CHIẾN THẮNG TÂY SƠN TRƯỚC VIỆN BINH XIÊM LA

Sau trận Đồng Tuyên, Nguyễn Ánh lại thêm một lần khốn đốn. Trong lúc quân lính chết đuối thì nhờ biếtbơi, ông đã thoát nạn. Có những may mắn đưa đến cho ông Chúa này để sử quan nhà Nguyễn lại códịp tán tụng phước mạng đế vương. Qua Rạch Chanh, ông nhờ đến một con trâu nằm trên bờ; giữadòng nước triều chiều chảy xiết chìm trâu thì may sao một con cá sấu (?) lại đưa giúp ông qua bờ bênkia[164]. Tây Sơn đã có mặt tại Hậu Giang chận mất con đường chạy trốn quen thuộc, ông...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHIẾN THẮNG TÂY SƠN TRƯỚC VIỆN BINH XIÊM LACHIẾNTHẮNGTÂYSƠNTRƯỚCVIỆNBINHXIÊMLASautrậnĐồngTuyên,NguyễnÁnhlạithêmmộtlầnkhốnđốn.Tronglúcquânlínhchếtđuốithìnhờbiếtbơi,ôngđãthoátnạn.CónhữngmaymắnđưađếnchoôngChúanàyđểsửquannhàNguyễnlạicódịptántụngphướcmạngđếvương.QuaRạchChanh,ôngnhờđếnmộtcontrâunằmtrênbờ;giữadòngnướctriềuchiềuchảyxiếtchìmtrâuthìmaysaomộtconcásấu(?)lạiđưagiúpôngquabờbênkia[164].TâySơnđãcómặttạiHậuGiangchậnmấtconđườngchạytrốnquenthuộc,ôngphảichạyxuốngtrúởMỹTho,rồitừđóđưagiaquyếnđiPhúQuốc.Bịsănđuổi,binhtướngtrởlòng.Đólàđámngườitừlâuvẫnkhóđồnghoá:quânHoàNghĩađạo.Nguyênđểcóngườiđiềukhiểnđámtânbinh,ÁnhsaiTônThấtCốctrôngcoirồisaitướngHoàNghĩaTrầnĐìnhvềcửaCầnGiờđểdothám.Côngviệcthậtkhókhănmàtướngsaithìkhôngđủuytín,Đìnhkhôngthihành.ÁnhsaiCốcgiếtđi.ThuộctướngcủaĐìnhlàTrầnHưngvàLâmHúclàmphảnchiếmHàTiên.RủirochoNguyễnKimPhẩmvàcôngchúaNgọcChú,ngườivềHàTiênthubinh,ngườimuagạomắm,đềubịbọnnàygiếtchết.TuynhiênviệcquânđộiGiaĐịnhcómặtởcácđảovịnhXiêmgâynênkhókhănchocácđámcướpbiểnởvùngnày.Vinhlyma,mộttướngXiêmtừsauloạnPhinhãOansản(1781)tụtậpmộtđámngườiMãLaichiếmcứđảoCổLongtrongvịnhKompongSom,thấylẽkhônngoanlàđemthuộcbinhrathầnphụcNguyễnÁnh.Độiquânlưuvongláithêm100chiếnthuyềnvà200ngườinữa.Thêmngườitấtthêmmiệngănchođámquânthiếuthốnsẵn.NguyễnÁnhphảidùngbinhVinhlymaquencướpgiựthaibalầnvàoHàTiênvàquanhđóđểkiếmkhígiới,lươngthực.Tintứcnơitrúẩnlộrangoài.Tháng6âmlịch,lúcNguyễnÁnhđangởmũiĐáChồngthìTổngsuấtTâySơnlàPhanTấnThuậnkéobinhtớivừathuỷvừabộ.CaicơLêPhướcĐiểnphảiđóngvaitròLêLaithuởtrước,ÁnhmớichạythoátvềđảoCổLong.[165]TônThấtĐiển,TônThấtCốc,Hoảng,Vinhlymađềubịbắtvàbịgiết.