Chương trình khoa học và công nghệ phục vụ phát triển bền vững vùng Tây Bắc: Một số thành tựu và định hướng hợp tác

Bài viết trình bày các nhiệm vụ đã và đang triển khai nghiên cứu vừa có tính vĩ mô gắn với bài toán chung của toàn vùng, liên vùng và tiểu vùng, vừa tập trung giải quyết vấn đề cụ thể của một số địa phương vùng Tây Bắc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chương trình khoa học và công nghệ phục vụ phát triển bền vững vùng Tây Bắc: Một số thành tựu và định hướng hợp tác Phiên 5: Cơ hội cho hợp tác Chương trình khoa học và công nghệ phục vụ phát triển bền vững vùng Tây Bắc: Một số thành tựu và định hướng hợp tác Mai Trọng Nhuận, Trương Vũ Bằng Giang, Nguyễn Thị Hoàng Hà Cơ quan Đại học Quốc gia Hà Nội Vùng trung du và miền núi phía Bắc (gọi tắt là vùng Tây Bắc) thuộc phạm vi chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Tây Bắc gồm 12 tỉnh (Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, HỘI THẢO VỀ PHÁT TRIỂN TÂY BẮC Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hoà Bình, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Phú Thọ, Tuyên Quang) và 21 huyện phía tây của hai tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An, với tổng diện tích là 115.153,4 km2, chiếm 35% diện tích tự nhiên cả nước. Vùng Tây Bắc có tiềm năng, lợi thế để phát triển nông, lâm nghiệp, thủy điện, khoáng sản, du lịch và kinh tế cửa khẩu. Đây là địa bàn sinh sống của hơn 11,6 triệu người thuộc hơn 30 dân tộc anh em, trong đó khoảng 63% là đồng bào các dân tộc thiểu số. Dù có vị trí chiến lược quan trọng, tiềm năng to lớn và đa dạng nhưng Tây Bắc vẫn là vùng đặc biệt khó khăn 224 về mọi mặt, tỷ lệ hộ nghèo cao nhất cả nước, hệ thống giao thông chưa phát triển đồng bộ và thường xuyên chịu tác động của tai biến, thiên tai. Nguyên nhân của thực trạng trên là do các nguồn lực phát triển bền vững của vùng Tây Bắc chưa thực sự được khơi dậy và phát huy đúng mức, có hiệu quả, trong đó có nguồn lực khoa học và công nghệ. Xuất phát từ các thực tiễn trên, năm 2012 Thủ tướng Chính phủ đã chuẩn y đề xuất của Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) và Ban Chỉ đạo Tây Bắc tổ chức triển khai Chương trình Khoa học và Công nghệ (KH&CN) cấp nhà nước “Khoa học và Công nghệ phục vụ phát triển bền vững vùng Tây Bắc” (gọi tắt là Chương trình Tây Bắc) nhằm thực hiện các nghiên cứu tổng hợp, liên ngành để cung cấp các luận cứ và giải pháp khoa học góp phần giải quyết trực tiếp các vấn đề đang đặt ra hướng đến phát triển nhanh, toàn diện và bền vững vùng Tây Bắc. Đến tháng 11 năm 2017, Chương trình Tây Bắc đã và đang triển khai 54 đề tài và 3 dự án cho bốn nhóm mục tiêu, hướng tới phát triển bền vững (PTBV) vùng Tây Bắc. Các đề tài và dự án đã tập trung vào các mục tiêu: (i) Cung cấp các luận cứ khoa học phục vụ xây dựng, điều chỉnh các Phiên 5: Cơ hội cho hợp tác chiến lược, quy hoạch và kế hoạch PTBV, đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng Tây Bắc; (ii) Xác định luận cứ khoa học cho các mô hình phát triển kinh tế - xã hội phù hợp đặc thù các tiểu vùng, liên vùng, góp phần cải thiện và từng bước nâng cao mức sống của đồng bào các dân tộc vùng Tây Bắc; (iii) Đề xuất, chuyển giao các giải pháp khoa học và công nghệ phù hợp nhằm sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường, phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai; phát triển hạ tầng giao thông và thông tin; phát huy, bảo tồn các giá trị văn hóa, góp phần đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng Tây Bắc; NÚI CƠ HỘI CHO PHÁT TRIỂN (iv) Xác định nhu cầu đào tạo nhân lực và đề xuất giải pháp đào tạo phù hợp cho phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu PTBV vùng Tây Bắc. Việc triển khai các đề tài thu hút được sự quan tâm, tham gia và phát huy được đóng góp của các nhà khoa học đến từ nhiều tổ chức nghiên cứu mạnh trong và ngoài ĐHQGHN. Cụ thể, đã có: • Nhiều tổ chức, cá nhân đăng ký tham gia chủ trì thực hiện đề tài đến từ các tổ chức khoa học công nghệ và trường đại học, các viện 225 nghiên cứu và doanh nghiệp trong cả nước. • 82 tổ chức tham gia phối hợp thực hiện, trong đó có các sở ngành thuộc các tỉnh vùng Tây Bắc (Sở Khoa học và Công nghệ của 14 tỉnh thuộc vùng Tây Bắc; Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch các tỉnh: Lào Cai, Lai Châu, Phú Thọ, Điện Biên, Tuyên Quang, Hà Giang, Hòa Bình; Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Hà Giang; Sở Nội vụ tỉnh Sơn La; Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh: Sơn La và Yên Bái; Sở Công thương các tỉnh Yên Bái, Cao Bằng và Lào Cai). Các nhiệm vụ đã và đang triển khai nghiên cứu vừa có tính vĩ mô gắn với bài toán chung của toàn vùng, liên vùng và tiểu vùng, vừa tập trung giải quyết vấn đề cụ thể của một số địa phương vùng Tây Bắc. Giai đoạn 2013-2015, Chương trình tập trung xây dựng các luận cứ khoa học, nhu cầu đào tạo và nghiên cứu, triển khai mô hình thí điểm tại các địa phương: • Các đề tài xây dựng cơ sở dữ liệu liên ngành, liên vùng trong đó tài nguyên đất, rừng, nước, khoáng sản, dược liệu, du lịch..; rà soát chính sách (chương trình mục tiêu xóa đói và gi ...