Công nghệ thế giới và Việt Nam hiện nay: Phần 1

"Ebook Khoa học và công nghệ thế giới – Những xu hướng mới: Phần 1" trình bày những xu hướng lớn ảnh hưởng đến khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; các xu hướng công nghệ tương lai; xu hướng chính sách khoa học và đổi mới quốc gia.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Công nghệ thế giới và Việt Nam hiện nay: Phần 1 BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ CỤC THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ QUỐC GIA KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THẾ GIỚI NHỮNG XU HƯỚNG MỚI NHÀ XUẤT BẢN KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT 1 CỤC THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ QUỐC GIA BAN BIÊN SOẠN: Trần Đắc Hiến (Chủ biên) Trần Thị Thu Hà Nguyễn Phương Anh Nguyễn Thị Phương Dung Nguyễn Lê Hằng Phạm Khánh Linh Nguyễn Thị Minh Phượng Nguyễn Mạnh Quân Phạm Thị Thảo Phùng Anh Tiến Đào Thị Thanh Vân 2 LỜI NÓI ĐẦU Xu hướng phát triển xã hội và tăng trưởng khu vực khác nhau đã tạo ra những thay đổi đáng kể trong bức tranh toàn cầu về nghiên cứu khoa học, công nghệ, giáo dục và kinh doanh. Một thế giới khoa học và công nghệ đa cực đang nổi lên sau nhiều thập kỷ thống trị của Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu, và Nhật Bản. Thế giới đang hướng đến các nền kinh tế thâm dụng tri thức, tăng cường hợp tác và cạnh tranh về khoa học và công nghệ. Trong nền kinh tế tri thức, nghiên cứu, khai thác thương mại khoa học công nghệ, và công việc trí tuệ khác ngày càng trở nên quan trọng. Các nền kinh tế này dựa vào lực lượng lao động có tay nghề cao và đầu tư bền vững vào nghiên cứu và phát triển để sản sinh các dòng kiến thức tạo nên cốt lõi của nền sản xuất thâm dụng tri thức trong các ngành công nghiệp chế tạo và dịch vụ. Các hàng hóa và dịch vụ của các ngành công nghiệp này đã phát triển các thị trường chưa từng tồn tại trước đó, giúp các nước hội nhập và cạnh tranh trong thị trường toàn cầu. Trong xu thế đó, Việt Nam đang tích cực tái cơ cấu nền kinh tế theo hướng tăng cường khoa học và công nghệ, thúc đẩy khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, đào tạo nhân lực chuyên môn cao, hiện đại hóa nền nông nghiệp để hướng tới một nền kinh tế ứng dụng tri thức cao hơn với các doanh nghiệp có khả năng hội nhập và cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Cuốn sách 'Khoa học và công nghệ thế giới - Những xu hướng mới' tập trung vào khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trên thế giới hướng tới cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, nâng cao năng lực cạnh tranh của các quốc gia trong khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. 3 Thông qua cuốn sách này, Cục Thông tin khoa học và công nghệ Quốc gia mong muốn cung cấp tới những nhà quản lý, hoạch định chính sách, những nhà nghiên cứu những thông tin cập nhật về xu hướng cũng như vai trò của khoa học và công nghệ trong phát triển kinh tế thế giới, từ đó hoàn thiện các chính sách phát triển khoa học và công nghệ của Việt Nam trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. CỤC THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ QUỐC GIA 4 MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU .......................................................................................3 CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................7 I. NHỮNG XU HƢỚNG LỚN ẢNH HƢỞNG ĐẾN KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ VÀ ĐỔI MỚI SÁNG TẠO ...................9 1.1. Dân số ......................................................................................10 1.2. Tài nguyên thiên nhiên và năng lượng.....................................13 1.3. Biến đổi khí hậu và môi trường ...............................................17 1.4. Toàn cầu hóa ............................................................................21 1.5. Vai trò của chính phủ ...............................................................26 1.6. Kinh tế, việc làm và năng suất .................................................31 1.7. Xã hội .......................................................................................36 1.8. Y tế, bất bình đẳng và phúc lợi ................................................39 II. CÁC XU HƢỚNG CÔNG NGHỆ TƢƠNG LAI .................44 2.1. Internet vạn vật ........................................................................45 2.2. Phân tích dữ liệu lớn ................................................................50 2.3. Trí tuệ nhân tạo ........................................................................54 2.4. Công nghệ thần kinh ................................................................58 2.5. Vệ tinh nano/micro ..................................................................64 2.6. Vật liệu nano ............................................................................68 2.7. Chế tạo đắp dần (công nghệ in 3D) .........................................71 2.8. Công nghệ tích trữ năng lượng tiên tiến ..................................76 2.9. Sinh học tổng hợp ....................................................................80 2.10. Công nghệ Blockchain ...........................................................84 5 III. XU HƢỚNG CHÍNH SÁCH KHOA HỌC VÀ ĐỔI MỚI QUỐC GIA ...............................................................................90 3.1. Động cơ tăng trưởng và đổi mới suy yếu.................................90 3.2. Thoát khỏi bẫy tăng trưởng chậm và đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế ......................................................................................93 3.3. Tái định hướng nghiên cứu công ...........................................106 3.4. Mở rộng kỹ năng và văn hóa đổi mới ....................................110 3.5. Cải thiện quản trị chính sách ..................................................111 IV. TƢƠNG LAI CỦA CÁC HỆ THỐNG KHOA HỌC .......115 4.1. Nguồn lực nghiên cứu công ............ ...