÷, cã hay kh«ng cã chèng chØ ®Þnh g©y mª b»ng thuèc (nh− c¸cbÖnh nh©n cã chøc n¨ng h« hÊp, chøc n¨ng gan, chøc n¨ng thËn kÐm; dÞ øng víithuèc, v.v...)2. H−íng dÉn, dÆn dß ng−êi bÖnh Khi mæ ch©m tª nÕu ng−êi bÖnh cµng b×nh tÜnh th× cµng thuËn lîi cho cuécmæ. H¬n n÷a hä cßn ph¶i lµm theo h−íng dÉn cña thÇy thuèc, chñ ®éng gi÷ g×ncho h¬i thë Ýt bÞ rèi lo¹n. Do ®ã, cÇn ph¶i h−íng dÉn ®Ó ng−êi bÖnh yªn t©m,b×nh tÜnh phèi hîp tèt víi kÝp mæ.* Gi¸o s−, ViÖn tr−ëng ViÖn Ch©m cøu ViÖt Nam** Gi¸o s−, ViÖn tr−ëng ViÖn §«ng y ViÖt Nam2703. B¶o vÖ ng−êi bÖnh C«ng viÖc nµy gióp sù phèi hîp gi÷a thÇy thuèc vµ ng−êi bÖnh tèt nhÊt. CôthÓ lµ gi÷ v÷ng tinh thÇn, ®éng viªn ng−êi bÖnh b»ng nh÷ng kü thuËt chuyªnm«n cña m×nh, gi¶m bít sù ®au ®ín, kÞp thêi ®iÒu hßa chøc n¨ng sinh lý cñang−êi bÖnh ®· bÞ cuéc mæ lµm ¶nh h−ëng. Ch©m tª ch−a lµm hÕt ®au hoµn toµn: cã ng−êi bÖnh, cã th× mæ cßn khãchÞu nªn cã nh÷ng ph¶n øng nh− co cøng, thë hæn hÓn, tim ®Ëp nhanh, huyÕt ¸pt¨ng.....Do cßn tØnh nªn tr¹ng th¸i tinh thÇn cña hä ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn sù®¸p øng sinh lý cña c¬ thÓ ®èi víi t¸c dông cña ch©m còng nh− ®èi víi kÝchthÝch cña cuéc mæ. Khi c¨ng th¼ng qu¸, c¶m gi¸c vÒ ®au lËp tøc nh¹y bÐn, cãthÓ c¶m thÊy ®au tr−íc khi bÞ ®au, ng ...