Chấn thương hàm mặt – Phần 1

Bệnh nhân chấn thương mặt thường kém chấn thương sọ não + Đứng trước bệnh nhân chấn thương vùng mặt cần khám nhanh các yếu tố: - Đường thở - Chảy máu - Chấn thương sọ não - Chấn thương cột sống cổ + Nguyên tắc cấp cứu ban đầu với chấn thương mặt - Thiết lập đường thở và thông khí tốt - Cầm máu - Bảo đảm huyết áp - Cố định tạm thời xương gãy để cầm máu hoặc hỗ trợ hô hấp. + Khi các yếu tố duy trì sự sống đã ổn định cần...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chấn thương hàm mặt – Phần 1 Chấn thương hàm mặt – Phần 1I.CẤP CỨU BAN ĐẦU CHẤN THƯƠNG MẶT+ Bệnh nhân chấn thương mặt thường kém chấn thương sọ não+ Đứng trước bệnh nhân chấn thương vùng mặt cần khám nhanh các yếu tố:- Đường thở- Chảy máu- Chấn thương sọ não- Chấn thương cột sống cổ+ Nguyên tắc cấp cứu ban đầu với chấn thương mặt- Thiết lập đường thở và thông khí tốt- Cầm máu- Bảo đảm huyết áp- Cố định tạm thời xương gãy để cầm máu hoặc hỗ trợ hô hấp.+ Khi các yếu tố duy trì sự sống đã ổn định cần thăm khám tỷ mỷ để pháthiện tổn thương của các cơ quan : mắt, tai mũi, họng, răng hàm mặt.II GÃY XƯƠNG VÙNG MŨI(Nasal fractures)1.Giải phẫu xương mũi-Xương chính mũi gồm 2 xương khớp với xương trán và ngành lên xươnghàm trên-Vách ngăn được cấu tạo bởi sụn tứ giác ở trước, mảnh đứng xương sàng ởsau trên và xương lá mía ở sau dưới.+ Mũi được cấp máu bởi hệ thống động mạch cảnh trong và ngoài :- Hệ thống động mạch cảnh trong cấp máu qua nhánh động mạch mắt, độngmạch sàng và động mạch lưng mũi.- Hệ thống động mạch cảnh ngoài cấp máu qua nhánh động mạch hàm trong( phân nhánh động mạch khẩu cái, động mạch bướm khẩu cái, động mạchkhẩu cái lớn ) và nhánh mặt ( cho nhánh động mạch vách ngăn )2.Triệu chứng lâm sàng gãy xương mũi+ Cơ năng :- Đau- Ngạt mũi- Chảy máu mũi+ Thực thể :- Biến dạng mũi- Sưng và bầm tím xung quanh ở mặt- Tụ máu vách ngăn + biểu hiện vách ngăn dày lên.3. X quang gãy x.mũiBiểu hiện di lệch xương : Những tổn thương sụn dễ bị bỏ qua. Do đó chẩnđoán lâm sàng là quyết định.4. Điều trị gãy x.mũi-Cần khám đầy đủ mặt, cổ, chú ý tìm dấu hiệu tụ máu vách ngăn.- Khối máu tụ cần được dần lưu để tránh nhiễm khuẩn thứ phát và mất sựnâng đỡ của2/3 sau mũi.- Sau đó đặt metch có kháng sinh chống staphylococcus để tránh, tạo dịch lạitrong khoang ảo và cố định.III GÃY PHỨC HỢP MŨI SÀNG(Nasoethmoidal fractures)1.Triệu chứng gãy p.hợp+ Rách da ngang qua mũi+ Tê bì dưới mắt+ Tràn khí dưới da vùng mi mắt+ 1/3 giữa mặt phẳng và vùng mũi sàng mở rộng+ Chảy dịch não tuỷ biểu hiện test “ 3 vòng”+ Nhìn đôi2. X quang gãy p.hợp+ X quang thường khí phát hiện đầy đủ tổn thương+ Chụp CT scan coupe coronal và axial- Coupeaxial giúp đánh giá vị trí xương chính mũi, xương lệ, thành trong ổmắt và cách thành của xoan trán.