CHẤN THƯƠNG NIỆU-SINH DỤC VÀ VÙNG CHẬU (GENITOURINARY AND PELVIC TRAUMA)

Những thương tổn do chấn thương đụng dập gây nên bởi va chạm trực tiếp hay giảm tốc nghiêm trọng (80%) và những chấn thương xuyên (penetrating injuries) thường là do những vết thương do súng bắn hay dao đâm (20%). Thương tổn thận nên được nghi ngờ trước sự hiện diện của những gãy xương sườn ở phần sau dưới của thành ngực, gãy những mỏm ngang (transverse process fractures) của phần trên của cột sống thắt lưng, vẹo lưng cấp tính (acute scoliosis), nhạy cảm đau hay bầm tím vùng thắt lưng, hay tiểu ra máu. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHẤN THƯƠNG NIỆU-SINH DỤC VÀ VÙNG CHẬU (GENITOURINARY AND PELVIC TRAUMA) CHẤN THƯƠNG NIỆU-SINH DỤC VÀ VÙNG CHẬU (GENITOURINARY AND PELVIC TRAUMA) 1/ NHỮNG CƠ CHẾ NGUYÊN PHÁT CỦA CHẤN THƯƠNGTHẬN ? Những thương tổn do chấn thương đụng dập gây nên bởi va chạm trựctiếp hay giảm tốc nghiêm trọng (>80%) và những chấn thương xuyên(penetrating injuries) thường là do những vết thương do súng bắn hay daođâm (20%). Thương tổn thận nên được nghi ngờ trước sự hiện diện củanhững gãy xương sườn ở phần sau dưới của thành ngực, gãy những mỏmngang (transverse process fractures) của phần trên của cột sống thắt lưng,vẹo lưng cấp tính (acute scoliosis), nhạy cảm đau hay bầm tím vùng thắtlưng, hay tiểu ra máu. 2/ KÊ HAI CẤP CỨU NIỆU-SINH DỤC THẬT SỰ ? Xuất huyết không cầm được và các thương tổn cuống thận (renalpedicles) đưa đến thiếu máu cục bộ. Các quả thận di động với một mức độgiới hạn trên cuống mạch máu. Các nạn nhân với cuống thận bị cắt đứt hoàntoàn thường chảy kiệt máu tại hiện trường. Những thương tổn giảm tốc(decelerating injuries) có thể gây nên sự cắt xé của những huyết quản lớncủa thận, dẫn đến huyết khối và thiếu máu cục bộ. Chẩn đoán sớm và canthiệp phẫu thuật là chủ yếu để cứu quả thận bị thương tổn. Nơi bệnh nhân đachấn thương, nên theo các guidelines c ủa chương trình ATLS, khởi đầu tậptrung vào ABCs và vào những thương tổn ngực và bụng đe dọa đến tínhmạng. 3/ MÔ TẢ NHỮNG XẾP LOẠI TỔNG QUÁT CỦA THƯƠNGTỔN THẬN. ĐỘ LOẠI MÔ TẢ Tiểu ra máu vi thể hay đại thể, thăm Đụng dập I dò niệu học bình thường tụ Dưới bao nang, không lan rộng, Máu (hematoma) không rách nhu mô Máu tụ quanh thận không lan rộng, Máu tụII giới hạn ở hậu phúc mạc Vết rách Chiều sâu nhu mô của vỏ thận < 1cm không có thoát mạch nước tiểu (laceration) Chiều sâu nhu mô của vỏ thận > 1cm Vết ráchIII không có vỡ hệ ống góp hay thoát mạch nước tiểu Vết rách nhu mô lan rộng xuyên qua Vết ráchIV vỏ thận, tủy thận, và hệ ống góp Thương tổn động mạch và tĩnh mạch Huyết quản quan trọng với sự xuất huyết được kềm chế Thận bị vỡ hoàn toàn Vết rách Rốn thận bị nhổ bật ra, làm mất phân Huyết quản bố mạch thận 4/ NHỮNG TIẾN TRIỂN LÂM SÀNG CỦA CÁC THƯƠNGTỔN THẬN NÀY ? Hầu hết tất cả các đụng dập thận (renal contusions) và những vết ráchnhỏ (minor lacerations) lành một cách ngẫu nhiên với nghỉ ngơi và quan sáttheo dõi. Việc điều trị các vết rách quan trọng nên để cho thầy thuốc niệukhoa. Có một khuynh hướng gia tăng điều trị bảo tồn tất cả những bệnh nhânvới thương tổn thận ổn định (ngoại trừ những trường hợp thương tổn độ V).Những thương tổn cuống thận (renal pedicle injuries) và vỏ thận thường đòihỏi can thiệp phẫu thuật sớm. 5/ MỘT THƯƠNG TỔN THẬN NHẸ (MINOR RENALINJURY) LÀ GÌ ? Một thương tổn thận nhẹ xảy ra nơi 90% của tất cả các bệnh nhânchấn thương thận và bao gồm đụng dập thận (renal contusion) và những vếtrách nông (shallow renal lacerations) giới hạn ở vỏ thận. 6/ NHỮNG THƯƠNG TỔN THẬN NHẸ ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ NHƯTHẾ NÀO ? Các bệnh nhân với các thương tổn nhẹ (minor injuries), liên kết vớihuyết niệu đại thể, cần được nhập viện và cho nằm nghỉ ngơi cho đến khinước tiểu trong suốt. Những bệnh nhân với huyết niệu vi thể và một niệu đồtĩnh mạch (IVP) bình thường không đòi hỏi phải đánh giá thêm 7/ MỘT THƯƠNG TỔN THẬN QUAN TRỌNG (MAJORRENAL INJURY) LÀ GÌ ? Những thương tổn thận quan trọng có thể được sắp xếp thành nhữngthương tổn cuống thận (pedicle injuries) và những thương tổn không phảicuống thận (nonpedicle injuries). Những vết rách thận quan trọng (majorrenal lacerations) lan rộng xuyên qua chỗ nối vỏ-tủy thận. Nếu hệ ống góp(collecting system) bị thương tổn, sự tràn nước tiểu ra ngoài (urinaryextravasion) có thể xảy ra. Nhiều vết rách quan trọng sẽ dẫn đến vỡ thận (ashattered kidney). Các thương tổn cuống thận gồm có những vết rách hay tắccủa các huyết quản phân đoạn (segmental) hay lớn. 8/ CÁC THƯƠNG TỔN THẬN QUAN TRỌNG ĐƯỢC ĐIỀUTRỊ NHƯ THẾ NÀO ? Việc điều trị các thương tổn quan trọng đụng dập thận còn gây tranhcãi. Hầu hết các bệnh ...