CỦ GỪNG, GIA VỊ, VỊ THUỐC

CỦ GỪNG, GIA VỊ, VỊ THUỐCLương y VÕ HÀ Gừng là một gia vị rất quen thuộc và hầu như lúc nào cũng có sẵn ở ngăn bếp của các bà nội trợ. Gừng không những thêm hương vị cho món ăn mà còn giúp cơ thể tiêu hóa và hấp thụ thức ăn dễ dàng. Ngoài ra, gừng còn là một vị thuốc quý trong kho tàng y học dân gian mà mỗi người có thể vận dụng để tự chữa bệnh cho mình. Mô tả Gừng có tên khoa học là Zinziber Officinale Rosc, là một loại cây...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CỦ GỪNG, GIA VỊ, VỊ THUỐCCỦ GỪNG, GIA VỊ, VỊ THUỐCLương y VÕ HÀGừng là một gia vị rất quen thuộc và hầu như lúc nào cũng cósẵn ở ngăn bếp của các bà nội trợ. Gừng không những thêmhương vị cho món ăn mà còn giúp cơ thể tiêu hóa và hấp thụthức ăn dễ dàng. Ngoài ra, gừng còn là một vị thuốc quý trongkho tàng y học dân gian mà mỗi người có thể vận dụng để tựchữa bệnh cho mình.Mô tảGừng có tên khoa học là Zinziber Officinale Rosc, là một loại câynhỏ, cao từ 5cm - 1m, thân rễ phát triển thành củ. Lá mọc so le,không cuống, có bẹ hình mác dài khoảng 15cm-20cm, rộng 2cm,vò lá có mùi thơm đặc trưng của gừng.Dược tính và công dụngTheo y học cổ truyền, gừng có vị cay, tính ấm, vào 3 kinh phế, tỳ,vị, có tác dụng phát biểu, tán hàn ôn trung, tiêu đàm, hành thủy,giải độc. Trong hầu hết các thang thuốc Đông y, dù bệnh hàn haynhiệt, hư hay thực, các thầy thuốc vẫn thường dùng từ 3 đến 5 látgừng sống. Ngoài tác dụng hạn chế bớt tính lạnh của các vị thuốchàn, cách phối hợp này còn giúp cho tỳ vị dễ hấp thu thuốc vàngười bệnh khỏi nôn ra đối với những thuốc khó uống. Ngoài ratùy theo hình thức sử dụng, gừng có nhiều công dụng khác nhau.Gừng sống còn gọi là sinh khương có tác dụng phát tán phong hàn,chống nôn ói. Gừng khô còn gọi là can khương, có tính nóng hơnsinh khương, có thể làm ấm tỳ vị. Gừng đốt cháy tồn tính còn gọilà hắc khương. Hắc khương có vị đắng, thường được tẩm đồngtiện, có thể làm ấm can thận, giáng hư hỏa. Vỏ gừng được gọi làkhương bì có tác dụng lợi tiểu. Trong kỹ thuật bào chế, gừng cũngcó thể giúp cho thầy thuốcđạt được một số mục đích quan trọng.Sinh địa nấu với gừng sẽ hạn chế bớt tính mát. Bán hạ chế vớigừng để giải độc. Một số loại thuốc khác như sâm, đinh lăng...cũng thường được tẩm gừng, sao qua để tăng tính ấm và dẫn vàophế vị.Một số cách sử dụng gừng để trị bệnhNgừa cảm lạnh sau khi phải dầm mưa nhiều giờGừng sống 20g.Gừng sống giã nát, bỏ vào 1 ly nước sôi hoặc trà nóng cho đườngvừa đủ ngọt để dễ uống,uống lúc còn nóng ngay khi vừa về tới nhà.Chữa ngoại cảm lạnh do lạnh (nấu cháo cảm)Gừng sống 10g, hành lá 10g, tiêu sọ 10 hạt. Gạo tẻ 1 nắm nấucháo, lúc sắp bắt xuống cho gừng sống (xắt nhuyễn) hành lá (cắtngắn) và tiêu sọ (đâm nát) vào quậy đều. Ăn cháo lúc cònnóng. Ăn xong đắp chăn cho ra mồ hôi.Chữa trúng hàn đi tả hoặc phong hàn gây tê thấp, ho suyễn, taychân móp lạnh:Gừng khô tán nhỏ 5g, hòa với nước ấm hoặc nước cháo nóng màuống.Chữa nôn mửa khi đi tàu xe:Gừng sống cắt lát mỏng. Ngậm gừng sống nhấm nháp từng chútmột, nuốt nước dần cho tới khi hết nôn.Chữa mất tiếng hoặc khan tiếng:Củ cải trắng 2 củ, gừng sống 7 lát. Rửa sạch, giã nhuyễn vắt lấynước cốt uống làm 2 hoặc 3 lần trong ngày.Chữa buồn nôn trong thời kỳ có thaiGừng sống 20g, giã nát hoặc khoảng 8g bột gừng khô. Bỏ gừngvào một ly nước sôi hoặc nước trà nóng, có thể thêm mộtchút đường cho dễ uống.Chữa trúng gió, tay chân tê, choáng váng, đột nhiên nói khó, liệtmột bên:Gừng sống 40g, đồng tiện 80cc. Gừng sống giã nát, cho vào một ítnước sôi, vắt lấy nước, hòa với đồng tiện uống lúc đồng tiện cònấm.Đồng tiện tính mát, dưỡng âm, có thể trừ phong, tan được huyết ứ,giáng hư hoả. Đồng tiện là nước tiểu giữa dòng của bé trai từ2 đến 10 tuổi. Trên thực tế, để tranh thủ thời gian lúc cấp cứu, cóthể sử dụng nước tiểu của người thân trong gia đình có sẳn lúc đó.Bỏ đoạn đầu, bỏ đoạn cuối, chỉ lấy đoạn giữa. Với chức năng pháttán khí huyết ra bì phu và tay chân, giáng khí, hành huyết, tiêu ứ,làm nhẹ áp lực ở vùng ngực và vùng đầu, bài thuốc sinhkhương đồng tiện” còn được kinh nghiệm dân gian sử dụng trongmột số bệnh tim mạch như cơn đau vùng tim, cao huyết áptrong điều kiện không tiếp cận được thầy thuốc.Tuy nhiên, điều cần nhớ là các triệu chứng trúng phong hoặc timmạch không bất chợt xảy đến mà thường bắt nguồn từ những sựmất cân bằng trước đó của cơ thể. Chẳng hạn dương hư hànthịnh, đàm trọc, huyết ứ, khí trệ… Do đó sau khi giải toả các triệuchứng cấp thời, người bệnh cần đến thầy thuốc chuyên môn đểđược thăm khám và điều trị thích hợp nhằm ổn định sức khoẻ lâudài.Cuối cùng, cũng nên nhắc lại một kinh nghiệm dân gian rất hữu íchvà có thể xem như một biện pháp dưỡng sinh là ăn 1 - 2 lát gừngsống sau mỗi bữa ăn. Gừng sống vừa giúp kích thích tiêu hóa vừalàm mất đi những mùi thức ăn để lại trong miệng. Ngoài ra, tácdụng hành khí của gừng còn tác động tới sự lưu thông của khíhuyết, ảnh hưởng tốt đến hệ tim mạch.Chú ý:Gừng khô có tính nóng nên những người có thể tạng nhiệthoặc đang có các chứng viêm nhiễm không nên dùng. ...