CHẤN THƯƠNG NIỆU-SINH DỤC VÀ VÙNG CHẬU

1/ NHỮNG CƠ CHẾ NGUYÊN PHÁT CỦA CHẤN THƯƠNG THẬN ?Những thương tổn do chấn thương đụng dập gây nên bởi va chạm trực tiếp hay giảm tốc nghiêm trọng (80%) và những chấn thương xuyên (penetrating injuries) thường là do những vết thương do súng bắn hay dao đâm (20%). Thương tổn thận nên được nghi ngờ trước sự hiện diện của những gãy xương sườn ở phần sau dưới của thành ngực, gãy những mỏm ngang (transverse process fractures) của phần trên của cột sống thắt lưng, vẹo lưng cấp tính (acute scoliosis), nhạy cảm đau hay...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHẤN THƯƠNG NIỆU-SINH DỤC VÀ VÙNG CHẬU CHẤN THƯƠNG NIỆU-SINH DỤC VÀ VÙNG CHẬU(GENITOURINARY AND PELVIC TRAUMA) 1/ NHỮNG CƠ CH Ế NGUYÊN PHÁT CỦA CHẤN THƯƠNG TH ẬN ?Những th ương tổn do chấn th ương đụng dập gây nên b ởi va chạm trực tiếp hay giảm tốc nghiêm trọng (>80%) và những chấn thương xu yên (penetrating injuries) thường là do những vết thương do súng bắn hay dao đâm (20%). Thương tổn thận n ên được nghi ngờ trước sự hiện diện của những gãy xương sườn ở phần sau d ưới của th ành ngực, gãy những mỏm ngang (transverseprocess fractures) của phần trên của cột sống thắt lưng, vẹo lưng cấp tính (acute scoliosis), nhạy cảm đau hay bầm tím vùng th ắt lưng, hay tiểu ra máu. 2/ KÊ HAI CẤP CỨU NIỆU-SINH DỤC THẬT SỰ ?Xuất huyết không cầm được và các thương tổn cuống thận (renal pedicles) đưa đến thiếu máu cục bộ. Các quả thận di động với một mức độ giới hạn trên cuống mạch máu. Các nạn nhân với cuống thận bị cắt đứt hoàn toàn thường chảy kiệt máu tại hiện trường. Những thương tổn giảm tốc (decelerating injuries) có thể gây n ên sự cắt xé của những huyết qu ản lớn của thận, dẫn đếnhuyết khối và thiếu máu cục bộ. Chẩn đoán sớm và can thiệp phẫu thuật là chủ yếu để cứu quả thận bị thương tổn. Nơi b ệnh nhân đa chấn th ương, nên theo các guidelines của chương trình ATLS, khởi đầu tập trung vào ABCs và vào những thương tổn ngực và bụng đe dọa đến tính mạng. 3 / MÔ TẢ NHỮNG XẾP LOẠI TỔNG QUÁT CỦA THƯƠNG TỔN THẬN. Tiểu ra máu vi thể hay Đụng dập đại thể, thăm dò niệuLO ẠI I học bình thường. Máu tụ Dưới bao nang, không lan rộng, không rách nhu mô. (hematoma) Chiều sâu nhu mô của vỏ thận Vết rách > 1cm không có vỡ hệ ốngIII góp hay thoát mạch nước tiểu. Vết rách Th ận bị vỡ hoàn toàn.V Rốn thận bị nhổ bật ra, làm Huyết quản m ất phân bố mạch thận.4/ NHỮNG TIẾN TRIỂN LÂM SÀNG CỦA CÁC THƯƠNG TỔN THẬNNÀY ?Hầu hết tất cả các đụng dập thận (renal contusions) và những vết rách nhỏ(minor lacerations) lành một cách ngẫu nhiên với nghỉ ngơi và quan sát theodõi. Việc điều trị các vết rách quan trọng nên để cho thầy thuốc niệu khoa. Cómột khuynh hư ớng gia tăng điều trị bảo tồn tất cả những bệnh nhân với th ươngtổn thận ổn định (ngoại trừ những trường hợp thương tổn độ V). Những thươngtổn cuống thận (renal pedicle injuries) và vỏ thận thư ờng đòi hỏi can thiệp phẫuthuật sớm.5/ MỘT THƯƠNG TỔN THẬN NHẸ (MINOR RENAL INJURY) LÀ GÌ?Một thương tổn thận nhẹ xảy ra nơi 90% của tất cả các bệnh nhân chấn th ươngthận và bao gồm đụng dập thận (renal contusion) và những vết rách nông(shallow renal lacerations) giới hạn ở vỏ thận.6/ NHỮNG THƯƠNG TỔN THẬN NHẸ ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ NHƯ THẾNÀO ?Các bệnh nhân với các th ương tổn nhẹ (minor injuries), liên kết với huyết niệuđại thể, cần được nhập viện và cho nằm nghỉ ngơi cho đ ến khi nước tiểu trongsuốt. Những bệnh nhân với huyết niệu vi thể và một niệu đồ tĩnh mạch (IVP)bình thư ờng không đòi hỏi phải đánh giá thêm.7/ MỘT THƯƠNG TỔN THẬN QUAN TRỌNG (MAJOR RENALINJURY) LÀ GÌ ?Nh ững thương tổn thận quan trọng có thể được sắp xếp thành những thươngtổn cuống thận (pedicle injuries) và những thương tổn không phải cuống thận(nonpedicle injuries). Những vết rách thận quan trọng (major renal lacerations)lan rộng xuyên qua chỗ nối vỏ-tủy thận. Nếu hệ ống góp (collecting system) bịthương tổn, sự tràn nư ớc tiểu ra ngo ài (urinary extravasion) có thể xảy ra.Nhiều vết rách quan trọng sẽ dẫn đến vỡ thận (a shattered kidney). Các thươngtổn cuống thận gồm có những vết rách hay tắc của các huyết quản phân đoạn(segmental) hay lớn.8/ CÁC THƯƠNG TỔN THẬN QUAN TRỌNG ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ NHƯTH Ế NÀO ?Việc điều trị các thương tổn quan trọng đụng dập thận còn gây tranh cãi. Hầuhết các bệnh nhân bị nghi ngờ có những thương tổn thận quan trọng, đuợc thămkhám với CT scan để đánh giá tốt hơn mức độ nghiêm trọng của thương tổn.Nh ững bệnh nhân ổn định được bù d ịch, được đặt nghỉ ngơi trên giư ờng chođến khi nư ớc tiểu trong suốt, và được theo dõi sát đ ể tìm những thay đổi củadấu hiệu sinh tồn chỉ rõ sự xuất huyết vẫn tiến triển. Truyền máu được thựchiện nếu cần và các kháng sinh có kháng khu ẩn phổ rộng được cho. Nhữngbệnh nhân với tình trạng bất ổn định huyết quản kéo dài mặc đầu những cốgắng hồi sức thích đáng, phải được thăm dò ngoại khoa.9/ SỰ HIỆN DIỆN CỦA TRÀN NƯỚC TIỂU RA NGO ÀI CÓ ĐÒI HỎICAN THIỆP PHẪU THUẬT KHÔNG ?Sự hiện diện của sự tràn nước tiểu ra ngoài (urinary extravasion) xác nhận chẩnđoán thương tổn thận quan trọng. Sự trà ...