Chính sách tài chính phục vụ phát triển xã hội hóa các dịch vụ đô thị ở Hà Nội - TS. Nguyễn Duy Phong

Trong suốt thập kỷ qua, cùng với cả nước Hà Nội đã đạt được tốc độ phát triển kinh tế cao, gắn liền với quá trình đô thị hóa nhanh. Cùng với kết quả do phát triển kinh tế đem lại, Hà Nội đã, đang và sẽ còn phải đối diện với hàng loạt các vấn đề của đô thị như vệ sinh môi trường, ùn tắc giao thông, cung cấp nước sạch, cũng như các dịch vụ thiết yếu khác... Mời các bạn tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chính sách tài chính phục vụ phát triển xã hội hóa các dịch vụ đô thị ở Hà Nội - TS. Nguyễn Duy Phong CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN XÃ HỘI HÓA CÁC DỊCH VỤ ĐÔ THỊ Ở HÀ NỘI TS. Nguyễn Duy Phong Trưởng phòng Tài chính giao thông đô thị, Sở Tài chính Hà Nội Trong suốt thập kỷ qua, cùng với cả nước Hà Nội đã đạt được tốc độ phát triển kinh tế cao, gắn liền với quá trình đô thị hóa nhanh. Xu hướng phát triển này sẽ còn tiếp diễn trong tương lai và sẽ có nhiều tác động tích cực và tiêu cực đối với Hà Nội. Cùng với kết quả do phát triển kinh tế đem lại, Hà Nội đã, đang và sẽ còn phải đối diện với hàng loạt các vấn đề của đô thị như vệ sinh môi trường, ùn tắc giao thông, cung cấp nước sạch, cũng như các dịch vụ thiết yếu khác. Với những nỗ lực giải quyết các vấn đề trên, hệ thống các dịch vụ đô thị (DVĐT) của Thành phố những năm qua đã được mở rộng và cải thiện rõ rệt. Mức chi ngân sách Thành phố hàng năm dành cho 7 lĩnh vực DVĐT thiết yếu năm 2009 đạt 2.740 tỷ đồng, dự toán 2010 đạt 3.250 tỷ đồng. Tuy nhiên, các DVĐT đang ngày càng trở nên bị quá tải trước nhu cầu xã hội ngày càng cao về loại hình, quy mô, khối lượng và chất lượng dịch vụ và cùng với đó đòi hỏi nguồn vốn đầu tư ngày càng lớn. Thực tế cho thấy, nếu không có các nguồn vốn đủ mạnh thì không thể triển khai thực hiện và nâng cao chất lượng cung cấp của bất kỳ DVĐT nào, không có điều kiện cải thiện sức cạnh tranh và trình độ phát triển của Thành phố. Mặt khác, nếu chỉ trông chờ vào Ngân sách Nhà nước (NSNN), thì khó có thể đáp ứng được nhu cầu phát triển các DVĐT, không mở rộng và đa dạng hoá các hình thức đầu tư phát triển DVĐT thì sẽ không có nhiều điều kiện để đưa công nghệ mới vào sản xuất, cung cấp các sản phẩm dịch vụ có chất lượng tốt hơn, giá thành rẻ hơn. Vì vậy, xã hội hóa chính là đa dạng hoá các nguồn vốn cho đầu tư, duy trì các DVĐT từ các khu vực kinh tế, nhằm làm cho mọi người dân, mọi tổ chức, mọi thành phần kinh tế nhận thức và thực hiện nghĩa vụ, quyền hạn, lợi ích trong việc phát triển và thụ hưởng các DVĐT. Trong giai đoạn hiện nay, chính sách tài chính phục vụ sự phát triển, XHH các DVĐT là một bộ phận hợp thành quan trọng trong chính sách phát triển của Thành phố, tác động đến kết quả mọi mặt của hoạt động đô thị hiện đại, trước mắt cũng như lâu dài trong sự liên quan dây chuyền hữu cơ và tổng thể với các hoạt động kinh tế xã hội khác của Thủ đô. Việc hoàn thiện cơ chế tài chính nhằm thúc đẩy phát triển, xã hội hóa các DVĐT thiết yếu trên địa bàn Thủ đô đang đặt ra như một nhu cầu cấp thiết cả về nhận thức khoa học, lẫn thực tiễn quản lý kinh tế - đô thị của chính