Chẩn đoán bệnh lao

Các phương pháp chẩn đoána. Xét nghiệm đờm tìm trực khuẩn lao (phương pháp soi trực tiếp).Chẩn đoán lao phổi bằng xét nghiệm đờm tìm trực khuẩn lao là biện pháp rất cơ bản lại rất đơn giản, rẻ tiền rất phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện của các nước nghèo, các nước đang phát triển.Khi người bệnh nghi bị lao đến khám, phải lấy đờm 3 lần mỗi lần một ngày khác nhau để xét nghiệm tìm trực khuẩn lao. Các mẫu lấy như sau: Mẫu 1: lấy đờm tại chỗ khi bệnh nhân đến khám....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chẩn đoán bệnh lao Chẩn đoán bệnh lao1. Các phương pháp chẩn đoána. Xét nghiệm đờm tìm trực khuẩn lao (phương pháp soi trực tiếp).Chẩn đoán lao phổi bằng xét nghiệm đờm tìm trực khuẩn lao là biện pháp rất cơbản lại rất đơn giản, rẻ tiền rất phù hợp với hoàn cảnh và điều kiện của các nướcnghèo, các nước đang phát triển.Khi người bệnh nghi bị lao đến khám, phải lấy đờm 3 lần mỗi lần một ngày khácnhau để xét nghiệm tìm trực khuẩn lao. Các mẫu lấy như sau:Mẫu 1: lấy đờm tại chỗ khi bệnh nhân đến khám.Mẫu 2: sau khi lấy đờm tại chỗ để có xét nghiệm đờm lần thứ nhất, người bệnhđược giao cho một cốc đựng đờm để sáng sớm hôm sau khi mới ngủ dậy lấy mẫuđờm đưa đến phòng khám (xét nghiệm đờm lẫn thứ hai).Mẫu 3: Lấy khi bệnh nhân đến đưa mẫu đờm lần 2.Bệnh nhân phải được điều trị ngay nếu:Kết quả xét nghiệm có 2 lần dương tính trở lên.Tình trạng nặng, nghĩ tới lao phổi mặc dù xét nghiệm đờm âm tính.Xét nghiệm đờm có một lần dương tính nhưng chụp X-quang phổi có tổn thươngnghĩ tới lao phổi hoặc đã được hội chẩn với trung tâm chống lao tỉnh, thành phố(trong khi chưa hội chẩn được có thể cho dùng một đợt kháng sinh điều trị để loạitrừ các nhiễm khuẩn khác ở phổi).Phương pháp nuôi cấy và kháng sinh đồ chỉ có thể tiến hành ở các nơi có điều kiệntrang bị kỹ thuật tốt, tốn kém, kết quả phải 2-3 tháng sau mới trả lời được và chitiến hành cho một số trường hợp cần thiết.b. X-quangLà phương pháp quí báu góp phần chẩn đoán lao phổi. X-quang có độ nhạy caonhưng độ đặc hiệu thấp trong chẩn đoán lao phổi. Nhiều bệnh có hình ảnh X-quang phổi giống lao phổi, lao phổi ngược lại cũng có hình ảnh dễ nhầm lẫn vớicác bệnh phổi khác.Mặt khác khó phân biệt tổn thương ở phổi do lao cũ đã ổn định hay lao mới đangtiến triển.Vì thế X-quang không phải là yếu tố quyết định trong chẩn đoán lao phổi.Ngày nay với đại dịch nhiễm HIV/AIDS lan tràn tổn thương lao ở phổi, ở nhữngngười lao phổi nhiễm HIV/AIDS thay đổi nhiều so với những hình ảnh được mô tảtrước đây (tổn thương lao cổ điển mà nói chủ yếu khu trú ở đỉnh phổi, tổn thươnghang v.v...) để chẩn đoán lao phổi phải phối hợp nhiều biện pháp, kết