Chẩn đoán và điều trị thiếu máu ở bệnh nhân bệnh thận mạn tính

Bài viết trình bày được cơ chế, nội dung tiêu chuẩn chẩn đoán, biện pháp điều trị thiếu máu ở bệnh nhân bệnh thận mạn tính; Chẩn đoán, kê được đơn thuốc điều trị thiếu máu cho bệnh nhân bệnh thận mạn tính; Tuân thủ các bước chẩn đoán và điều trị thiếu máu ở bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chẩn đoán và điều trị thiếu máu ở bệnh nhân bệnh thận mạn tính CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ THIẾU MÁU Ở BỆNH NHÂN BỆNH THẬN MẠN TÍNH PGS.TS. Lê Việt Thắng Mục tiêu bài giảng 1. Trình bày được cơ chế, nội dung tiêu chuẩn chẩn đoán, biện pháp điều trị thiếumáu ở bệnh nhân bệnh thận mạn tính. 2. Chẩn đoán, kê được đơn thuốc điều trị thiếu máu cho bệnh nhân bệnh thận mạntính. 3. Tuân thủ các bước chẩn đoán và điều trị thiếu máu ở bệnh nhân mắc bệnh thậnmạn tính. 1. ĐẠI CƯƠNG 1.1. Khái niệm về bệnh thận mạn tính và suy thận mạn tính Bệnh thận mạn tính (Chronic Kidney Disease – CKD) ngày càng gia tăng trênthế giới cũng như tại Việt nam do gia tăng các bệnh gây tổn thương thận như đái tháođường và tang huyết áp…Theo cơ quan quản lý chất lượng điều trị bệnh thận(K/DOQI - Kidney Disease Outcomes Quality Initiative) của Hội thận học Hoa Kỳ -2002, bệnh nhân được chẩn đoán bệnh thận mạn tính khi có 1 trong 2 tiêu chuẩn sau: + Tổn thương thận kéo dài ≥ 3 tháng dẫn đến sự thay đổi về cấu trúc và chức năngthận. Những rối loạn này có thể làm giảm hoặc không làm giảm MLCT, được thểhiện ở các tổn thương về mô bệnh học, biến đổi về sinh hóa máu, nước tiểu hoặc hìnhthái của thận qua chẩn đoán hình ảnh. + Mức lọc cầu thận (GFR) giảm < 60 ml/phút/1.73 m2 da liên tục trên 3 tháng,có thể có tổn thương cấu trúc thận đi kèm hoặc không. Suy thân mạn tính (Chronic Renal Failure – CRF) là hậu quả cuối cùng của cácbệnh thận-tiết niệu mạn tính làm chức năng thận giảm sút dần dần tương ứng với sốlượng nephron của thận bị tổn thương và mất chức năng không hồi phục. Suy thận 144mạn tính gây ra mức lọc cầu thận giảm, urê và creatinin máu tăng, rối loạn cân bằngnước-điện giải, rối loạn cân bằng kiềm-toan và rối loạn các chức năng nội tiết kháccủa thận. Trong quá trình tiến triển của suy thận mạn có từng đợt nặng lên và cuốicùng dẫn đến suy thận giai đoạn cuối, lúc này hai thận mất chức năng hoàn toàn, đòihỏi phải điều trị thay thế thận. 1.2. Phân chia giai đoạn bệnh thận mạn tính và suy thận mạntính Khuyến cáo The National Kidney Foundation’s Kidney Disease OutcomeaQuality Initiative (NKF-K/DOQI) năm 2002 phân loại bệnh thận mạn tính dựa vàomức lọc cầu thận như sau: Bảng1: Phân chia mức độ bệnh thận mạn tính theo NKF-K/DOQI 2002 Mức lọc cầu thận Giai đoạn Biểu hiện (ml/phút/1,73m2) Tổn thương thận nhưng mức lọc 1 ≥ 90 cầu thận bình thường hoặc tăng Tổn thương thận làm giảm nhẹ 2 60 - 90 mức lọc cầu thận Giảm mức lọc cầu thận mức độ 3 30 - 59 vừa Giảm nghiêm trọng mức lọc cầu 4 15 - 29 thận 5 Suy thận * Phân chia giai đoạn suy thận mạn tính Tổn thương thận mạn tính tiến triển thành suy thận mạn có thể kéo dài 5 - 10năm hoặc lâu hơn, tùy theo sự giảm sút từ từ số lượng nephron chức năng biểu hiệnbằng giảm mức lọc cầu thận. Có nhiều cách phân chia giai đoạn suy thận mạn, trênlâm sàng chúng ta thường dựa trên phân chia giai đoạn suy thận mạn tính theoNguyễn Văn Xang.Bảng2: Phân chia giai đoạn suy thận theo Nguyễn Văn Xang Giai đoạn Creatinin huyết tương Mức lọc cầu thận suy thận mạn (µmol/l) (ml/phút) I 111 - 129 60 - 41 II 130 - 299 40 - 21 IIIa 300 - 499 20 - 11 IIIb 500 - 900 10 - 5 IV > 900 hoặc bệnh nhân lọc máu). Khái niệm này được dùng trong lâm sàng chỉ những bệnhnhân bệnh thận mạn tính hoặc suy thận mạn tính có chỉ định điều trị suy thận bằngphương pháp thay thế hoặc các bệnh nhân đang được lọc máu bằng phương thức thậnnhân tạo hoặc lọc màng bụng 1.3. Đặc điểm thiếu máu trong bệnh thận mạn tính Thiếu máu là một biểu hiện thường gặp ở bệnh nhân bệnh thận mạn tính nóichung và suy thận mạn tính nói riêng. Bệnh nhân bệnh thận mạn tính hầu hết là bịthiếu máu và thường bắt đầu khi mức lọc cầu thận ≤ 30ml/phút. Stauffer ME và cộngsự (2014) nghiên cứu tỷ lệ bệnh thận mạn và tình trạng thiếu máu ở 12077 người trên18 tuổi tại Mỹ. Kết quả cho thấy có 2125 người được xác định có ...