Cốt lõi của phát triển Đông dược thành phẩm

Có lẽ chưa bao giờ số lượng các Đông dược thành phẩm được sản xuất trong nước, kể cả thuốc và thực phẩm chức năng lại phong phú như bây giờ. Theo báo cáo của Bộ Y tế, tính đến năm 2011 đã có tới 1.086 chế phẩm thuốc Đông y đang lưu hành trên thị trường. Nhưng, cũng chưa bao giờ chất lượng của những sản phẩm này lại trở thành vấn đề hết sức bức thiết như hiện nay. Bởi lẽ, ở tất cả các khâu từ trồng trọt, thu hái, bào chế, bảo quản… để đảm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cốt lõi của phát triển Đông dược thành phẩm Cốt lõi của phát triển Đông dược thành phẩmCó lẽ chưa bao giờ số lượng các Đông dược thành phẩm đượcsản xuất trong nước, kể cả thuốc và thực phẩm chức năng lạiphong phú như bây giờ. Theo báo cáo của Bộ Y tế, tính đếnnăm 2011 đã có tới 1.086 chế phẩm thuốc Đông y đang lưuhành trên thị trường. Nhưng, cũng chưa bao giờ chất lượngcủa những sản phẩm này lại trở thành vấn đề hết sức bức thiếtnhư hiện nay. Bởi lẽ, ở tất cả các khâu từ trồng trọt, thu hái,bào chế, bảo quản… để đảm bảo dược liệu có đủ các tiêuchuẩn đều có những điều hết sức bất cập, trong đó có vấn đềcông nghệ chiết xuất dược liệu.Có thể nói, công nghệ chiết xuất dược liệu có vai trò cực kỳ quantrọng trong việc quyết định đến chất lượng, độ an toàn và hiệu quảcủa Đông dược thành phẩm. Đây là sự khác nhau giữa tân dược mànguyên liệu được biết rõ về thành phần hóa học với Đông dược cónguồn gốc cây cỏ, thành phần phức tạp và trong nhiều trường hợpcòn chưa xác định được thành phần có tác dụng. Mỗi Đông dượcthành phẩm có đạt được những yêu cầu của tiêu chuẩn hóa haykhông cũng liên quan tới việc định lượng hoạt chất hay chất đặctrưng của mỗi dược liệu. Điều này được thực hiện bằng hai cách:thiết lập những phổ hay sắc ký đồ đối chiếu của thành phẩm tiêuchuẩn để so sánh và tiến hành kiểm tra, kiểm soát toàn bộ quá trìnhsản xuất.Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay, công nghiệp chiết xuất của chúngta chưa phát triển, hầu như chưa có các nhà máy chiết xuất lớntheo đúng nghĩa của nó. Các cơ sở thường tự xây dựng các phânxưởng chiết xuất nhỏ phục vụ cho nhu cầu của riêng mình. Phươngpháp chiết xuất chủ yếu vẫn là nấu cao, cô cao trực tiếp ở áp suấtthường trong không khí và điều kiện nhiệt độ không chuẩn xác.Các cơ sở chiết dược liệu ở vùng trồng (nếu có) cũng chủ yếu là cơsở nhỏ chế biến một loại cao nhất định với các trang thiết bị kháthô sơ. Một vài doanh nghiệp nắm bắt được sự phát triển của thịtrường đã bắt đầu đầu tư các nhà máy chiết xuất ở các vùngnguyên liệu. Tuy nhiên, phần lớn các trang thiết bị của các nhàmáy này vẫn chỉ dùng để “nấu cao” ở quy mô lớn có sự hỗ trợ củamáy móc. Một số cơ sở nhỏ có thiết bị hiện đại hơn (chiết có gianhiệt với các dung môi cồn, cồn – nước, cô thu hồi dung môi dướiáp suất giảm…) nhưng lại thiếu những quy trình chiết, các sảnphẩm chiết có chất lượng cao đặc trưng cho cơ sở, có sản lượng đủlớn cạnh tranh với nước ngoài. Việc đầu tư các thiết bị chiết xuất,các dây chuyền chiết xuất hiện đại cùng với các quy trình chiếtxuất dược liệu tiên tiến, hiệu quả chỉ mới là ý tưởng hay mơ ước. Xưởng sản xuất dược liệu.Những người làm việc trong các doanh nghiệp dược hẳn còn nhớcâu chuyện thu tiền tỷ từ việc chiết xuất maniferin, một hợp chấtcó tác dụng chữa bệnh zona vào những năm 80 của thế kỷ trước vàđến nay chúng ta đã có thể sản xuất nguyên liệu mangiferin đạt độtinh khiết > 98%, xuất khẩu sang Nga cả nguyên liệu và thuốcthành phẩm với trị giá khoảng 1 triệu USD/năm. Theo nhiều nhànghiên cứu dược liệu, trong kho tàng thực vật nước ta còn hàngtrăm loài dược liệu có chứa hàm lượng lớn những hoạt chất quý giádùng để sản xuất nguyên liệu bào chế thuốc thành phẩm như taxoltrong cây thông đỏ; rurin và troxerutin trong hoa hòe dùng để sảnxuất thuốc làm bền thành mạch, dự phòng và trị liệu các bệnh lýxuất huyết; curcumin và quercetin trong nghệ dùng để sản xuấtthuốc phòng chống khối u, hỗ trợ điều trị ung thư, viêm loét dạ dàytá tràng…; shikimic acid trong tinh chất hoa hồi dùng để sản xuấtoseltamivir phosphate có tác dụng phòng chống virut cúm A/H5N1và H1N1, mối đe dọa lớn với thế giới và Việt Nam (đến nay, ViệtNam đã làm chủ công nghệ sản xuất oseltamivir phosphate từ acidshikimic, phân lập từ quả hồi trên quy mô phòng thí nghiệm),artemisinin trong thanh hao hoa vàng phục vụ sản xuất thuốcphòng chống sốt rét, đáp ứng nhu cầu thuốc trong nước và thamgia xuất khẩu; vinblastin, vincristin, vindolin và catharanthin từcây dừa cạn làm nguyên liệu sản xuất thuốc điều trị bệnh ung thư;sterol trong đậu tương dùng làm nguyên liệu sản xuất thuốc, sảnphẩm bổ sung dinh dưỡng và bán tổng hợp các chất nhưtestosteron propionat, ethinylestetradiol, DHEA; carotenoid để làmthuốc chống lão hóa, chống ung thư từ quả gấc và hoa cúc vạn thọ;lutein, zeaxanthin từ hoa cúc vạn thọ để làm nguyên liệu bào chếthuốc vicuva; rotundin trong củ bình vôi dùng làm thuốc an thần,trấn tĩnh; glycosid từ quả mướp đắng để sản xuất thức ăn chứcnăng làm giảm hàm lượng đường trong máu…Điều đó cho thấy, với một tiềm năng hết sức to lớn, nếu có mộtđường hướng đúng đắn và mạnh dạn, công nghệ đầu tư hiện đại vàtiên tiến, đội ngũ cán bộ nhân viên có trình độ cao và chuyênnghiệp thì chúng ta có thể tạo ra một sức bật mới, một sự chuyểnbiến về chất cho công cuộc phát triển công nghệ chiết xuất dượcliệu, có thể làm được cái gọi là “may túi ba gang” cho ngành côngnghiệp dược. Điều đáng mừng là, Đ ...