Chương 1: Cơ học chất điểm và chất rắn - Vật lý đại cương

Tài liêụ tham khảo bài giảng về Vật lý đại cương ((A1)) dùng cho sinh viên hệ đào tạo đại học từ xa. Động học nghiên cứu các đặc trưng của chuyển động cơ học (phương trình chuyển. vật lý có quan hệ mật thiết với toán học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương 1: Cơ học chất điểm và chất rắn - Vật lý đại cương Chương 1 CƠ H C CH T ðI M VÀ V T R N§ 1.1. ð NG H C CH T ðI M.1.1.1. M t s khái ni m: a) Chuy n ñ ng và h quy chi u Chuy n ñ ng là khái ni m cơ b n c a cơ h c. Chuy n ñ ng c a m t v t là s d i v tríc a v t này ñ i v i v t khác ho c gi a các ph n c a m t v t ñ i v i nhau trong không gian vàtheo th i gian. Mu n xác ñ nh v trí c a m t v t trong không gian ta ph i xác ñ nh kho ng cách t v tñó ñ n m t v t khác ñư c quy ư c là ñ ng yên. V tñư c quy ư c là ñ ng yên, ch n là m c ñ xác ñ nh v z Ztrí c a các v t trong không gian g i là h quy chi u.Thư ng ch n h quy chi u sao cho bài toán tr nênñơn gi n nh t. ð kh o sát s thay ñ i v trí c a v t .v n v v k r M x qu ñ o htrong không gian khi chuy n ñ ng, ngư i ta g n vào h j v i Xquy chi u m t h to ñ . Thư ng ngư i ta hay s d ng 4 Y yh to ñ Descartes Oxyz g m ba tr c Ox, Oy, Oz c2vuông góc nhau t ng ñôi m t (hình 1.1). V trí m tñi m trong h to ñ ð các ñư c xác ñ nh b i 3 to ñ Hình 1.1x,y,z. Ta vi t M(x,y,z). ih o ð kh o sát th i gian chuy n ñ ng c a v t, ngư i ta g n vào h quy chi u m t cáiñ ng h . M c tính th i gian cũng ñư c ch n sao cho bài toán ñơn gi n nh t. u Rõ ràng tuỳ thu c vào h quy chi u ta ch n mà m t v t có th ñ ng yên v i h quy Vchi u này nhưng l i chuy n ñ ng v i h quy chi u khác - ði u ñó cho th y chuy n ñ ng hayñ ng yên ch có tính ch t tương ñ i. b) Ch t ñi m ð ñơn gi n khi kh o sát chuy n ñ ng c a v t ngư i ta ñưa ra khái ni m ch t ñi m: Làm t v t có kh i lư ng nhưng kích thư c c a v t r t nh hơn kho ng cách ta kh o sát. c) Véc tơ to ñ và phương trình chuy n ñ ng r ð xác ñ nh t a ñ c a ch t ñi m ngư i ta cũng ñưa ra khái ni m véc tơ t a ñ r : Là rvéc tơ ñư c v t g c t a ñ ñ n ch t ñi m ñư c kh o sát. Gi a x,y,z và r có m i liên h : r r r r r = xi + yj + zk 7 Trong quá trình ch t ñi m chuy n ñ ng vec tơ to ñ luôn thay ñ i theo th i gian.Phương trình liên h gi a t a ñ không gian c a ch t ñi m và th i gian chuy n ñ ng ñư cg i là phương trình chuy n ñ ng. Ch ng h n: x = x(t); y = y(t); z = z(t) r r Hay: r = r (t) d) Qu ñ o chuy n ñ ng Qu ñ o chuy n ñ ng c a ch t ñi m là ñư ng t o b i t t c các v trí c a ch t ñi mtrong không gian trong su t quá trình chuy n ñ ng. Mu n xác ñ nh qu ñ o chuy n ñ ng ta ph i xác l p phương trình qu ñ o b ng cáchkh tham s th i gian trong các phương trình chuy n ñ ng c a ch t ñi m. e) Hoành ñ cong M Gi s ch t ñi m chuy n ñ ng trên qu ñ o +cong b t kỳ, trên qu ñ o ñó ta ch n m t ñi m M0 n Mo S (C)c ñ nh và m t chi u dương. Khi ñó t i m i th iñi m, v trí c a ch t ñi m M ñư c xác ñ nh b i giátr ñ i s h .v 4cung M 0 M = S , ñư c g i là hoành ñ cong c a ch tñi m M (hình 1.2). c2 Hình 1.21.1.2. V n t c chuy n ñ ng ih o V n t c chuy n ñ ng là ñ i lư ng ñ c trưng cho phương, chi u và ñ nhanh ch m c achuy n ñ ng. r V u Xét m t ch t ñi m chuy n ñ ng, th i ñi m t1 ch t ñi m v tr M 1 có ...