Chức năng của quan họ trong lễ hội đình làng Viêm Xá

Lễ hội đình làng Viêm Xá là một hoạt động văn hóa đặc sắc, mang vẻ đẹp của truyền thống và tâm linh dân tộc. Trong không gian linh thiêng của lễ hội, quan họ đóng vai trò vô cùng quan trọng, không chỉ là những người giữ gìn bản sắc văn hóa mà còn là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại. Qua những bài hát, điệu múa, quan họ không chỉ thể hiện tâm tư, tình cảm của người dân mà còn góp phần tạo nên bầu không khí trang trọng và vui tươi cho lễ hội. Bài viết này sẽ khám phá chức năng của quan họ trong lễ hội đình làng Viêm Xá, từ đó làm nổi bật giá trị văn hóa và xã hội của loại hình nghệ thuật đặc sắc này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chức năng của quan họ trong lễ hội đình làng Viêm Xá62 LÊ CẨM LY - Chức năng của quan họ... đầu th ế kỉ XXI, chức năng của dân ca quan họ vẫn còn là một điểu chưa có sự thôngCHÚC NĂNG nhất trong giói nghiên cứu. Thông qua lễ hội đình làng Viêm Xá chúng tôi muốn gópCUR QUfiN HỌ bàn thêm về vấn đề này.TRONG LỄ HỘI Lễ hội đình làng Viêm Xá được tổ chức từ ngày mồng 5 đến ngày mồng 10 tháng 8ĐÌNH LÀNG VIÊM XÁ âm lịch hằng năm để tưởng nhớ công lao của đức Thánh Tam Giang. Trong lễ hộiLÊ CẨM LY này, ngoài hai hình thức hát hội và hát canh, quan họ còn được sử dụng dưới hình thức hút thờ. Hai hình thức hát hội vởi àng Viêm Xá có tên tục là làng Diềm, chức năng vui chơi, tìm bạn và hát canh với xưa còn gọi Viêm ấp, nay thuộc xã Hòa chức năng lễ nghi phong tục rấ t phổ biến ởLong, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh. nhiều nơi trong vùng Bắc Ninh và đã cóĐây không những là một làng quan họ tiêu nhiều người đề cập tói. Trái lại, hình thứcbiểu trong vùng mà còn là nơi duy nhất có hát thờ với chức năng lễ nghi tín ngưỡngđền thờ thủy tổ quan họ. còn ít được chú ý. Một phần đó là bởi hình Như chúng ta đều biết, quan họ thường thức này chỉ có ở một số làng như nhàđược nhiều người xem là một lối hát đối nghiên cứu Trần Linh Quý đã nhận định:đáp nam nữ gắn với chức năng giao duyên “Trong vùng Quan họ chỉ có chừng haimang tính thê tục. Ngoài chức năng này, mươi làng có tục lệ thờ khi đến vui hátmột số nhà nghiên cứu đã đề cập tới một vài Quan họ với bạn kết nghĩa vào dịp làng đóchức năng khác của quan họ như: vui chơi đóng đám. Trong những làng có tục lễ thờgiải trí, tiếp khách, lễ nghi phong tục, lễ nghi này lại chỉ có một sổ làng có tục hát khi đếntín ngưdng. Mặc dầu vậy, cho tối những năm lễ thờ. Trong những làng có tục hát khi đến lễ thờ thì lại chỉ có Diêm và Bịu là có hát đối đáp nam nữ theo kiểu Quan họ sở tại và Quan họ bạn n g ay tạ i đ ìn h dù chỉ đôi câu” [3, tr.84]. Trong trường hợp nói trên, tác giả Trần Linh Q uý chưa khẳng định đây là lôi hát thờ hay h át góp vui trong dịp lễ hội. Còn trong lịch trình lễ hội đình làng Viêm Xá chúng tôi thấy có những buổi là hát quan họ Canh hát quan họ ỏ Bác Ninh. Ảnh: MINH TÂN vui ở đình và có những buổi lại là h át quan họ thờ.TCVHDG SỔ 2/2007 - NGHIÊN c ứ u TRAO Đ ổ i 63 Vậy trong hát quan họ có lối hát thờ Cũng theo những nghệ nhân nói trên,thực sự hay không? Khi tìm hiểu lễ hội câu chúc này chỉ được sử dụng trong trườngđình làng Viêm Xá, chúng tôi thây trong hợp h á t thờ trong đình mà không có ngoạitục hát thờ ở đây có những chi tiết có thể lệ.(1)giúp ta soi sáng vấn đê này. Thứ ba, những người tham gia cuộc hát / Tính chất lễ nghi tín ngưỡng của lối phải tuân thủ một sô quy định về phonghát quan họ thờ trong lễ hội đình làng thái diễn xướng và kiêng kị đối vối bảnViêm Xá, bộc lộ rõ qua một số’ khía cạnh thân. Cụ thể là khi hát thờ, người tham giasau đây: cuộc hát phải luôn giữ vẻ trang nghiêm Thứ nhất, theo lịch trình lễ hội đình thành kính. Trưởc và trong thời gian đi hát phải giữ mình trong sạch. Nếu một tronglàng Viêm Xá xưa có hai cuộc hát quan họ những quy định bắt buộc đốỉ với ông chủ tếthờ tại đình (tôi mồng 5 và mồng 6), nay còn là phải đoạn giao với vợ trong thời gian làmlại một cuộc (tối mồng 5). Địa điểm chính quan đám thì vởi những liền anh liền chịxác dành cho việc diễn xướng hát quan họ tham gia h át quan họ thò, mặc dầu khôngthờ là ở gian đại đình - nơi tiếp giáp với thành quy định chính thức nhưng họ cũngchốn rất thâm nghiêm là hậu cung đình, tức ...