Chẩn đoán hen phế quản trẻ em

Hen phế quản là tình trạng viêm mạn tính của đường hô hấp với sự tham gia của nhiều tế bào và thành phần tế bào làm tăng tính đáp ứng đường hô hấp gây ra hiện tượng tắc nghẽn, hạn chế luồng khí thở do co thắt, phù nề, tăng tiết đờm làm xuất hiện các đợt khò khè, khó thở, nặng ngực và ho tái diễn nhiều lần, thường xảy ra về đêm và sáng sớm có thể hồi phục tự nhiên hoặc do điều trị. Chẩn đoán hen ở trẻ nhỏ chủ yếu dựa vào lâm sàng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chẩn đoán hen phế quản trẻ em HƯỚNG DẪN THỰC HÀNHCHẨN ĐOÁN HEN PHẾ QUẢN TRẺ EM PGS.TS.BS NGUYỄN TIẾN DŨNG Hen phế quản là tình trạng viêm mạn tính của đường hô hấp với sự tham gia của nhiều tế bào và thành phần tế bào làm tăng tính đáp ứng đường hô hấp gây ra hiện tượng tắc nghẽn, hạn chế luồng khí thở do co thắt, phù nề, tăng tiết đờm làm xuất hiện các đợt khò khè, khó thở, nặng ngực và ho tái diễn nhiều lần, thường xảy ra về đêm và sáng sớm có thể hồi phục tự nhiên hoặc do điều trị. Chẩn đoán hen ở trẻ nhỏ chủ yếu dựa vào lâm sàng.1. CƠ SỞ SINH LÝ BỆNH CỦA KHÒ KHÈ do đó làm cho chúng hẹp lại do động lực gâyKhò khè (wheezing) là tiếng thở phát ra ở thì nên tiếng khò khè. Lý thuyết này dựa trên thíthở ra và có thể nghe được bằng tai thường hoặc nghiệm đo áp lực phổi ở người lớn được thổibằng ống nghe. Cần phải phân biệt tiếng thở phồng lên sau khi tử vong và các bằng chứngkhò khè với tiếng thở rít và tiếng thở khụt khịt về Xquang ở các bệnh nhân có hẹp đường hôdo tắc mũi. Tiếng thở rít chỉ nghe được ở thì thở hấp nhỏ (4-6).vào còn tiếng thở khụt khịt nghe được ở cả hai Ở trẻ nhỏ, khí và phế quản lớn thườngthì thở vào và thở ra. Khò khè này chỉ được xác mềm hơn, sức kháng của các phế quản nhỏđịnh sau khi bác sỹ đã hỏi bệnh và thăm khám cao hơn nên dễ dẫn đến tăng áp lực trongtrẻ kỹ càng chứ không chỉ dựa vào lời mô tả của khoang màng phổi vì vậy trẻ nhỏ dễ bị khòcha mẹ hoặc người chăm sóc trẻ (1-3). khè hơn so với trẻ lớn khi có các bệnh gây tắc nghẽn ở đường hô hấp nhỏ như hen phế Tiếng thở khò khè phát ra khi có sự quản, viêm tiểu phế quản cấp, dị vật đườngchuyển động hỗn loạn của luồng khí do tăng thở, hạch lao chèn ép, vòng nhẫn mạch máu,tốc độ qua chỗ hẹp cuả đường hô hấp. Trong xơ nang tuỵ, thiếu alpha1 antitrypsin, mềmcác bệnh có hẹp ở đường hô hấp nhỏ như sụn phế quản.v.v...hen hoặc viêm tiểu phế quản đôi khi làmngười ta có ấn tượng sai lầm rằng tiếng khò 2. NHỮNG KHÓ KHĂN TRONG CHẨNkhè này phát ra từ chính chỗ hẹp ở đường hô ĐOÁN HEN TRẺ EMhấp nhỏ. Điều đó không đúng vì về mặt lý Chẩn đoán hen ở trẻ nhỏ chủ yếu dựa vào lâmthuyết tốc độ luồng khí đi qua chỗ hẹp này sàng do các trẻ này