Cơ chế tác dụng của lycopen (Mechanisins of action of lycopene)

Màu đỏ của qu. cà chua càng ngày càng đậm trong quá trình cà chua chín do tích lũy lycopen. Nh-ng cùng với tích lũy lycopen, thì còn kèm theo nhiều hoạt chất khác nữa nh- phutoen, phytofluen và c. beta - caroten. Tuy nhiên, hiện nay hầu hết những công trình nghiên cứu về lợi ích của cà chua trong dự phòng nhiễu bệnh (ung th-, tim mạch…) đều tập trung vào Lycopen. Lycopen là sắc tố tự nhiên đ-ợc tổng hợp bởi cây và vị sinh vật, nh-ng không ở động vật. ăn cà chua là "lành tính"...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cơ chế tác dụng của lycopen (Mechanisins of action of lycopene) TCNCYH 34 (2) - 2005 C¬ chÕ t¸c dông cña lycopen (Mechanisins of action of lycopene) G.S. Hoµng TÝch HuyÒn Nguyªn tr−ëng Bé m«n D−îc lý – Tr−êng §¹i häc Y Hµ néi Mµu ®á cña qu¶ cµ chua cµng ngµy cµng 10 lÇn alpha - tocopherol) vµ lµm gi¶m t¸c ®Ëm trong qu¸ tr×nh cµ chua chÝn do tÝch lòy dông gÊp ®ét biÕn theo test thö Ames. Häat lycopen. Nh−ng cïng víi tÝch lòy lycopen, th× tÝnh chèng oxy hãa cña c¸c carotenoid xÕp cßn kÌm theo nhiÒu ho¹t chÊt kh¸c n÷a nh− theo thø tù gi¶m dÇn nh− sau: phutoen, phytofluen vµ c¶ beta - caroten. Tuy Lycopen > alpha tocopheral > alpha nhiªn, hiÖn nay hÇu hÕt nh÷ng c«ng tr×nh cacoten > lutein nghiªn cøu vÒ lîi Ých cña cµ chua trong dù 2. T¸c dông chèng t¨ng sinh vµ t¹o phßng nhiÔu bÖnh (ung th−, tim m¹ch…) ®Òu ®iÒu kiÖn cho sù biÖt hãa tÕ bµo: tËp trung vµo Lycopen. Lycopen øc chÕ sù t¨ng sinh cña Lycopen lµ s¾c tè tù nhiªn ®−îc tæng nhiÒu dßng tÕ bµo ung th− (nh− c¸c ung hîp bëi c©y vµ vÞ sinh vËt, nh−ng kh«ng ë th− tuyÕn tiÒn liÖt, vó, buång trøng, cæ tö ®éng vËt. ¨n cµ chua lµ lµnh tÝnh v× cã cung, néi m¹c tö cung, thùc qu©n d¹ dµy, hµm l−îng thÊp vÒ lipid vµ calo kh«ng ®¹i trµng). chøa Cholesterol nh−ng giµu chÊt x¬ vµ gicotein, giµu beta - caroten, vitaminA vµ NhiÒu c«ng tr×nh ®iÒu tra dÞch tÔ häc C, nhÊt lµ Lycopen. cho they ng−êi d©n ¨n ®Òu cµ chua (nÊu chÝn) hµng ngµy sÏ cã tû lÖ thÊp vÒ ung Lycopen t−¬ng ®èi æn ®Þnh ë nhiÖt ®é th− nhiÒu lo¹i (nhÊt lµ ë vó, bµng quang, cao. Lycopen trong cµ chua sèng lµ ë tuyÕn tiÒn liÖt, èng tiªu hãa). d¹ng trans (khã hÊp thô qua ruét non): khi nÊu chÝn (nhÊt lµ cïng dÇu thùc vËt) Lycopen dïng riªng kÝch thÝch ®−îc sù d¹ng trans sÏ chuyÓn sang d¹ng cis dÔ biÖt hãa tÕ bµo, gióp ng¨n ngõa vµ söa hÊp thô h¬n gÊp 3 lÇn. ch÷a c¸c tÕ bµo bÞ hñy ho¹i: Lycopen tan trong lipid, vËn chuyÓn Lycopen øc chÕ sù oxy hãa cña AND, trong m¸u nhê lipoprotein lµ mét trong lµ vËt liÖu di truyÒn, mµ AND nÕu bÞ oxy h¬n 600 cacotenod, nh−ng Lycopen lµ hãa sÏ cã thÓ dÉn tíi mét thÓ nhiÔm s¾c. mét trong nh÷ng sè hiÕm cartenoid chñ Víi nång ®å thÊp, Lycopen kÕt hîp víi yÕu t×m they trong huyÕt t−¬ng ng−êi (nh− 1,25 - (OH)2- vitamin D3 cã t¸c dông hiÖp sau khi ¨n cµ chua nÊu chÝn). ®ång trong øc chÕ sù t¨ng sinh tÕ bµo, ®Èy m¹nh sù biÖt hãa tÕ bµo. Ch−a thÊy cã triÖu chøng thiÕu hôt Lycopen, còng ch−a cã liÒu khuyÕn c¸o NhiÒu c«ng tr×nh kh¸c cho thÊy lµ ch−a bao giê gÆp qu¸ liÒu. Lycopen dÔ trong m«i tr−êng mét cÊp dßng tÕ bµo tÝch lòy trong tuyÕn tiÒn liÖt tuyÕn th−îng ung th− vó MCF7, ®· cho thªm yÕu tè then, tinh hoµn. ph¸t triÓn gièng insulin I (Insulin - like Gcouvth Faotor I; IGFI ®· lµm cho tÕ bµo D−íi ®©y lµ mét sè b»ng chøng vÒ nh÷ng ung th− ph¸t triÓn thËt nhanh, thÝ khi thªm t¸c dông ®Æc hiÖu cña Lycopen vµ cña c¸c Lycopen, sù ph¸t triÓn cña tÕ bµo ung th− cacotenoid cïng cã mÆt trong cµ chua. sÏ bÞ øc chÕ râ rÖt, mµ Lycopen còng chØ 1. T¸c dông chèng oxy hãa. cÇn thªm vµo ë nång ®é sinh lý mµ c¬ thÓ Lycopen lµ chÊt chèng «xy hãa m¹nh dÔ ®¹t qua chÕ ®é ¨n cµ chua (nÊu chÝn). nhÊt trong hä c¸c cacotenoid, ng¨n ngõa sù Víi m« h×nh trªn, thÝ alpha vµ beta hñy ho¹i oxy hãa cña thÓ nhiÔm s¾c, nªn cacorten cã häat tÝnh kÐm h¬n rÊt nhiÒu gãp phÇn ®iÒu trÞ bÖnh m¹ch vµnh tim vµ so víi Lycopen. ung th−. Lycopen cã kh¶ n¨ng b¾t gi÷a oxy ®¬n béi (gÊp 2 lÇn so víi beta - caroten, gÊp 129 TCNCYH 34 (2) - 2005 §¸nh gi¸ sù liªn quan gi÷a hµm l−îng (chø 7mg Lycopen vµ 0,3mg beta - c¸c carotenoid (bao gåm Lycopen), selen cacoten) trong 14 ngµy liÒn, thÊy nång ®é vµ retinal víi ung th− vó, chØ thÊy cã carotenoid trong huyÕt t−¬ng vµ trong Lycopen lµm gi¶m ®−îc nguy c¬ ung th− lymph« bµo t¨ng lªn râ rÖt, cã sù c¶i vó. Nång ®é Lycopen nghÞch biÕn víi thiÖn kh¶ n¨ng ®Ò kh¸ng cña lymph« nguy c¬ ung th− buång trøng, chñ yÕu ë bµo, gi¶m râ sù tæn h¹i ®Õn AND. phô n÷ sau m·n kinh. Nãi chung, cã t−¬ng quan ngÞch biÕn 3. Lycopen ch÷a rèi lo¹n lipid - m¸u. gi÷a sè tæn th−¬ng cña AND víi nång ®é Uèng Lycopen 60mg/ngµy trong 3 Lycopen trong huyÕt t−¬ng (r = 0,82; P < th¸ng liÒn lµm gi¶m ®¸ng kÓ nång ®é 0,01). Nh− vËy, ¨n cµ chua (nÊu chÝn) ®· cholesterol toµn phÇn, gi¶m 14% LDL - gióp lymph« bµo vµ toµn c¬ thÓ chèng l¹i cholesterol trong m¸u. Mét sè nghiªn cøu stress oxy hãa. kh¸c cho thÊy Cacotenoid øc chÕ ®−îc KÕt luËn HMG - CoA - reductage, lµ engym cÇn Nh÷ng nghiªn cøu vÒ dÞch lÔ häc ®· cho tæng hîp cholesterol: ph¸t hiÖn nµy cho thÊy ¨n hµng ngµy 400 - 600gam rÊt cã ý nghÜa trogn viÖc ng¨n ngõa m¶ng rau, qu¶ lµm gi¶m nguy c¬ ung th− ®−êng v÷a x¬ kh«ng æn ®Þnh ë tÕ bµo néi m¹c tiªu hãa, míi ®©y cßn thÊy mèi liªn quan m¹ch m¸u. ...