CHOÁNG SỐ 4: TÌNH TRẠNG CHOÁNG Ở BỆNH NHÂN BỊ CHẤN THƯƠNG NẶNG

I/ ĐỊNH NGHĨAChoáng, dầu nguyên nhân là gì đi nữa, tương ứng với một tình trạng thiếu oxymô tế bào (anoxie cellulaire) với một sự sụt giảm P02 tại chỗ và tương ứng với một hoạt động kỵ khí của các tế bào với sự sản xuất quá thừa lactate.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CHOÁNG SỐ 4: TÌNH TRẠNG CHOÁNG Ở BỆNH NHÂN BỊ CHẤN THƯƠNG NẶNG CHOÁNG SỐ 4 TÌNH TRẠNG CHOÁNG Ở BỆNH NHÂN BỊ CHẤN THƯƠNG NẶNG (ÉTAT DE CHOC CHEZ LE PATIENT TRAUMATISÉ GRAVE)I/ ĐỊNH NGHĨAChoáng, dầu nguyên nhân là gì đ i nữa, tương ứng với một tình trạng thiếu oxy-mô tế b ào (anoxie cellulaire) với một sự sụt giảm P02 tại chỗ và tương ứng vớimột hoạt động kỵ khí của các tế b ào với sự sản xuất quá thừa lactate.II/ NHẬN BIẾT LÂM SÀNG CHOÁNG.Ch ẩn đoán choáng là lâm sàng ; chẩn đoán khó vào giai đoạn đầu và trở n ên rõràng khi tình trạng choáng được hình thành.Sự trụt huyết áp thu tâm dưới 90 mmHg là một tham số chẩn đoán xấu bởi vìvài người lành mạnh sống mãn tính với một hạ huyết áp còn những người kháctrong tình trạng choáng có một huyết áp còn bình thường.Thường nhất bệnh nhân có một tình trạng choáng được gọi là “ lạnh ” và nhữngtriệu chứng gợi ý là : Một sự co mạch ngoại biên với những vết mồi (marbrures), những đầu  chi lạnh, một mạch mao mạch (pouls capillaire) kéo dài (> 2 giây) ; Ch ảy mồ hôi ;  Một mạch nhanh và filant, và một huyết áp kẹp (une tension artérielle  pincée) với huyết áp tâm thu bị hạ.Trong một tỷ lệ thấp hơn các trường hợp choáng được gọi là “ nóng ” hay tăngđộng lực (hyperkinétique) ; khi đó người ta quan sát những triệu chứng sau đây: Các đầu chi nóng, giãn mạch ;  Một huyết áp b ình thường hay hạ với một différentielle thu -trương tâm  rộng. Một tần số tim tăng nhanh. Thêm vào hai bệnh cảnh này là những dấu hiệu của suy hô hấp, thần kinh vàthận, đ ược thể hiện trên lâm sàng bởi : Xanh tía, thở nhanh (polypnea)/khó thở.  Kích động (agitation) rồi ngủ gà (somnolence) và cuối cùng là hôn mê.  Thiểu niệu hay vô niệu. Tình trạng choáng là một cấp cứu bắt buộc đồng thời : Một điều trị tức thời các suy tuần hoàn, hô h ấp,...chi phối tiên lượng tức  thời ; Một bước chẩn đoán mà điều trị tiếp theo sau và tiên lượng lâu dài tùy  thuộc vào.Người ta phân biệt 4 loại choáng : choáng giảm thể tích, choáng do tim,choáng do tắc (choc obstructif), và choáng phân bố (choc distributif).NHỮNG LOẠI CHOÁNG KHÁC NHAU VÀ NHỮNG NGUYÊN NHÂNTHÔNG THƯỜNG NHẤTCÁC BỆNH LÝNGUYÊN NHÂN Đụng dập tim (contusion cardiaque)Choáng do tim Thương tổn động mạch cảnh trong trong gãy xương m ặt. Các vết thương da đầu, đặc biệt nơi trẻ em. Tràn máu màng phổi nhiều do các thương tổn mạch máu nơi những huyết quản lớn của trung thất hay do vếtChoáng giảm thể thương tim.tích Vỡ gan hay lá lách. Désinsertion của một rốn lách, gan hay trépied céliaque. Désinsertion của tĩnh mạch chủ dưới. Gãy nhiều xương dài . Gãy xương chậu không vững. Chèn ép tim (tamponade cardiaque). Tràn khí màng phổi ngột Nghẽn mạch mỡ (embolie graisseuse) (gãy nhiều xươngChoáng do tắc dài) Nghẽn mạch khí (embolie gazeuse) Nghẽn mạch phổi Thương tổn tủy sốngChoáng tuần hoàn Phản vệ do dịnh bù, do thuốc, do chất cản quanghay phân bố Choáng nhiễm khuẩnIII/ CHOÁNG GIẢM THỂ TÍCH (CHOC HYPOVOLEMIQUE)Choáng giảm thể tích là nguyên nhân đầu tiên của suy kiệt tuần hoàn (détressecirculatoire) nơi bệnh nhân đa chấn thương và là nguyên nhân đầu tiên gây tửvong trong 24 giờ đầu.Ba giai đoạn kế tiếp nhau có thể đư ợc phân biệt trong 24 giờ đầu của choángxuất huyết :Giai đo ạn đầu tiên, tương ứng với choáng bù (choc compensé), trong đó sựgiảm tư ới máu mô (hypoperfusion tissulaire) được cân bằng với những cơ chếthích ứng tuần ho àn, qua đó huyết áp tâm thu gần như bình thư ờng.Sau đó tiếp theo là giai đoạn thứ hai của choáng mất bù (choc décompensé) vớisự xuất hiện của một vòng lu ẩn quẩn gia trọng dần dần và một tiến triển đưađến tử vong nếu không được điều trị. Vào giai đoạn n ày huyết áp tâm thu giảmrõ rệt.Cuối cùng, choáng trở nên không đ ảo ngược được (choc irréversible) và đượcđịnh nghĩ như là m ột điểm không trở lại (point de non retour) dầu điều trị đượcthực hiện là gì.Trong giai đo ạn choáng bù (phase de choc compensé), nhiều cơ ch ế thích ứngđược hoạt hóa : Một kích thích hệ giao cảm đư ợc khởi động và gây nên tim nhịp nhanh,  một sự gia tăng các sức cản động mạch toàn bộ, đặc biệt mạnh mẽ nơi những địa phận cơ-da và tạng, và một sự tái phân bố lưu lượng tim về những vùng sinh tử như tim và ...