Cơ cấu giống lúa quá bảo thủ

Không chỉ ở Hà Tĩnh, người ta cố tình đưa giống lúa IR1820 có từ những năm 1960 của thế kỷ trước vào gieo cấy mà ở nhiều tỉnh khác những giống lúa quá cũ kỹ vẫn chễm chệ nằm trong cơ cấu hết vụ này qua vụ khác, trong khi giống mới công nhận không thiếu vẫn bị gạt ra ngoài…Chỉ khác ở chỗ, ở Hà Tĩnh lãnh đạo tỉnh chỉ đạo nhấc giống IR1820 ra khỏi cơ cấu nhưng Cty CP Giống cây trồng Hà Tĩnh và TT Giống cây trồng tỉnh thấy kinh doanh vẫn “ngon ăn”...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cơ cấu giống lúa quá bảo thủ Cơ cấu giống lúa quá bảo thủ Không chỉ ở Hà Tĩnh, người ta cố tình đưa giốnglúa IR1820 có từ những năm 1960 của thế kỷ trước vào gieo cấy mà ở nhiềutỉnh khác những giống lúa quá cũ kỹ vẫn chễm chệ nằm trong cơ cấu hết vụnày qua vụ khác, trong khi giống mới công nhận không thiếu vẫn bị gạt rangoài…Chỉ khác ở chỗ, ở Hà Tĩnh lãnh đạo tỉnh chỉ đạo nhấc giống IR1820 ra khỏi cơ cấunhưng Cty CP Giống cây trồng Hà Tĩnh và TT Giống cây trồng tỉnh thấy kinhdoanh vẫn “ngon ăn” nên bán dấm bán dúi cho dân, bất chấp thời gian sinh trưởngcủa giống lúa IR1820 dài đến mức kỷ lục: 160-185 ngày. Thông tin này đưa rakhiến không ít người giật mình.Chẳng lẽ ở một quốc gia XK gạo đứng hạng nhì thế giới, tiến bộ về giống liên tụcthay đổi mà có những giống lúa đã đáng “lên lão” vẫn còn có mặt trên đồng ruộng.Nhưng không riêng Hà Tĩnh, ở hàng loạt tỉnh khác thậm chí là những vùng có trìnhđộ thâm canh lúa đứng đầu cả nước như khu vực ĐBSH người ta vẫn cố tình đưanhững giống tầm “trung niên” vào gieo cấy với lý do dân vẫn chuộng. Nhưng dânchuộng hay “quan” chuộng thì cần tìm hiểu thêm. Ở những tỉnh này thì chính cơquan quản lý nhà nước ngăn cản giống mới- khác với Hà Tĩnh.Nhiều DN giống nói thẳng, hiện có một quy luật bất thành văn nhưng khá rõ ràngchi phối cơ cấu giống lúa các địa phương, đó là nhiều vị lãnh đạo Sở, lãnh đạo tỉnhchỉ muốn đưa các giống lúa cũ (Q5, Khang Dân…) vào gieo cấy cho an toàn, ngạidùng giống mới sợ lỡ mất mùa thì ghế lãnh đạo của các vị lung lay. Với các giốnglúa lai lựa chọn đầu tiên thường là giống “tỉnh nhà” tức giống do DN giống câytrồng của tỉnh cung ứng, sau đó đến lượt giống “quan hệ” tức giống của DN ngoàitỉnh nhưng quen biết, gửi gắm lãnh đạo Sở đưa vào cơ cấu. Các giống khác dù tốt,dù mới đến mấy vẫn đứng xếp hàng chờ đó, đợi khảo nghiệm thêm dăm ba vụcho… chắc ăn. Rào cản vô hình này được dựng lên đã ngăn cản đắc lực nhiềugiống lúa mới không thể phát huy tiềm năng trên đồng ruộng, và hậu quả cuối cùngchắc chắn ai cũng biết đó là người nông dân không được hưởng những thành tựucủa công nghệ giống. Thật oái oăm!Nhớ lại khoảng hơn chục năm trước khi lúa lai mới vào