CUỘC ĐẤU TRANH CỦA HAI PHE CHỦ CHIẾN - CHỦ HÒA_3

Sự xâm lược của thực dân Pháp đã nhanh chóng hình thành nên hai luồng tư tưởng chủ chiến và chủ hoà trong nội bộ triều Nguyễn. Hành động xâm lược của thực dân Pháp đã làm cho nội bộ triều Nguyễn
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
CUỘC ĐẤU TRANH CỦA HAI PHE CHỦ CHIẾN - CHỦ HÒA_3CUỘC ĐẤU TRANH CỦA HAI PHE CHỦ CHIẾN - CHỦ HÒACUỘC ĐẤU TRANH CỦA HAI PHE CHỦ CHIẾN - CHỦ HÒA VÀ NHỮNG TÁC ĐỘNG ĐỐI VỚI CUỘC ĐẤU TRANH CHỐNG PHÁP XÂM LƯỢC (1858 – 1888)Sự xâm lược của thực dân Pháp đã nhanh chóng hình thành nên hailuồng tư tưởng chủ chiến và chủ hoà trong nội bộ triều Nguyễn. Hànhđộng xâm lược của thực dân Pháp đã làm cho nội bộ triều Nguyễn vốnđã phức tạp, rối ren nay càng trở nên lúng túng bị động khi đối phó vớithực dân Pháp. Sự hình thành hai luồng tư tưởng này là hệ quả củacuộc xâm lược mà Pháp tiến hành. Đó là phản ứng đầu tiên của nhàNguyễn.Sự phân hoá thành hai phe: chủ chiến và chủ hoà trong nội bộ nhàNguyễn diễn ra khá sớm ngay từ khi thực dân Pháp tấn công bán đảoSơn Trà. Tiêu biểu cho phe chủ hoà có Trương Đăng Quế, Phan ThanhGiản, Lưu Lượng, Trần Văn Trung, Lâm Duy Hiệp, Võ Xuân Hãn. Phe chủchiến có Tôn Thất Thuyết, Nguyễn Văn Tường, Phạm Hữu Nghị, TrầnVăn Vi, Lê Hiểu Hữu, Nguyễn Đăng Điều.Phe chủ hoà chủ trương: “Chiến không bằng hoà, nhưng phải cố thủ rồisau mới bàn. Kẻ địch vốn cậy quyền bền súng mạnh làm sở trường, họở ngoài sóng gió mặt bể, thế ta khó thắng với họ. Thượng kế bây giờnên lấy giữ (thủ) làm chính, giữ vững rồi sau mới có thể nói đánh, cũngcó thể nói đến hoà. Bằng không trước lo việc giữ thì đánh cũng khôngđược mà hoà cũng không xong” [4; 43].Đây là tư tưởng được Tự Đức cho là hợp lẽ phải. Sở dĩ phe chủ hoà chủtrương như vậy là bởi họ lý giải là nên nuôi sức chọn thời châm chướcđối phó. Mặt khác Tự Đức và những người trong phe chủ hoà cho rằngmục đích tấn công vào thực dân Pháp chỉ là truyền đạo và buôn bán,chứ không làm gì tổn hại đến ta. Cái nhìn đó của vua quan nhà Nguyễnlà thiển cận, bó hẹp trong phạm vi một quốc gia đang cố duy trì nềnntảng của chế độ phong kiến, không mở rộng ra thế giới nên thiếu hiểubiết về bản chất của đế quốc nói chung và thực dân Pháp nói riêng. Hơnnữa, không ít người trong số vua quan nhà Nguyễn vốn sớm mang tưtưởng hoang mang lo sợ giặc khi chúng ngấp nghé ngoài cửa ngõ nêndao động sinh ra chủ hoà nhằm bảo vệ quyền lợi ích kỉ của giai cấpmình. Lập trường của phe này tỏ ra phản động và không hợp lòng dân.