Chuyên đề một số dạng bài tập về Este - Lipit

Chuyên đề một số dạng bài tập về Este - Lipit có nội dung trình bày các dạng bài tập hóa học có liên quan đến Este - Lipit. Mỗi dạng bài tập đều có phần tóm tắt lý thuyết cơ bản, bài tập ví dụ và bài tập tham khảo. Đây là tài liệu tham khảo cho các em học sinh học sinh THPT, cũng như những ai yêu thích về Hóa học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chuyên đề một số dạng bài tập về Este - LipitCHUYÊN ĐỀ: MỘT SỐ DẠNG BÀI TẬP VỀ ESTE - LIPIT 1. Đốt cháy một este mà thu được nCO2  nH 2O thì este đó là este no đơn chức. Toán este dự vào phản ứng cháy. 3n  2 t0 -ESTE đơn chức no mạch hở: CnH2nO2  O2  nCO2 + nH2O  2 nCO2  nH2O -ESTE đơn chức, không no có 1 liên kết đôi, mạch hở: 3n  3 t0 CnH2n-2O2  O2  nCO2 + (n-1)H2O  2 nCO2  nH2O  nEste  nCO2  nH2O  -ESTE 2 chức, no , mạch hở: 3n  5 t0 CnH2n-2O4  O2  nCO2 + (n-1)H2O  2 nCO2  nH2O  nEste  nCO2  nH2O  Đối với este no, đơn chức thì: 32 n  1,5nCO2  nEste + Số nguyên tử C là: n = meste và O2  14 nCO2 + Khối lượng dung dịch giảm là:m  m  mCO2  mH2O-1-+ Khối lượng dung dịch tăng là:m  mCO2  mH2O  m + Đốt cháy chất hữu cơ, dẫn sản phẩm qua bình đựng P2O5, H2SO4 đặc, CuSO4 khan, CaO khan (chất có khả năng giữ lại H2O) thì khối lượng bình tăng là khối lượng của H2O. + Đốt cháy chất hữu cơ, dẫn sản phẩm qua bình đựng Ca(OH)2, Ba(OH)2 dư được kết tủa => Ta có: nCO2  n+ Dẫn sản phẩm cháy qua bình KOH hoặc NaOH thì khối lượng của bình tăng là: VD1: Đốt cháy hoàn toàn 0,1 gam một chất hữu cơ X cần 4,48 lít khí oxi (đkc) thu được nCO2 : nH2O  1 : 1 . Biết rằng X tác dụng với NaOH tạo ra hai chất hữu cơ. Tìm X . HD giải: X tác dụng với NaOH tạo ra hai chất hữu cơ  X là este. Đốt X  nCO2 : nH2O  1 : 1  X là este no đơn chức mạch hở CTTQ của X là CnH2nO2 4, 48 Ta có: noxi   0, 2 mol 22, 4 3n  2 CnH2nO2  ( )O2  nCO2  nH2O 2 (3n  2) noxi 2  0, 2  n  2  Theo đề bài, ta có: nX 1 0,1 Vậy X là C2H4O2 có CTCT HCOOCH3 VD2: Đốt cháy hoàn toàn 7,4 gam một este X thu được 13,2 gam CO2 và 5,4 gam nước. Biết rằng X tráng gương được. Xác định CTCT của X. 13, 2 5, 4  0, 3 mol; nH2O   0, 3 mol  nCO2 HD giải: nCO2  44 18  X là este no đơn chức mạch hở có CTTQ CnH2nO2CnH2nO2(14n + 32) gam 7,4 gam®èt  nCO2  nH2O n mol 0,3 molBiên soạn – giảng dạy: Thầy Ngô Xuân Quỳnh – ĐT: 0979.817.885 – E_mail: admin@hoahoc.org - http://www.hoahoc.orgMỗi bài tập không chỉ đơn giản là tính toán, đằng sau đó là những ý tưởng14n + 32 n  n3 7,4 0, 3 Vậy CTPT của X là: C3H6O2 Vì X tráng gương được  X có CTCT HCOOC2H5 2. Xác định công thức cấu tạo este hữu cơ đơn chức: Este đơn chức có CTPT là : CxHyO2  R-COOR’ ĐK : y  2x Ta có 12x + y + 32 = R + R’ + 44. Khi giải bài toán về este ta thường sử dụng cả hai công thức trên. - Công thức CxHyO2 dùng để đốt cháy . - Công thức R-COOR’ dùng để phản ứng với NaOH  CT cấu tạo của este. VD3: Đốt cháy hoàn toàn 1 mol este X thu được 3 mol khí CO2. Mặt khác khi xà phòng hóa 0,1 mol este trên thu được 8,2 gam muối chứa natri. Tìm CTCT của X . HD giải: Đốt 1 mol este  3 mol CO2  X có 3C trong phân tử  X là este đơn chức. CTTQ của este là RCOOR RCOOR  NaOH  RCOONa  ROH 0,1 mol 0,1 mol m 8, 2  82 ®vc  R  67  R  15  R là –CH3 Ta có: Mmuèi  muèi  nmuèi 0,1Ta có tỉ lệ: R phải là –CH3 Vậy CTCT của X là CH3COOCH3 VD4: Thủy phân một este X có tỉ khối hơi đối với hiđrô là 44 thì được một muối Natri có khối lượng bằng 41 khối lượng este. Tìm CTCT của este . 44 HD giải: Ta có: Meste  Mhi®r«  44  88 ®vc  2  Mgèc coo X là este đơn chức CTTQ của este là RCOOR RCOOR  NaOH  RCOONa  ROH 41 41  88  82 ®vc  R  67  R  15  R là – CH3 Ta có: Mmuèi  Meste  44 44 Ta có: Meste  R  44  R  88  R  29 Đặt R là CxHy–  12x +y = 29 y = 29 – 12x Lập bảng biến thiên: x 1 2 3 y 17 5 âm nhận  R là –C2H5 Vậy X là CH3COOC2H5 3.Cho hai chất hữu cơ đơn chức (mạch hở) tác dụng với kiềm tạo ra a. Hai muối và một ancol thì 2 chất hữu cơ đó có thể là:  RCOOR  RCOOR (1)  hoặc  (2)  R1COOR  R1COOH - nancol = nNaOH hai chất hữu cơ đó công thức tổng quát (1) - nancol < nNaOH hai chất hữu cơ đó công thức tổng quát (2) VD1: Một hỗn hợp X gồm hai chất hữu cơ. Cho hỗn hợp X phản ứng vừa đủ với dung dịch KOH thì cần hết 100 ml dung dịch KOH 5M. Sau phản ứng thu được hỗn hợp hai muối của hai axit no đơn chức và được một rượu no đơn chức Y. Cho toàn bộ Y tác dụng với Natri được 3,36 lít H2 (đktc). Hai hợp chất hữu cơ thuộc loại chất gì? HD Theo đề ta có: nKOH = 0,1.5 = 0,5 mol và Ancol no đơn chức Y: CnH2n+1OH 1 CnH2n+1OH + Na  CnH2n+1ONa + H2 2  0,3 mol 0,15 molMỗi lời giải không chỉ là áp dụng phương pháp mà thực sự là một quá trình phân tích và sáng tạoCHUYÊN ĐỀ: MỘT SỐ DẠNG BÀI TẬP VỀ ESTE - LIPIT-3-Thuỷ phân hai chất hữu cơ thu được hỗn hợp hai muối và một ancol Y với nY < nKOH Vậy hai chất hữu cơ đó là: este và axit VD2: Hỗn hợp M gồm hai hợp chất hữu cơ mạch thẳng X và Y chỉ chứa (C, H, O) tác dụng vừa đủ hết 8 gam NaOH thu được rượu đơn chức và hai muối của hai axit hữu cơ đơn chức kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng. Lượng rượu thu được cho tác dụng với natri dư tạo ra 2,24 lít khí H2 (đktc). X, Y thuộc laọi hợp chất gì? HD nNaOH = 0,2 mol nAncol = 0,2 mol Thuỷ phân hai chất hữu cơ X, Y và thu được số mol nAncol = nNaOH ...