hợp nhiềuyếu tố trong đó có chụp X-quang.c. Phản ứng tuberculin (Mantoux)Phản ứng tuberculin thể hiện phản ứng dị ứng của cơ thể đối với trực khuẩn lao.Phản ứng tuberculin dương tính thể hiện trong cơ thể người được làm phản ứng đãcó lúc nào đó bị nhiễm trực khuẩn lao.Phản ứng tuberculin âm tính thể hiện cơ thể người được làm phản ứng chưa có dịứng với trực khuẩn lao, chưa từng nhiễm trực khuẩn lao hoặc do cơ thể quá yếu,suy kiệt, suy giảm khả năng miễn dịch nên mặc dù đã nhiễm trực khuẩn lao cơ thểcũng không có phản ứng được.Như vậy theo dõi sự chuyển phản ứng tuberculin từ âm tính sang dương tính cóthể suy đoán được tình hình cơ thể đã bị nhiễm lao chưa. Nếu theo dõi sự chuyểnphản ứng tuberculin trong cộng đồng dân cư hàng năm, có thể tính được số mới bịnhiễm lao hàng năm trong tập hợp dân cư đó.Phản ứng tuberculin âm tính thường gặp trong những trường hợp sau:+ Suy giảm miễn dịch, nhiễm HIV/AIDS.+ Dùng corticoid kéo dài+ Suy dinh dưỡng, suy kiệt+ Đẻ non, thiếu tháng+ Người già+ Nhiễm virus (sởi, cúm, thuỷ đậu...)+ Ung thư, ốm dài ngày, bệnh nặng, nhiễm khuẩn nặng.Nói chung phán ứng tuberculin có giá trị chẩn đoán nếu trước đó bệnh nhân đãlàm phản ứng nhưng kết quả âm tính (giá trị chẩn đoán nằm trong tình trạngchuyển phản ứng).Ở những nơi có chỉ số nguy cơ nhiễm lao cao, bệnh lao phổ biến và trên các trẻ emđã được tiêm chủng BCG, phản ứng tuberculin chỉ có giá trị hạn chế khi dùng đểchẩn đoán tình trạng nhiễm lao.Có nhiều loại tuberculin nh ưng quan trọng nhất là hai loại tuberculin PPD(purified protein derivative) sau:PPD-S được công nhận là PPD tiêu chuẩn quốc tế của tuberculin loài có vú.PPD-RT23 là một lô rất lớn loại tuberculin tinh khiết, sản xuất năm 1958 và đượcdùng rộng rãi trong nghiên cứu trên thế giới.Một đơn vị PPD-RT23 tương đương 3 đơn vị quốc tế PPD-S. Trong chẩn đoánhoặc điều tra dịch tễ thường sử dụng 2 đơn vị RT23.Thường tiêm tuberculin trong da ở phần dưới của 1/3 trên mặt trước cánh tay trái.Không vô khuẩn da bằng aceton hay ether. D ùng bơm tiêm tuberculin và kim tiêmtrong da số 26 dài 10 mm tiêm 0,1 ml dung d ịch tuberculin tiêm trong da tạo nêncục sần đường kính 5-6 mm. Nếu không nổi cục sần là tiêm sai kỹ thuật.Kết quả đọc sau 48-72 giờ.Phản ứng có 3 mức: quầng đỏ, nổi cục, phỏng nước.Phản ứng được coi là dương tính khi tạo nên một vùng mẩn đỏ (phải chú ý quansát nếu người được tiêm có da xám, sẫm màu) và một cục cứng sờ nổi trên mặt dađường kính cục đo được từ 10 mm trở lên tới 5 đơn vị quốc tế PPD-S hay 1 đơn vịquốc tế PPD-RT23.Đường kính càng lớn thể hiện phản ứng càng mạnh.Nếu dưới 10 mm thì chưa kết luận được là dương tính cao.Tuy nhiên phải phân tích từng trường h ...