CHẤN THƯƠNG ĐẦU (HEAD TRAUMA) PHẦN II

1/ VỊ TRÍ CỦA CHẤN THƯƠNG ĐẦU TRONG NGUYÊN NHÂN GÂY TỬ VONG HOA KỲ ?Thương tổn não bộ do chấn thương (TBI : Traumatic Brain Injury) đứng hàng thứ hai sau đột qụy như là nguyên nhân gây tử vong do các rối loạn thần kinh. Ở Hoa Kỳ, khoảng 1,6 triệu người bị chấn thương đầu mỗi năm, 270.000 người cần phải nhập viện ; 52.000 người chết ; và 80.000 người chịu phế tật thần kinh. Chấn thương đầu nghiêm trọng (severe head injury) là nguyên nhân dẫn đầu của phế tật thần kinh ở Hoa...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHẤN THƯƠNG ĐẦU (HEAD TRAUMA) PHẦN II CHẤN THƯƠNG ĐẦU (HEAD TRAUMA) PHẦN II1/ VỊ TRÍ CỦA CHẤN THƯƠNG ĐẦU TRONG NGUYÊN NHÂN GÂYTỬ VONG HOA KỲ ?Thương tổn n ão bộ do chấn thương (TBI : Traumatic Brain Injury) đứng h àngthứ hai sau đột qụy như là nguyên nhân gây tử vong do các rối loạn thần kinh.Ở Hoa Kỳ, khoảng 1,6 triệu người bị chấn thương đầu mỗi năm, 270.000 ngườicần phải nhập viện ; 52.000 người chết ; và 80.000 người chịu phế tật thầnkinh. Chấn thương đ ầu nghiêm trọng (severe head injury) là nguyên nhân dẫnđầu của phế tật thần kinh ở Hoa Kỳ.2/ CÁC NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẦU CỦA CHẤN THƯƠNG ĐẦU ? Đụng xe ô tô (motor vehicle crashes) (49%) ;  té ngã (28%) ;  tất cả các nguyên nhân khác 23%. Trên toàn th ế giới, đụng xe ô tô là nguyên nhân dẫn đầu của tử vong do thươngtổn não bộ do chấn thương (TBI-related death) nơi các ngư ời trẻ tuổi, và té ngãlà nguyên nhân dẫn đầu nơi người trên 65 tuổi.3/ TỶ LỆ TỬ VONG DO CHẤN THƯƠNG ĐẦU NẶNG ?Tỷ lệ tử vong và tỷ lệ bệnh liên quan với gia tăng áp lực nội sọ (ICP : increasedintracranial pressure). Đối với những bệnh nhân với thương tổn n ão bộ do chấnthương (TBI) n ặng và áp lực nội sọ < 20 mmHg, tỷ lệ từ vong khoảng 20% ;đối với những bệnh nhân với áp lực nội sọ > 20 mmHg, tỷ lệ tử vong gần 50%.Đối với những bệnh nhân với thương tổn n ão bộ do ch ấn thương (TBI) n ặng vàáp lực nội sọ > 40 mmHg, tỷ lệ tử vong khoảng 75% ; đối với các bệnh nhânvới áp lực nội sọ > 60 mmHg, tỷ lệ tử vong gần 100%.4/ NHỮNG YẾU TỐ NÀO LÀ QUAN TRỌNG TRONG SỰ TIÊN ĐOÁNTIÊN LƯỢNG CỦA CHẤN THƯƠNG ĐẦU NẶNG ?Nh ững yếu tố liên kết với một tiên lượng thần kinh xấu bao gồm : khối tụ máu trong sọ (intracranial hematoma)  tuổi tác gia tăng.  đáp ứng vận động bất thường.  đáp ứng của đồng tử đối với ánh sáng không có hoặc giảm lúc thăm  khám ban đầu. các chấn thương toàn thân xảy ra sớm : hạ huyết áp, tăng thán khí  (hypercarbia) và/hoặc giảm oxy-huyết.5/ THANG HÔN MÊ GLASGOW LÀ GÌ ? TẠI SAO QUAN TRỌNG ?Được phát triển năm 1974 bởi khoa ngoại thần kinh ở Đại học Glasgow, thangđánh giá này là một cố gắng nhằm tiêu chu ẩn hóa sự đ ánh giá độ sâu và thờigian của tri thức bị suy giảm hay hôn m ê, đặc biệt là trong khung cảnh chấnthương. Thang đánh giá được căn cứ trên sự mở mắt (eye opening), đáp ứngbằng ngôn từ (verbal responses), và đáp ứng vận động (motor responses).Trongcác yếu tố này, đáp ứng vận động là nh ạy cảm nhất và tương ứng tốt nhất vớitiên lượng thần kinh. Một điểm số 15 là có th ể n ơi m ột bệnh nhân hoàn toànthức tỉnh và đ ịnh hướng. Một điểm số 8 chỉ rõ thương tổn não bộ đáng kể vàkhả dĩ cần đến sự bảo vệ đường hô hấp.Mở mắt tự nhiên (spontaneous) 4 điểmGọi mở (to speech) 3 điểmCấu mở (to pain) 2 điểmKhông mở 1 điểmTrả lời đúng (oriented) 5 điểmTrả lời không đúng (confused) 4 điểm 3 điểmKhông rõ nói gì (inappropriate) 2 điểmKêu rên (incomprehensible) 1 điểmKhông nóiBảo làm đúng (obeys commands) 6 điểmCấu gạt đúng (localizes pain) 5 điểmCấu gạt không đúng (withdraws from pain) 4 điểmGấp cứng 2 chi trên (flexes to pain) 3 điểmDuỗi cứng 4 chi (extends to pain) 2 điểmKhông đáp ứng 1 điểm6/ Ý NGH ĨA CỦA THƯƠNG TỔN ĐẦU NGUYÊN PHÁT VÀ THỨPHÁT ?Thương tổn nguyên phát (primary injury) xảy ra vào lúc va ch ạm. Một thươngtổn nguyên phát có thể đưa đến đụng dập (contusion), rách, và hoặc chấnthương sợi trục (axonal injury). Thương tổn này không th ể điều trị trực tiếp bởivì không có đ iều trị đối với sự phát vỡ cơ học đột ngột mô não.Thương tổn thứ phát (secondary brain injury) để chỉ tiến triển của n ão sau vachạm. Đó là nguyên nhân d ẫn đầu tử vong trong bệnh viện. Giảm oxy mô(hypoxia) và h ạ huyết áp là những nguyên nhân thông thường nhất của thươngtổn não thứ phát. Hạ huyết áp, được định nghĩa bởi trị số huyết áp tâm thu d ưới90mmHg, có thể đư ợc liên kết với gia tăng gấp đôi tỷ lệ tử vong và một sự giatăng tỷ lệ bệnh của bệnh nhân với thương tổn não bộ do chấn thương (TBI).Nh ững nguyên nhân khác của thương tổn thứ phát gồm có các khối máu tụ(dưới màng cứng, ngo ài màng cứng, và nhu mô não) và phù não toàn bộ, có thểđưa đến tăng cao áp lực nội sọ.Vì thương tổn n ão bộ nguyên phát không th ể được điều trị một cách trực tiếp,nên não bộ phải đư ợc bảo vệ khỏi bị thương tổn thứ phát và tăng áp lực nộisọđể tạo một môi trường tối ưu cho sự phục hồi tự nhiên.7/ NHỮNG CÂN NHẮC QUAN TRỌNG ĐỐI VỚI VIỆC ĐẶT ỐNGTHÔNG NỘI KHÍ QUẢN NHỮN ...