Việt Nam, DN giống từngkhốn khổ chầu chực ở Cục KN-KL cũ để xin quota nhập khẩu giống lúa lai. Chẳnghiểu hồi đó các cơ quan quản lý Nhà nước nghĩ thế nào mà lại sinh ra cái “giấyphép con” là cấp quota cho mặt hàng đáng lẽ ra cần mở cửa nhanh hơn, rộng hơnđể nông dân mình được hưởng tiến bộ giống của nước ngoài như lúa lai. “Đi đêmmò hôm” để có giấy phép đã tróc vi trầy vẩy, công đoạn tiếp theo DN giống nàocũng phải trải qua là xuống từng tỉnh gõ cửa Sở NN-PTNT để quý Sở cho phépđưa lúa lai vào bán. Ngẫm lại thấy kỳ lạ, theo Pháp lệnh Giống cây trồng bất kỳgiống cây trồng nào đã được công nhận giống quốc gia thì DN đều có quyền bántrên phạm vi toàn quốc, thế mà các tỉnh vẫn cố tình “ngăn sông cấm chợ”, khôngcho DN đưa giống vào tỉnh mình.GĐ một DNNK giống lúa lai có tiếng ở Hà Nội giờ đã giải nghệ sau nhiều nămtheo đuổi nghiệp lúa lai vẫn chưa quên cảnh đêm tối rét thấu da thấu thịt vẫn phảilần mò đến nhà riêng vị phó Sở phụ trách lĩnh vực trồng trọt của tỉnh N. Đây làtỉnh khá “rắn” trong việc ngăn cản lúa lai. Trời tối như mực, thấy người lạ chó cắninh ỏi, bà con lối phố tưởng có trộm túa ra. Nhưng thấy mấy vị khách không mờicũng không giống bọn trộm cắp cho lắm nên chỉ ngó ngó, nghiêng nghiêng một hồirồi ai về nhà nấy. Phải “đi đêm” - theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng vì ban ngàyđến Sở xin gặp dăm lần bảy lượt nhưng vị phó Sở nọ cứ chối đây đẩy vì đang bậntrăm công nghìn việc - nào lên tỉnh họp, nào kiểm tra đồng ruộng... Đành phụckích gần nhà riêng, mãi hơn 21h ánh đèn ô tô chở vị phó Sở về mới lấp lóa đầucổng. Hồi đó, người ta lấy lý do mỗi tỉnh có cơ cấu giống lúa lai riêng nên giống Achỉ thích hợp đồng đất tỉnh B, giống C chỉ vào được tỉnh D…, nếu DN cố tình vượtbiên đưa giống “lạ” vào là Sở NN-PTNT cho thanh tra đi “quét”, nhẹ thì lấy mẫunhằm gây khó dễ, nặng thì liên ngành bắt bớ.Sau gần 20 năm, lúa lai đã ghi công trạng trên đồng ruộng miền Bắc thì nhữngtưởng lối suy nghĩ ấu trĩ đó đã qua, té ra đến nay việc cấm cản giống của DN này,ủng hộ giống của DN nọ vào địa bàn các tỉnh vẫn xảy ra như cơm bữa. Tuy nhiênthay vì việc cản trở bằng quyền lực cứng thì người ta lợi dụng quyền lực mềm. Đólà thông qua cơ cấu giống thường được GĐ Sở NN-PTNT phê duyệt mỗi đầu vụgieo cấy để loại bỏ giống nọ, nâng đỡ giống kia. Bởi hiện nay văn bản phê duyệtcơ cấu giống do Sở NN-PTNT các địa phương ban hành trước mỗi vụ gieo cấy vẫnnhư một thứ luật tối cao mà các Phòng NN-PTNT cấp huyện vẫn dùng nó để chỉđạo cơ cấu giống trên địa bàn huyện mình.Văn bản trên ai thảo cho GĐ Sở ký? Đương nhiên nó được Trưởng phòng Trồngtrọt của Sở khởi thảo trên cơ sở tham khảo ý kiến của các cơ quan như Trung tâmKN, Phòng NN-PTNT ...