quyền các cấp. 1. Khái niệm, phân loại và vai trò DVĐT 1.1. Khái niệm, phân loại DVĐT: DVĐT là hoạt động cung cấp các dịch vụ chung thiết yếu, bảo đảm thường xuyên liên tục, gắn liền với việc cung ứng các cơ sở hạ tầng kỹ thuật cơ bản, nhằm đáp ứng nhu cầu vật chất cho sinh hoạt của người dân tại các đô thị. Các DVĐT có nhiều loại hình, lĩnh vực đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau và do nhiều đối tượng cung cấp, bảo đảm. Một số DVĐT thiết yếu có tính chất công ích vừa đáp ứng yêu cầu sinh hoạt của dân cư, vừa phục vụ lợi ích chung được Nhà nước bảo đảm, khuyến khích sử dụng thông qua hình thức tổ chức dịch vụ và bù đắp một phần chi phí. Các dịch vụ này đều có tính chất chung là mang tính đồng bộ và cộng đồng cao trong vận hành, công nghệ và được tổ chức theo một qui hoạch thống nhất, như hệ thống giao thông đô thị, hệ thống cấp nước, chiếu sáng, thoát nước, vệ sinh môi trường, cây xanh, vườn hoa... Nguồn tài chính chủ yếu cho DVĐT là từ NSNN địa phương và một phần do đóng góp trực tiếp của người dân. Doanh thu của các doanh nghiệp cung ứng dịch vụ đô thị một phần được ngân sách nhà nước hỗ trợ, một phần từ các khoản đóng trực tiếp của người sử dụng và một phần nhỏ từ các hoạt động mang tính chất kinh doanh dịch vụ. DVĐT là hoạt động có tính chất kinh doanh nhằm thu được lợi nhuận. Nhà nước có trách nhiệm tạo ra hành lang pháp lý để kiểm tra, giám sát các tổ chức cung ứng nhằm đảm bảo chất lượng DVĐT cho xã hội, do vậy sự điều tiết của chính quyền nhằm xử lý những vấn đề quan trọng như chất lượng, giá cả đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng và tạo điều kiện cạnh tranh giữa các đơn vị cung ứng dịch vụ... Trước đây, chưa có một văn bản pháp quy nào quy định các loại hình DVĐT cụ thể. Gần đây, Chính phủ ban hành Nghị định số 31/2005/NĐ-CP về sản xuất và cung ứng sản phẩm, DVĐT với hơn 30 loại sản phẩm DVĐT, trong đó có một số DVĐT quan trọng cụ thể là: * Dịch vụ giao thông vận tải: Dịch vụ giao thông vận tải gồm 2 nội dung: Xây dựng, bảo trì hệ thống hạ tầng giao thông và vận tải hành khách công cộng. * Dịch vụ vệ sinh môi trường (VSMT): Dịch vụ VSMT bao gồm công tác thu gom, vận chuyển và xử lý các chất thải của hoạt động sản xuất và sinh hoạt của xã hội, đặc biệt là chất thải rắn và chất thải lỏng. Dịch vụ vận chuyển thu gom và xử lý rác thải thông thường được chia làm 3 công đoạn: Thu gom rác thải tại nguồn đến các bãi tập kết nhỏ, vận chuyển rác từ bãi tập kết nhỏ đến bãi đổ chung và công đoạn xử lý rác thải. Hệ thống thoát nước cũng liên quan trực tiếp đến môi trường sống. Nguyên tắc chung, nước thải sinh hoạt và nước thải công nghiệp đều phải được xử lý tùy theo tính chất của từng nguồn nước thải rồi mới đổ ra hệ thống thoát nước chung. * Dịch vụ cung cấp nước sạch: Dịch vụ cung cấp nước sạch gồm 2 nội dung: Xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật truyền dẫn nước và cung ứng nước. * Dịch vụ bưu chính viễn thông: Là dịch vụ cung cấp mạng thông tin, liên lạc. Cùng với một số DVĐT khác, đây là dịch vụ có vai trò quan trọng không những cho sự phát triển kinh tế của cộng đồng, cá nhân mà còn có vai trò trong liên kết xã hộ ...