Chùa Hương Tích Hà Tĩnh

Chùa Hương TíchĐể chạm hình tượng tiêu biểu của danh sơn Hồng Lĩnh lên “Anh đỉnh” (một trong 9 đỉnh đồng ở nội thành Huế, đúc năm Minh Mạng thứ 17 (1936) ) các nghệ nhân đã chọn cảnh động Hương Tích. Hương Tích động, Hương Tích phong là gọi theo tên ngôi chùa cổ ở đây – Hương Tích Tự – Hoan Châu đệ nhất danh lam, Hương Tích nghĩa đen là “chứa mùi thơm”.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chùa Hương Tích Hà Tĩnh Chùa Hương TíchĐể chạm hình tượng tiêu biểu của danh sơn Hồng Lĩnh lên “Anh đỉnh”(một trong 9 đỉnh đồng ở nội thành Huế, đúc năm Minh Mạng thứ 17(1936) ) các nghệ nhân đã chọn cảnh động Hương Tích. Hương Tíchđộng, Hương Tích phong là gọi theo tên ngôi chùa cổ ở đây – Hương TíchTự – Hoan Châu đệ nhất danh lam, Hương Tích nghĩa đen là “chứa mùithơm”. Chùa Hương Ngàn Hống dựng đời Trần, có thể đồng thời với chùaYên Tử (Quảng Ninh) thế kỷ XIII, qua những biến thiên lịch sử cảnh cũ đổithay nhiều. Trong chuyến lên thăm chùa năm 1794, La Sơn phu tửNguyễn Thiếp ghi lại trong thơ: Hương Tích ngôi chùa đời Trần Dựng trên ngọn núi đẹp nhất Ngàn Hống Am cũ còn lưu lại đá trắng Nền Trang vương xưa chỉ những thông xanh (Thái Kim Đỉnh dịch nghĩa)Chùa Hương Tích nằm trên ngọn Hương Tích trong dãy Hồng Lĩnh, thuộcxã Thiên Lộc, huyện Can Lộc. Tục truyền chùa do công chúa Diệu Thiện,con gái út của Sở Trang Vương (Tàu) tạo dựng khi đến tu hành ở đây. Mộttruyền thuyết có vẻ hợp lý: Xưa kia người ta thường đến am Thánh Mẫuđể cầu tự, ông Hiệp trấn họ Trần cầu tự ở đây sinh được 3 con trai đặt tênlà Hồng, Hương, Tích và một chúa Trịnh không rõ chúa nào cũng vào cầutự và sinh được Thế tử. Hàng năm chúa sai người vào đây tạ ơn Phật tổ,sau thấy vùng Hương Sơn - Hà Tây phong cảnh đẹp lại gần kinh thànhnên cho xây chùa để tiện đi lễ Phật, khỏi phải vào Ngàn Hống xa xôi. Vìvậy chùa Hương - Hà Tây cũng gọi theo tên chùa chính: Hương Tích tự.Những vết tích còn lại và tài liệu cho hay chùa được khởi dựng từ thờiTrần (thế kỷ XIII - XIV), được tu sửa nhiều lần. Năm 1885 chùa bị hoả hoạncháy trụi (cùng với chùa Thiên Tượng) và được tổng đốc An Tĩnh là Đào Tấn- nhà soạn Tuồng nổi tiếng đứng ra vận động xây dựng lại vào năm 1901.Hiện nay các công trình kiến trúc chính (đền, am, chùa) vẫn giữ được gầnnguyên vẹn dáng vẻ ban đầu thế kỷ XX. Phật phả, bia ký chùa Hương Tíchkhông còn. Do đó chúng ta không biết năm tháng chính xác xây dựng chùa,các nhà tu hành đầu tiên và các thời kỳ tiếp theo ở chùa này.Quần thể di tích chùa Hương gồm có: 2 toà chùa ngoài và trong, amThánh Mẫu, đền Thiên Vương (đền thờ Hồng Sơn Đại Vương), và lên caohơn nữa có nền Trang Vương. Chùa Hương với cảnh đẹp thiên nhiênmang nhiều cảnh sắc khác nhau, với quần thể kiến trúc tôn giáo đã phốihợp tài tình với vẻ đẹp thiên nhiên ở đó những hình khe thế núi đúng là“Tình trong cảnh ấy, cảnh trong tình này”.Hội chùa Hương Tích vào ngày 18/2 âm lịch hàng năm, ngày Diệu Thiệnhoá Phật. Tháng giêng Đô Đài, tháng hai Hương Tích, Hội chùa HươngTích thu hút khách thập phương trong nam ngoài bắc về hội đông đúc,nhưng cứ 3 năm mới có hội chính một lần, kéo dài suốt hàng tháng. Dọcđường từ chân núi đến cửa chùa, lều quán san sát, người đi dự hội tấpnập, ban đêm đèn đuốc sáng rực một vùng.Thắng cảnh Hương Tích danh lam Hương Tích Ngàn Hống từ xưa đãđược nhắc đến không chỉ ở Châu Hoan mà khắp nơi đều biết. Ngọn núichùa này đã từng in sâu dấu ấn đậm đà trong thơ văn tao nhân mặckhách. Thái Thuận phó nguyên suý Tao đàn của Lê Thánh Tông đã viếttrong bài “nhớ Chùa Hương”: “Bỗng nhớ chùa Hương Tích Khe suối đá gập ghềnh Dấu Quan Âm ẩn náu Am Thánh Mẫu tu hành Biết gì ngoài mây rũ Muôn thuở tiếng Châu Hoan”Năm 2003, với sự đóng góp của các nhà hảo tâm và công sức của nhândân địa phương, chùa Hương Tích đã được tu bổ tôn tạo lại khang trang.