Cơ sở lý luận và mô hình nghiên cứu nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công của doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam

Bài viết nghiên cứu tổng quan tài liệu trong và ngoài nước, tiến hành nghiên cứu định tính, tổ chức tham vấn ý kiến chuyên gia, doanh nghiệp và xây dựng nên mô hình nhân tố tác động đến sự thành công của DNNVV trong đó có 7 nhân tố được đánh giá là có nhiều tác động nhất gồm năng lực của chủ doanh nghiệp, sản phẩm dịch vụ, nguồn nhân lực, chiến lược kinh doanh, khách hàng và thị trường, mối liên kết trong kinh doanh và các nhân tố thuộc môi trường vĩ mô.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cơ sở lý luận và mô hình nghiên cứu nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công của doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ ĐẶC BIỆT 11. 2015 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN SỰ THÀNH CÔNG CỦA DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA VIỆT NAM Nguyễn Thị Loan1, Đỗ Minh Thủy2 TÓM TẮT Tại các quốc gia đã, đang phát triển nói chung và Việt Nam nói riêng, số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) luôn chiếm một tỷ lệ rất lớn (khoảng trên 85%) trong cơ cấu doanh nghiệp của quốc gia. Xuất phát từ vai trò quan trọng của DNNVV với sự phát triển kinh tế của đất nước, với mong muốn trả lời câu hỏi đâu là những nhân tố chính tác động đến sự thành công của DNNVV để từ đó đề xuất giải pháp phát triển cho DNNVV, tác giả đã nghiên cứu tổng quan tài liệu trong và ngoài nước, tiến hành nghiên cứu định tính, tổ chức tham vấn ý kiến chuyên gia, doanh nghiệp và xây dựng nên mô hình nhân tố tác động đến sự thành công của DNNVV trong đó có 7 nhân tố được đánh giá là có nhiều tác động nhất gồm năng lực của chủ doanh nghiệp, sản phẩm dịch vụ, nguồn nhân lực, chiến lược kinh doanh, khách hàng và thị trường, mối liên kết trong kinh doanh và các nhân tố thuộc môi trường vĩ mô. Từ khóa: Nhân tố, thành công, DNNVV 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Trong cơ cấu doanh nghiệp tại các nƣớc trên toàn thế giới, doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) luôn chiếm tỷ trọng rất lớn, cụ thể đối với các quốc gia phát triển tỷ DNNVV chiếm từ 85-90%, trong khi đó tại các nƣớc đang phát triển tỷ lệ DNNVV chiếm rất cao từ 90-98%3. Điều này chứng tỏ, DNNVV đóng vai trò vô cùng quan trọng trong phát triển kinh tế của mỗi quốc gia, khu vực. Chính vì vai trò và tầm quan trọng của loại hình doanh nghiệp này mà có rất nhiều các nhà nghiên cứu đã đi tìm hiểu, khảo sát, phân tích đánh giá và xây dựng nên các mô hình lý thuyết về các nhân tố tác động đến sự thành công của DNNVV nhằm xây dựng lên khung lý thuyết, mô hình và mức độ tác động của các nhân tố đến sự thành công của doanh nghiệp. Qua các nghiên cứu đó giúp nhà quản trị doanh nghiệp có sở cứ khoa học để xây dựng định hƣớng, chiến lƣợc điều hành và phát triển thành công DNNVV. Trong bài báo này, tác giả mong muốn cung cấp cho ngƣời đọc một bức tranh tổng quan về các nghiên cứu có liên quan đến sự thành công của DNNVV theo nhiều cách tiếp cận khác nhau để từ đó mỗi độc giả sẽ tự lựa chọn riêng một hƣớng tiếp cận phù hợp nhất để tiếp tục nghiên cứu, chứng minh hoặc ứng dụng trong quản trị doanh nghiệp. 1 Ths. GV khoa Kinh tế - QTKD, Trường ĐH Hồng Đức 2 ThS. Nhân viên Công ty Tiến Nông 3 Báo cáo thường niên IMF (2014) 125  TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ ĐẶC BIỆT 11. 2015 2. NỘI DUNG 2.1. Tổng quan chung về DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa là một thành phần quan trọng không thể thiếu của nền kinh tế mỗi quốc gia trên toàn thế giới vì số lƣợng DNNVV chiếm tỷ lệ rất cao trong mỗi quốc gia (trên 85%). Tuy nhiên, mỗi quốc gia, khu vực và nên kinh tế lại có cách định nghĩa và quy định không thống nhất nhau về DNNVV. Nếu nhƣ tại các quốc gia châu Âu, DNNVV đƣợc phân loại dựa vào số lao động, doanh thu, lợi nhuận và vốn đầu tƣ; thì tại các nƣớc châu Mỹ thì DNNVV đƣợc xác định dựa trên cả sự đóng góp của doanh nghiệp vào ngân sách nhà nƣớc; còn tại châu Á, DNNVV đƣợc phân loại dựa vào 3 tiêu chí cơ bản đó là số lao động, vốn đầu tƣ và doanh thu hàng năm. Bảng 1. Tiêu chí phân loại DNNVV trên thế giới Tổ chức Lao động tối đa Tài sản tối đa Doanh thu tối đa Ngân hàng thế giới (WB) 300 15,000,000 15,000,000 Quỹ tiền tệ thế giới (IMF) 100 3,000,000 Không Ngân hàng phát triển châu Phi 50 Không Không Không có tiêu chí cụ thể cho khu vực châu Á Ngân hàng phát triển châu Á ADB (dựa vào quy định của từng quốc gia) Liên hợp quốc (UNDP) 200 Không Không Nguồn: Báo cáo thường niên - Ngân hàng thế giới Tại Việt Nam, việc xác định quy mô DNNVV dựa vào 2 tiêu chí cơ bản là số lƣợng lao động và vốn đầu tƣ. Tuy nhiên, giữa các ngành nghề khác nhau nhƣ nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ lại có sự khác biệt trong quy ƣớc về số lƣợng vốn và lao động. Bảng 2. Tiêu chí phân loại DNNVV tại Việt Nam Quy mô DN Siêu nhỏ DN nhỏ DN vừa Tổng số Số lao động Số lao động Tổng số vốn Số lao động Khu vực vốn Nông lâm nghiệp 10 ngƣời Dƣới Từ 10 đến Từ 20 tỷ đến Từ 200 đến dƣới và thủy sản trở xuống 20 tỷ đồng 200 ngƣời 100 tỷ 300 ngƣời Công nghiệp 10 ngƣời Dƣới Từ 10 đến Từ 20 tỷ đến Từ 200 đến dƣới và xây dựng trở xuống 20 tỷ đồng 200 ngƣời 100 tỷ 300 ngƣời Dịch vụ, 10 ngƣời Dƣới Từ 10 đến Từ 10 tỷ đến Từ 50 đến dƣới thƣơng mại trở xuống 10 tỷ đồng 50 ngƣời 50 tỷ 100 ngƣời (Theo Điều 3 Nghị định 56/2009 BTC) 126  TẠP CHÍ KHOA HỌC, TRƢỜNG ĐẠI HỌC HỒNG ĐỨC - SỐ ĐẶC BIỆT 11. 2015 Tuy có sự khác nhau trong cách xây dựng tiêu chí xác định DNNVV nhƣng nhìn chung, DNNVV có cùng một đặc điểu đó là quy mô nhỏ, công nghệ không hiện đại, khả năng cạnh tranh yếu và rất dễ b ...