Chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ sơ sinh non tháng

Chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ sơ sinh non thángTrẻ sơ sinh non tháng (TSSNT) được đánh giá là khi trẻ sinh ra trước 37 tuần thai, theo Tổ chức Y tế Thế giới xếp loại. Những đứa trẻ này phải đối mặt với rất nhiều nguy cơ, Sẽ gặp khó khăn về nuôi dưỡng do cơ thể nhỏ, thiếu năng lượng, dạ dày nhỏ và không đủ sức để bú. Hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh nên trẻ dễ bị nhiễm trùng. Vì vậy, chế độ chăm sóc và chế độ nuôi dưỡng cần cẩn thận và tỉ mỉ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ sơ sinh non tháng Chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ sơ sinh non thángTrẻ sơ sinh non tháng (TSSNT) được đánh giá là khi trẻ sinh ra trước 37 tuần thai, theoTổ chức Y tế Thế giới xếp loại. Những đứa trẻ này phải đối mặt với rất nhiều nguy cơ, Sẽgặp khó khăn về nuôi dưỡng do cơ thể nhỏ, thiếu năng lượng, dạ dày nhỏ và không đủsức để bú. Hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh nên trẻ dễ bị nhiễm trùng. Vì vậy, chế độ chămsóc và chế độ nuôi dưỡng cần cẩn thận và tỉ mỉ hơn so với trẻ sơ sinh bình thường.Đặc điểm cơ thểTSSNT có tuổi thai càng non thì đặc điểm cơ thể càng biểu hiện nguy cơ tăng. Toàn thânda căng mọng, có thể thấy mạch máu, nhiều lông tơ và đặc biệt có nhiều chất gây. Cácmóng tay móng chân của trẻ mềm, vành sụn tai chưa có, các đường chỉ tay, chỉ chânkhông rõ ràng. Hộp sọ của trẻ mềm ọp ẹp. Hệ sinh dục bé gái môi lớn chưa che phủ môinhỏ; bé trai sau 33 tuần tuổi tinh hoàn xuống bìu, nếu trẻ sinh sớm hơn có thể tinh hoànchưa xuống bìu. Trong lượng của trẻ nhẹ thường dưới 2.500g.Đặc điểm sinh lýChức năng điều hòa thân nhiệt: TSSNT rất dễ bị hạ thân nhiệt, ngay cả khi thời tiết nóngbức. Nguyên nhân là lớp mỡ dưới da quá mỏng, khả năng sinh nhiệt kém, lại dễ mất nhiệttrung tâm điều hòa thân nhiệt của trẻ hoạt động yếu. Nên nhiệt độ môi trường rất dễkhiến trẻ bị lạnh và phù cứng. Nếu để thân nhiệt trẻ xuống dưới 350C có thể dẫn tới hàngloạt biến chứng như: suy hô hấp, tổn thương thần kinh và có khi gây xuất huyết não.Chức năng hô hấp: TSSNT dễ bị suy hô hấp vì lồng ngực dễ biến dạng, cơ hoành yếu,phổi kém giãn nở, các phế nang chưa trưởng thành. Trong phổi trẻ non tháng thiếu chấttráng bề mặt (surfacetant) do phổi tiết ra để ngăn không cho phổi xẹp và ngăn ngừa rốiloạn về hô hấp. Cấu tạo trung tâm hô hấp chưa hoàn chỉnh, gây khó khăn cho việc traođổi khí. Suy hô hấp là một trong những nguyên nhân gây tử vong cao ở trẻ sinh thiếutháng.Chức năng hệ thần kinh: não TSSNT chưa hoàn chỉnh, dễ bị tổn thương bởi những tácđộng tiêu cực của các hệ khác và trong trường hợp thiếu dưỡng khí.Chức năng tuần hoàn: các mao mạch mỏng manh dễ vỡ, các yếu tố đông máu