- Coupe coronal giúp đánh giá sàn c ủa tầng sọ trước, hố sàng, sàn ổ mắt và 2khối sàng 2 bên+ Phân loại đường vỡ dựa theo vị trí mảnh trán hàm (mảnh trung gian của Markowwitz gồm 3 xương : xương chính mũi, ngànhlên xương hàm trên, và xương lệ )- Type I : tổn thương làm mảnh trung gian bị di lệch nhưng không vỡ vụn,không tổn thương đến mào lệ.- Type II : mảnh trung gian bị vỡ vụn nhưng chưa xâm phạm đến vị trí bámcủa dây chằng trong khoé mắt+Type III : mảnh trung gian bị vỡ vụn và lan rộng để hố lệ ( hình 1)3. Điều trị gãy p.hợp+ Phẫu thuật dùng đường rạch Unterberger phối hợp đường rạch qua tiềnđình lợi môi để bộc lộ hố lệ.+ Chú ý tới vị trí bám của dây chằng khoé mắt trong vào xương lệ. Nếu dâychằng này bị đứt thì sau khi phục hồi lại gần xương bị vỡ cần phải khâuphục hồi dây chằng này.+ Cách thức nắn chỉnh và cố định xương vỡ phụ thuộc vào mức độ tổnthương:- Type I : nắn chỉnh bằng xương móc, bay để mảnh trung gian về đúng vị trícũ rồi bắt nẹp vít hoặc chỉ thép.- Type II : Bổ sung thêm 2 nẹp vít đặt hai bên xương chỉnh mũi để cố địnhphần xương bám của dây chằng khoé mắt trong.- Type III : sử dụng kỹ thuật ghép xương để tạo hình lại sống mũi và cảthành trong ổ mắt nếu phần xương này bị mất.+ Nếu có tổn thương đường lệ xử trí như bài tổn thương phần mềm.IV CHẤN THƯƠNG XOANG HÀM* Xoang hàm là một cái hốc của khối xương hàm trên, những chấn thươnglàm vỡ xương hàm trên ( nhất là tầng giữa ) đều ản hưởng đến xoang hàm.Đây là một loại chấn thương hay gặp* Chấn thương xoang hàm chia làm hai loại:1. Chấn thương xoang hàm đơn thuần : Theo tổn thương chia làm hai loại :a, Thủng – xuyên+ Do vật nhọn hay mảnh đạn xuyên qua+ Triệu chứng:- Da hay niêm mạc quanh lỗ thủng sưng nề, chảy máu.- Có thể có tràn khí dưới da- Chảy máu mũi- Ấn xoang hàm đaub, Giập vỡ :+ Do ngã hoặc vật cứng đập mạnh vào thành xoang+ Triệu chứng :- Tím bầm gò má- Hai gò má không cân đối ( bên gồ lên, bên lõm xuống )- Góc phía ngoài gờ ổ mắt bị sập- Chảy máu mũi.- Tràn khí dưới da.+ X quang :- Phim sọ nghiêng và Blondeau :+ Xoang bị mờ đục+ Vết rạn vỡ+ Dị vật trong xoang- Chụp CT scan cả 2 tư thế axial và coronal sẽ đánh giá đầy đủ tổn thương+ Xử trí :- Đối với thủng xoang : Nếu nhỏ, không có dị tật trong xoang chỉ cần điều trịnội khoa. Dùng kháng sinh toàn thân, rỏ mũi bằng Argyrol 3%- Nếu có dị vật trong xoang phải mổ xoang theo phẫu thuật Caldwell Luc đểgắp dị vật và mở đường dẫn lưu qua khe dưới.- Đối với vỡ mặt trước xoang hàm : Phải rạch rãnh lợi môi và mở mặt trướcxoang hàm bằng khoan, kiểm tra niêm mạc xoan ...