Chọc dò dịch não tủy

Đây là một thủ thuật thực hiện nhằm lấy một mẫu dịch não tuỷ để xét nghiệm. Dịch não tuỷ là một chất dịch bao bọc, che chở và bảo vệ bộ não cũng như toàn bộ tuỷ sống của chúng ta. Dịch này lưu thông xuyên qua hộp sọ, đi vào khoang dưới nhện, nằm ngay dưới màng nhện, một màng cũng làm nhiệm vụ bao bọc bộ não.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chọc dò dịch não tủyChọc dò dịch não tủyĐây là một thủ thuật thực hiện nhằm lấy một mẫu dịch não tuỷ để xétnghiệm. Dịch não tuỷ là một chất dịch bao bọc, che chở và bảo vệ bộ nãocũng như toàn bộ tuỷ sống của chúng ta. Dịch này lưu thông xuyên qua hộpsọ, đi vào khoang dưới nhện, nằm ngay dưới màng nhện, một màng cũnglàm nhiệm vụ bao bọc bộ não.Ảnh minh họa.Thực hiệnChọc dò tuỷ sống là một phương pháp phổ biến nhất để lấy được một mẫudịch não tuỷ. Bạn nằm nghiêng trên giường, hai chân co lên sao cho hai đầugối của bạn ép sát vào ngực. Đôi khi, thủ thuật này cũng được thực hiện khibệnh nhân ngồi gập người ra trước.Vùng da định chọc dò được rửa và sát trùng sạch, rồi được gây tê tại chỗngay tại cột sống, kim được chọc dò khi đâm vào thường là vùng gian đốtsống thắt lưng 3 – 4.Khi kim đã vào đến khoang dưới nhện, các kỹ thuật viên sẽ đo áp lực trongdịch não tuỷ, sau đó một lượng dịch sẽ được rút ra để làm xét nghiệm. Saukhi lấy được dịch não tuỷ rồi, kim sẽ rút ra, vùng da được sát trùng một lầnnữa, và một miếng băng cá nhân được đặt vào vị trí đó. Bạn sẽ phải nằmngửa, đầu bằng, trong khoảng 6 – 8 giờ sau khi thủ thuật thực hiện xong.Chuẩn bịBạn cần phải ký vào một bản cam kết trước khi thực hiện thủ thuật này. Bạncần chuẩn bị để nằm viện sau khi thực hiện thủ thuật ít nhất 6 – 8 giờ, và tấtnhiên là phải nằm ngửa, để đầu bằng với thân.Tư thế nằm sẽ khiến bạn hơi khó chịu, nhất là khi bạn phải nằm yên như vậyđể tránh không cho kim chọc dò phạm vào tuỷ sống và gây tổn thương chobạn.Việc rửa và sát trùng vùng da có thể khiến bạn cảm thấy lạnh và ẩm ướt.Thuốc gây tê lúc ban đầu khiến bạn cảm giác đau nhói và rát. Sau đó sẽ làcảm giác căng tức khi kim được đâm vào, và tiếp theo là một cảm giác kháđau khi kim xuyên qua màng cứng. Nhưng cảm giác đau này chỉ kéo dàichừng vài giây.Tóm lại, cảm giác khó chịu này chỉ ở mức độ nhẹ đến trung bình. Toàn bộquá trình kéo dài trung bình 30’, nhưng có khi còn lâu hơn. Trong khi đóviệc quan trọng nhất của thủ thuật là đo áp lực dịch não tuỷ và lấy dịch nãotuỷ chỉ kéo dài chừng vài phút.Nguy cơNguy cơ của chọc dò tuỷ sống : Phản ứng quá mẫn (hypersensitivity-tăng sự nhạy cảm) đối với thuốc1.gây tê (ở người có cơ địa dị ứng) Cảm giác khó chịu khi thực hiện thủ thuật2. Cảm giác đau đầu sau khi thực hiện thực hiện thủ thuật3. Chảy máu trong kênh tuỷ sống4.Thoát vị não (tụt não), nhất là ở những bệnh nhân có tăng áp lực sọ não. Sựtụt não này có thể gây tổn thương nặng nề cho não thậm chí có thể gây tửvong cho bệnh nhân.Gây tổn thương cho tủy sống, nhất là khi bệnh nhân không nằm yên khi thựchiện thủ thuật.Trong trường hợp chọc dò bể não hay não thất, thì nguy cơ nhiều hơn, nhấtlà nguy cơ gây tổn thương cho thân não, tổn thương mô não, gây chảy máutrong não, và để lại di chứng, hay nặng hơn là gây tử vong cho bệnh nhân.Ảnh minh họa.Kết quả dịch não tuỷ bình thườngÁp lực dịch não tuỷ bình thường : 50 – 180 mm H2ODịch trong và không màuNồng độ protein toàn phần trong dịch não tuỷ : 15 – 45 mg / 100 mlGamma globulin chiếm 3 – 12 % lượng protein toàn phầnNồng độ glucose trong dịch não tuỷ : 50 – 80 mg / 100 ml ( hay khoảng 2/3nồng độ glucose trong máu)Tế bào trong dịch não tuỷ : 0 – 5 tb Bạch cầu, không có hồng cầu trong dịchnão tuỷCl¯ : 110 – 125 mEq / lKết quả bất thườngTăng áp lực dịch não tuỷ, trong trường hợp tăng áp lực nội sọ ở bệnh nhânchấn thương sọ não hay bị nhiễm trùng nãoGiảm áp lực dịch não tuỷ : Tắc nghẽn lưu thông dịch não tuỷ ở phía trên chỗchọc dò (có thể do u của tuỷ sống gây tắc nghẽn), shock, mệt mỏi, hôn mêdo tiểu đường.Thay đổi tính chất dịch:1. Đục : nhiễm trùng, tăng bạch cầu trong dịch não tuỷ, protein trong dịch,các loại vi trùng, virus nhiễm trong dịch.2. Màu đỏ, có máu trong dịch : Chảy máu trong não hay khoang dưới nhện,tắc nghẽn thân tuỷ sống, chấn thương khi chọc dò (trong trường hợp nàymáu là máu mới, thường còn trong)3. Dịch có màu nâu, màu vàng, màu cam : Tăng hàm lượng protein trongdịch não tuỷ, hay trong dịch có máu cũ (thường trên 3 ngày) .Tăng hàm lượng protein : do máu trong dịch não tuỷ, chấn thương, tiểuđường, viêm đa thần kinh, u bướu, hoặc bất kì một tình trạng viêm haynhiễm trùng nào của hệ thần kinhGiảm hàm lượng protein : tăng sản xuất dịch não tuỷTăng gamma globulin : bệnh thoái hoá myelin (như bệnh xơ cứng lan toả),giang mai thần kinh, hội chứng Guillain-Barre – viêm đa rễ thần kinh.Glucose tăng : tăng đường huyết hệ thống (tăng nồng độ đường trong máu)Giảm nồng độ glucose : hạ đường huyết hệ thống (đường huyết thấp), nhiễmnấm hay vi trùng (chẳng hạn như viêm màng não), nhiễm lao, ung thư màngnão.Tăng bạch cầu : viêm màng não hoạt động, nhiễm trùng cấp tính, khởi đầucủa một bệnh lí mãn tính nào đó, u bướu, ápxe, thuyên tắc mạch máu nãogây đột quỵ, thoái hoá myelin (như bệnh xơ cứng lan toả)Máu : chảy máu trong dịch não tuỷ, hoặc do chấn thương nơi chọc ...