thiếu hụt vàgiảm, lượng vitamin K và prothrombin thấp nên trẻ non tháng dễ bị xuất huyết.Chức năng tiêu hóa: enzyme để chuyển hóa bilirubin gián tiếp thành bilirubin trực tiếp bịthiếu hụt và kém hoạt động nên trẻ non tháng dễ bị vàng da nặng và kéo dài. Thể tích dạdày nhỏ, dạ dày nằm ngang, các men tiêu hóa còn thiếu và hấp thu kém nên trẻ dễ nôn trớvà rối loạn tiêu hóa. Do lượng dự trữ glycogen trong gan giảm nên trẻ dễ bị hạ đườnghuyết. Người chăm sóc trẻ cần rửa tay sạch sẽCách chăm sócSau khi sinh phải chuẩn bị sẵn phương tiện ủ ấm và oxy để giúp cho bé thở, cho bé mộtmôi trường sống sạch sẽ, ấm áp và an toàn. Người chăm sóc bé cần phải rửa tay sạch sẽtrước và sau khi chăm sóc bé. Nên hạn chế số người thăm bé cũng như số người tiếp xúckhi không cần thiết (đặc biệt khi họ đang có bệnh cảm, cúm, ho hay các bệnh lây nhiễmkhác…). Bảo đảm nhiệt độ môi trường luôn ấm áp: một trong những ưu tiên hàng đầucủa quá trình chăm sóc TSSNT là luôn đảm bảo bé được ở trong môi trường có nhiệt độthích hợp. Nhiệt độ cơ thể bé giảm sẽ dễ dẫn đến rối loạn chuyển hóa, rối loạn hô hấp,thiếu oxy lên não và nguy cơ xuất huyết não cao hơn.Để biết bé có thể thích nghi với môi trường hay không, ta có thể đo thân nhiệt cho bé.Nhiệt độ của bé luôn ở khoảng 370C là thích hợp nhất.Cần giữ ấm cho bé, tránh để bé bị nhiễm lạnh bằng cách mặc quần áo đủ ấm và khi tắmhoặc chăm sóc cơ thể bé (như thay băng rốn…) cần tiến hành nhanh và làm trong phòngkín gió. Nếu ta ủ ấm cơ thể bé bằng cách chườm túi nước nóng (hoặc chai nước) thì cầnphải hết sức thận trọng để tránh tình trạng nhiệt độ quá nóng, làm bé sốt (hay nước đổ rangoài) sẽ làm bỏng da của bé.Bên cạnh đó, ta có thể giúp bé giữ được thân nhiệt bằng cách ấp bé theo phương phápKangaroo. Đây là phương pháp nuôi bé non tháng rất hiệu quả, ít tốn kém, được áp dụngtrên phạm vi toàn thế giới. Nhờ vào thân nhiệt của người lớn, bé sẽ được ủ ấm thích hợpnhất. Bé được nằm đúng tư thế Kangaroo sẽ phòng ngừa được cơn ngưng thở, tránh tràongược, ọc sữa, sặc, tỉ lệ bé bị nhiễm khuẩn ít hơn… Từ đó, bé có quá trình phát triển thểchất, tâm sinh lý tốt hơn. Hơn thế nữa, người ấp bé, khi đã được huấn luyện sẽ có khảnăng phát hiện được những bất thường của bé sớm hơn. Nên theo dõi thân nhiệt hàngngày và đo thân nhiệt khi bé bị sốt hay hạ thân nhiệt. Tránh để nhiệt độ quá thấp khi dùngmáy điều hòa nhiệt độ.Nuôi dưỡngCần cho bé ăn sớm những giờ đầu sau sinh. Cần phải chú ý đến nhu cầu sinh lý của trẻnon tháng. Tùy theo tình trạng của từng trẻ, tùy theo cân nặng và tuổi thai mà có cách xửlý thích hợp.Nếu TSSNT trên 34 tuần, cân nặng trên 2.300g, đã có phản xạ bú, sẽ cho tập bú sữa mẹcàng sớm càng tốt và cho nằm với mẹ. Nếu TSSNT dưới 32 tuần, không có khả năng mútbú, phải nặn sữa mẹ cho bú bằng ống thông ...