không thể đo được chứclà quá yếu. Trong trường hợp này khò khè năng hô hấp. Các xét nghiệm về miễn dịch dịđược phát ra ở khí và phế quản lớn bị hẹp lại ứng cũng không đặc hiệu trong hen vì có thểthứ phát do đè ép gián tiếp trong thì thở ra. dương tính trong nhiều bệnh khác như viêmĐiều này là do bệnh nhân phải cố gắng thở mũi dị ứng, viêm da cơ địa dị ứng hoặc màyđể đẩy không khí từ phế nang ra qua chỗ phế đay.v.v...quản bị hẹp dẫn đến tăng áp lực trong khoangmàng phổi. Chính sự tăng áp lực này lớn hơn Khò khè do nhiễm virus:áp lực trong lòng khí quản và phế quản lớn Trước kia nhiều thầy thuốc cho rằng khò khè 85Hô hấp số 14/2018HƯỚNG DẪN THỰC HÀNHnhẹ và không thường xuyên thì thường tự Ho do nhiễm virus:khỏi khi trẻ lớn lên và họ thường chẩn đoán Mặc dù ho tái đi tái lại cũng là 1 biểu hiệnlà viêm phế quản thể hen hoặc viêm phế quản của hen, thế nhưng ho dai dẳng ở trẻ nhỏ lạico thắt từ đó họ điều trị bằng kháng sinh và ít khi có phối hợp với test methacholin hoặccác thuốc giảm ho hoặc giãn phế quản ngay histamin dương tính. Đồng thời ho do nhiễmcả khi trẻ bị khò khè tái phát. Tuy vậy những virus cũng ít khi phối hợp với cơ địa dị ứngnghiên cứu gần đây cho thấy mặc dù có một (atopy) và hoạt hóa bạch cầu ưa axit. Điềusố trẻ khi lớn lên hết khò khè nhưng người ta này gợi ý rằng ho dai dẳng đơn thuần thườngcũng không dùng thuật ngữ viêm phế quản co là do hậu quả của nhiễm virus chứ hiếm khithắt nữa (7, 8). là hen. Một số trẻ dưới 1 tuổi, chủ yếu là con Nghiên cứu đờm trên các trẻ bị ho kéo dàitrai, có khò khè khi bị nhiễm virus đường hô 2 tháng sau nhiễm virus thấy tăng bạch cầuhấp mà không phải do cơ địa dị ứng (atopy) ưa axit trong đờm rất thấp, chỉ chiếm 0,58%,thì các thay đổi về bạch cầu ưa axit và các tế trong khi đó nhóm trẻ bị hen chưa điều trị thìbào viêm khác thường không tương xứng với tỷ lệ này rất cao là 22,9%.mức độ khò khè. Nghiên cứu test methacholine ở các trẻ Một số nghiên cứu cho thấy các trẻ bị bị ho đơn thuần cho thấy tỷ lệ (+) thấp, chỉviêm tiểu phế quản do nhiễm virus hợp bào có 55%. Trong khi đó test này (+) ở tất cả cácđường hô hấp (RSV) thì sau này hay bị khò trẻ bị hen.khè tái phát. Người ta cho rằng nhiễm RSV Như vậy, từ các kết quả nghiên cứu trêncũng gây ra đáp ứng cytokine Th2 giống như cho thấy cần phải theo dõi trẻ lâu dài để phânatopy. Một số tác giả nhận thấy rằng khò khè biệt ho sau nhiễm siêu vi đường hô hấp vớitrong nhiễm RSV thường phối hợp với tăng ho do hen.kháng thể IgE chống lại RSV cũng như đãchứng minh rằng có hiện tượng hoạt hoá bạch 3. TIẾP CẬN CHẨN ĐOÁNcầu ưa axit trong quá trình nhiễm RSV. Các Hen và khò khè:kết quả nghiên cứu trên cho thấy khò khè do ...