[166]TâySơnvẫnkhôngtha.Mộtthángsau,phòmãTrươngVănĐalạiđemquânđếnCổLongvâybavòngtrùngtrùng,điệpđiệp,quyếtkhôngđểÁnhthoátlầnnữa.RủirochoTâySơn,mộttrậnbãođánhđắmnhiềuthuyềnđểÁnhnhânđóthoátra,chạyđiCổCốt.TâySơnrútđi,ÁnhlạimòvềPhúQuốc.Tìnhcảnhđámquânbạithậtthảmthương:thuyềnÁnhgãynátcộtbuồm,quânlínhhếtlươngphảibứtcỏmàănrồisốngnhờmộtthuyềngạocủamộtngườiđànbàHàTiênđemgiúp.Đểvợconlạihảiđảo,ÁnhtáobạođemmộtchiếcthuyềnvàocửaMaLy[167]dothámtìnhhình.Độ20thuyềnTâySơnthấyđượcđếnvây,ônggiươngbuồmchạythẳngrabiển,lênhđênhsuốt7ngàyđêm.Gặpđượcdòngnướcngọt,thoátchếtkhát,ôngquaytrởvềPhúQuốc.Khôngởyênđượcmộtchỗ,ÁnhphảisaiCaicơNguyễnVănChínhvềLongXuyênchiêubinh,tậpmã.ThuyềnđếncửasôngÔngĐốc[168]thìbắtđượctướngTâySơnlàQuảnNguyệt,Ánhsaichémđầuthịchúng.OaivũchưathấyđâumàchỉlàmđộngđếnTâySơn.Maymắn,đạoquântuầnđêmbắtđượcviênPhóchiếnDạngtrongđộiphụcbinhởcửasôngdoLưuthủLongXuyêncủaTâySơnlàNguyễnHoáđiềuđộng.Rõđượccơmưu,Ánhgiụcthuyềnchạymauchothoát.LúcbấygiờLữ,HuệđãvềQuyNhơn,đểlạiTrươngVănĐavớiChưởngtiềnBảo.NguyễnÁnhtrôidạtHònChông,rồiThổChâu,CổLong,CổCốt...sốngcuộcđờivậtvờphẫnchícủaviênchúatểtrongcơnbạivong.Ôngphảithayphiênchèochống,chiasớtcùngkhổvớibọntòngthầncùngvàitrămbinhtrênđộmươilămchiếcthuyền.Tướngsĩcókhivàingàykhôngăn,phảiđàorễcâynhấmnhácầmhơi.[169]VắngNguyễnHuệ,dưđảngÁnhởđấtliềntưởngcódịpnổilênthànhcông.HồVăntânđánhởTânChâu,TônThấtHộichiếmgiồngSao[170],đắpluỹcựđịchtrongkhiLêVănQuânlạigiữsôngTânHoà.QuânTâySơntiếnđánhgiồngSaorồiphátanđồnTânHoà.ThánggiêngnămNhâmThìn(1784),kiệntướngÁnhkhôngcònaiởGiaĐịnhvìHội,QuânđềubỏchạysangXiêm,chỗtrúcuốicùng.ChâuVănTiếpsautrậnCáTrêđãtheođườngthượngchạymộtmạchquaXiêmkêuxinviệnbinh.TiếpthựctáobạotronglúcÁnhkhôngdámliềulĩnh[171].SởdĩcósựdèdặtnàyvìbanggiaoXiêmViệtlúcbấygiờtuycódấuhiệucảithiệnnhưngchưađủchoÁnhthấyXiêmtỏraquênnhữngcừuthùcũ.NamVangvàHàTiênlàhaiđịađiểmđầumốigâychiến.TađãbiếtâmmưumởrộngHàTiênquaphíaXiêmđãgâynêntrậnchiếntranhgiữaMạcThiênTứvàTrịnhQuốcAnh[172].KhiDuệTôngbịbắt,TứvớiTônThấtXuânchạytrốnbịthuyềnXiêmbắtvềVọngCác.Mùaxuân1778,ÁnhsaiCaicơLưuPhúcTrưngquatìmTứ.MùahạnămđósứbộcủaCaicơTham,TịnhđiXiêmthìgặprủiro:mộtthuyềnXiêmđibuônQuảngĐôngvềquaHàTiênbịLưuthủThănggiếtcướp.CóngườiChânLạplạinóidèmrằngGiaĐịnhcómậtthưchoTứ,XuânlàmnộiứngđểchiếmVọngCác.Muốnkhỏilolắng,TrịnhQuốcAnhchogiếtTứ,cácconlớnTửDiên, ...