Đối lập với phe chủ hoà, phe chủ chiến chủ trương công thủ. Họ chorằng: “Quảng Nam, Gia Định địa thế, địch tính đại đồng mà tiểu dị, địchở ngoài xa khơi thì khó đánh, địch vào nội địa càng dễ đánh, dễ bị tiêudiệt. Phải giữ và đánh, thủ để công, công để thủ, quét sạch địch, bằngnay hoà với họ thì sẽ bắt ta bỏ tấn và thông thương, xây nhà thờ, mởphố xá, rồi trăm sự xảo quyệt đều do một chữ hoà mà ra cả”[4; 44].Phái chủ chiến ngay từ đầu đã có tinh thần chống giặc triệt để. Bởi theohọ hoà lúc này nghĩa là đầu hàng giặc. Tuy thế giặc mạnh nhưng quanquân một lòng đánh giặc thì thực dân Pháp cũng không phải là đáng longại. Đối lập với đường lối của phe chủ hoà, phe chủ chiến đã lườngtrước được âm mưu của thực dân Pháp. Đó là nhu cầu mở rộng thuộcđịa chứ không chỉ đơn giản là truyền đạo và thông thương. Chủ trươngnày xem ra đúng đắn, hợp lòng dân nhưng đa số đình thần không nghetheo. Bởi họ đã sớm mang tư tưởng sợ giặc và chủ hoà. Cuối cùng, khitiếng súng của giặc đã nổ bên tai mà triều đình vẫn còn bận tranh cãinghị luận lung tung, người đánh, kẻ hoà, trên dưới không nhất trí, đánhhoà không ngã ngũ, do đó dẫn đến lúng túng bị động trước những đợttấn công của thực dân Pháp.Cơ sở và chỗ dựa của phái chủ chiến là các lực lượng chống Pháp trongnhân dân. Còn chỗ dựa của phái chủ hoà là thực dân Pháp, vì thế mâuthuẫn, xung đột giữa hai phe thường xuyên xảy ra. Trong khi phái chủhoà ngày càng gắn bó với thực dân Pháp, nhất nhất làm theo mệnhlệnh của chúng thì phái chủ chiến cũng tìm cách đối phó.Về đường lối, phe chủ hoà chủ chương mềm dẻo, đàm phán để đấutranh với địch, còn phe chủ chiến thì sử dụng bạo lực, chiến tranh đểtiêu diệt địch. Hai chủ chương này hoàn toàn đối lập nhau và cuối cùngđều đi đến thất bại.2.2. Sự phân hoá sâu sắc và cuộc đấu tranh giữa hai phe chủ chiến vàchủ hoàKhi thực dân Pháp bắt đầu nổ súng xâm lược Việt Nam, nội bộ triềuđình Huế đã sớm bị phân hoá. Trong suốt quá trình Pháp xâm lược ViệtNam, hai phe này mâu thuẫn sâu sắc với nhau, tìm cách loại bỏ nhau.Cuối cùng công cuộc xâm lược Việt Nam của thực dân Pháp kết thúc vàphe chủ hoà đã giành được thắng lợi. Từ đó, phe chủ hoà câu kết chặtchẽ và bắt tay với Pháp cùng chia sẻ quyền lợi.2.2.1. Giai đoạn 1858 – 1883 từ khi Pháp bắt đầu xâm lược đến khi TựĐức mất (17/7/1883)Từ chiều ngày 31/8/1858, liên quân Pháp - Tây Ban Nha đã kéo tới cửabiển Đà Nẵng. Kế hoạch của địch là đánh nhanh thắng nhanh để chiếmlấy Đà Nẵng làm căn cứ bàn đạp tấn công nội địa, tiêu diệt sinh lực củatriều đình Huế tại đây, rồi vượt đèo Hải Vân đánh lên Huế bóp chếtkháng chiến của phong kiến triều Nguyễn tại chỗ và buộc phải đầuhàng.Mờ sáng ngày 1/9/1858, Pháp đổ bộ lên bán đảo Sơn Trà. Triều đìnhHuế v ...