Chấn thương sọ não và những di chứng đáng sợ

Chấn thương sọ não (CTSN) là loại tai nạn phổ biến ở mọi quốc gia, thường xảy ra ởnhững nước công nghiệp, nhất là các nước đang phát triển do sự gia tăng mật độ dânsố, đô thị hóa nhanh với phương tiện giao thông có tốc độ cao lại cơ động trên mạnglưới đường sá, cầu cống chật hẹp, kém chất lượng, trong đó điều quan trọng là dotrình độ và ý thức tự giác của con người....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chấn thương sọ não và những di chứng đáng sợChấn thương sọ não và những di chứng đáng sợChấn thương sọ não (CTSN) là loại tai nạn phổ biến ở mọi quốc gia, thường xảy ra ởnhững nước công nghiệp, nhất là các nước đang phát triển do sự gia tăng mật độ dânsố, đô thị hóa nhanh với phương tiện giao thông có tốc độ cao lại cơ động trên mạnglưới đường sá, cầu cống chật hẹp, kém chất lượng, trong đó điều quan trọng là dotrình độ và ý thức tự giác của con người.CTSN được phân chia như thế nào?CTSN do nhiều nguyên nhân: do tai nạn lao động, công nghiệp, tai nạn sinh hoạt nhưng phầnlớn là tai nạn giao thông. Ở Nhật Bản, người ta đã mổ tử thi 13.666 trường hợp tai nạn giaothông, nhận thấy CTSN chiếm 74,3%. Người ta quan niệm, CTSN là loại chấn thương tácđộng mạnh mẽ quá mức bù chỉnh của não, gây rối loạn hàng loạt chức năng hoặc tổn thươngthực thể ở não. Để đánh giá mức độ tổn thương sọ não, có hai loại được xác định là CTSN hởvà CTSN kín.CTSN kín bao gồm tất cả các CTSN có tổn thương sọ não nhưng chưa gây rách màng cứng(màng bao bọc não), chưa gây thông não bộ với môi trường bên ngoài. Tổn thương hộp sọ cóthể lún sọ, rạn vỡ sọ. Tổn thương não gồm chấn động não, giập não, chèn ép não do máu tụ,phù não, lún sọ, tràn khí...CTSN hở bao gồm tất cả các CTSN gây rách màng cứng, khai thông não bộ với bên ngoài.Loại này gây nguy cơ nhiễm khuẩn não cao.Ngoài ra còn nhiều cách phân loại khác như theo bản chất tổn thương não, vị trí tổn thươngnão... Ổ máu tụ trong não trên phim chụp cắt lớp vi tính.Những tổn thương xảy ra ngay sau CTSNTụ máu nội sọ: đây là tổn thương quan trọng bậc nhất do nhiều điểm hoại tử não họpthành hoặc do đứt rách những động mạch lớn do chấn thương quá mạnh. Các khốimáu tụ này có thể khu trú ở nhiều vùng của não. Tùy theo mức độ tổn thương, máu tụcó thể tập trung ở trên lều tiểu não gồm máu tụ dưới màng cứng, trong não, trong nãothất. Đặc biệt là ở não thất 4 có một núm nhỏ gọi là “nút sống Florens” có chức năngđiều hòa hô hấp và tuần hoàn cơ thể. Chấn động mạnh vào nút sống này là hô h ấp vàtuần hoàn bị đình chỉ ngay lập tức. Ngoài ra, tụ máu não còn có thể xảy ra ở dưới lềutiểu não, còn gọi là máu tụ hố sọ sau gây chèn ép lớn tiểu não và hành tủy, gây tắcđường lưu thông dịch não - tủy, đe dọa sự sống của nạn nhân.Phù não: đây là loại biến chứng phổ biến nhất và nguy hại nhất, đe dọa tính mạng nạnnhân. Có 2 loại phù não: phù não do căn nguyên mạch và phù não do nhiễm độc tế bào.Trong phù não do căn nguyên mạch, do tế bào nội mạc các mạch máu bị tổn th ương,ảnh hưởng tới quá trình siêu lọc của huyết tương, nước thoát khỏi lòng mạch, tràn vàokhoang gian bào, dẫn đến phù tế bào. Đối với phù não do nhiễm độc tế bào, nước b ịtích lại trong lòng tế bào gây tổn thương màng tế bào. Ngoài ra còn do thiếu ôxy, nhiễmđộc nội sinh do các ổ hoại tử não gây nên.Thoát vị não: Phù não chèn ép quá mạnh gây nên tình trạng một ph ần của não bị đẩyra, chui vào các khoang, khe, lố hở, đặc biệt nguy hiểm nhất là thể thoát vị não tại lỗlớn của xương chẩm. Loại thoát vị này có biểu hiện qua cơn gồm mất não: cơn tăngtrương lực cơ toàn thần ở tư thế duỗi hoặc cơn cơ cứng mất vỏ não, bệnh nhân nằmngửa, hai tay co cứng. Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, người bệnh có thểtử vong nhanh chóng.Hội chứng tăng áp lực nội sọ: có 3 triệu chứng chủ yếu: đau đầu, nôn mửa và phù đĩathị. Người bệnh cảm giác đau đầu bóp theo nhịp mạch đập, đau như nổ tung đầu. Đauđầu với cường độ ngày càng tăng lên làm bệnh nhân kêu rên, la hét. Ngoài ra ngườibệnh còn có cảm giác từ buồn nôn tới nôn thốc tháo vọt thành tia ra th ức ăn nhưngkhông phải do đau dạ dày mà do tăng áp nội sọi chèn ép vào các nhân dây thần kinh sọnão. Phù gai thị ở những bệnh nhân này được phát hiện qua soi đáy mắt, có th ể nh ậnthấy mới đầu là mờ bờ gai thị giác sau dẫn tới cương tụ tĩnh mạch. Nếu phù não toànbộ kéo dài có thể xuất hiện xuất huyết võng mạch và mất dần thị lực.Thiếu máu não: Tại vùng thiếu máu sẽ phát sinh những ổ thiếu máu, kể cả trongtrường hợp thiếu máu não không do chấn thương như thiếu máu não tạm thời hoặcvĩnh viễn, nhồi máu não. Thiếu máu não sẽ hình thành 3 vùng: vùng não ho ại t ử, vùngbán ảnh và vùng não nguyên lành, đây là vùng có ý nghĩa rất quan trọng, có nhiều khảnăng nhận và chuyển tiếp máu “ứng cứu” cho tế bào não tại vùng bán - ảnh.CTSN kín gây hậu quả gì?Sau CTSN kín vẫn có thể xảy ra chảy máu não với những ổ máu tụ nhỏ và vừa, rải rácở nhiều vùng của não. Diễn biến bệnh lặng lẽ nhưng vẫn có thể phát sinh biến ch ứngkhông kém nguy hiểm nên phải theo dõi chặt chẽ. Sau chấn thương, bệnh nhân tỉnh táo,không có rối loạn ý thức, nhưng sau một thời gian ngắn lại đi vào hôn mê. Người ta gọiđây là “khoảng tỉnh” chứng tỏ chảy máu não lại tái phát hoặc xuất phát từ những ổđụng giập não. Trường hợp CTSN, loại nhẹ nhất gọi là “ch ấn động não”. Nạn nhânkhông mất ý thức, không có “khoảng tỉnh” nhưng không ph ...