Cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông của nhà Trần2Thoát Hoan, Toa Đô tiến binh Ngày 26, quân Nguyên đánh vào các ải Vĩnh Châu, Nội Bàng, Thiết Lược, Chi Lăng. Quân Trần đánh địch không nổi, lui về đóng ở bến Vạn Kiếp. Hưng Đạo Vương vâng mệnh điều quân dân các lộ Hải Đông, Vân Trà, Ba Điểm, chọn những người dũng cảm làm tiền phong, vượt biển vào Nam, thế quân lên dần. Hưng Vũ Vương Nghiễn, Minh Hiến Vương Uất, Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng, Hưng Trí Vương Hiện đốc suất 20 vạn quân các...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông của nhà Trần 2 Cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông của nhà Trần 2Thoát Hoan, Toa Đô tiến binhNgày 26, quân Nguyên đánh vào các ải Vĩnh Châu, Nội Bàng, Thiết Lược, ChiLăng. Quân Trần đánh địch không nổi, lui về đóng ở bến Vạn Kiếp. H ưng ĐạoVương vâng mệnh điều quân dân các lộ Hải Đông, Vân Trà, Ba Điểm, chọn nhữngngười dũng cảm làm tiền phong, vượt biển vào Nam, thế quân lên dần. Hưng VũVương Nghiễn, Minh Hiến Vương Uất, Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng,Hưng Trí Vương Hiện đốc suất 20 vạn quân các xứ Bàng Hà, Na Sầm, Trà Hương,Yên Sinh, Long Nhãn đến hội ở Vạn Kiếp, theo quyền điều khiển của Hung ĐạoVương để chống quân Nguyên. Hưng Đạo Vương chia quân đón giữ ở Bắc Giang.Ngày mồng 6 tháng giêng năm 1285, tướng Nguyên là Ô Mã Nhi đánh vào các xứVạn Kiếp và núi Phả Lại, quân Trần thua trận. Ngày 12, quân Nguyên đánh vàoGia Lâm, Vũ Ninh, Đông Ngàn, bắt được quân Đại Việt, thấy người nào cũngthích hai chữ Sát Thát bằng mực vào cánh tay, tức lắm, giết hại rất nhiều. QuânNguyên đến Đông Bộ Đầu. Ngày 13, quân Trần lại giao tranh với quân Nguyên.Ngày 28, Hưng Đạo Vương bàn xin Trần Quang Khải chặn đánh cánh quân củaToa Đô ở Nghệ An.Mồng 1 tháng 2, con thứ của Tĩnh Quốc Đại Vương Trần Quốc Khang là thượngvị Chương Hiến hầu Trần Kiện và liêu thuộc là Lê Trắc đem theo quân đầu hàngquân Nguyên. Toa Đô sai đưa bọn Kiện về Yên Kinh. Thổ hào Lạng Giang làNguyễn Thế Lộc, Nguyễn Lĩnh, tập kích quân Nguyên ở trại Ma Lục. Gia nô củaHưng Đạo Vương là Nguyễn Địa Lô bắn chết Kiện. Trắc đưa xác Kiện lên ngựa,trốn đi đêm, chạy được vài chục dặm, tới Khâu Ôn chôn Kiện tại đó. Thượnghoàng Thánh Tông sai người đưa công chúa An Tư (em gái út của Thánh Tông)đến cho Thoát Hoan để lung lạc và tranh thủ thêm thời gian đối phó với địch.Bảo Nghĩa Vương Trần Bình Trọng[1] đánh nhau với quân Nguyên ở bãi Đà Mạc(nay là bãi Mạn Trù) bị bắt. Quân Nguyên hỏi ông: Có muốn làm vương đất Bắckhông? Ông thét to: Ta thà làm ma nước Nam chứ không thèm làm vương đấtbắc, rồi bị giết.Thế quân Nguyên rất mạnh, hai vua phải đi thuyền nhỏ đến Tam Trĩ Nguyên, saingười đưa thuyền ngự ra Ngọc Sơn để đánh lừa giặc.Ngày mồng 1 tháng 3, hai vua Thánh Tông và Nhân Tông bỏ thuyền đi bộ đếnThuỷ Chú. Lấy thuyền ra sông Nam Triệu (tức huyện Thuỷ Đ ường) vượt biển ĐạiBàng (cửa Văn Úc ngày nay) vào Thanh Hóa. Thượng vị Văn Chiêu hầu TrầnLộng đầu hàng Thoát Hoan. Kế đó, Chiêu Quốc Vương Trần Ích Tắc và bọn PhạmCự Địa, Lê Diễn, Trịnh Long đem gia thuộc đầu hàng quân Nguyên. Nguyên soáiToa Đô đem quân đến Chiêm Thành, hội với quân Nguyên ở châu Ô Lý (QuảngTrị ngày nay) rồi cướp châu Hoan, châu Ái (Thanh Hóa - Nghệ An), tiến đóng ởTây Kết (khoảng thôn Đông Kết, xã Đông Bình, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yênngày nay).Quân Trần phản côngTháng 4, vua Nhân Tông sai Chiêu Thành Vương, Hoài Văn h ầu Trần Quốc Toản,Nguyễn Khoái đem tiệp binh đón đánh quân Nguyên ở bến Tây Kết. Quân Trần doTrần Nhật Duật chỉ huy giao chiến đánh thắng quân Nguy ên ở Hàm Tử Quan (naylà xã Hàm Tử huyện Văn Giang, Hưng Yên).Các quân đều hội đủ. Ngày mồng 3 tháng 5, hai vua Trần đánh bại quân Nguyên ởphủ Trường Yên. Ngày mồng 7, Toa Đô từ Thanh Hoá tới. Ngày mồng 10, TrầnQuang Khải, Trần Quốc Toản, Trần Thông, Nguyễn Khả Lạp, Nguyễn Truyềnđem dân binh các lộ đánh bại quân giặc ở các xứ Kinh Thành, Chương Dương.Quân Nguyên tan vỡ, rút chạy qua sông Lô. Ngày 17, Toa Đô và Ô Mã Nhi lại từbiển đánh vào sông Thiên Mạc, muốn hội quân ở kinh sư, để chi viện cho nhau.Du binh Nguyên đến huyện Phù Ninh, viên phụ đạo huyện ấy là Hà Đặc cùng emlà Hà Chương đã lập mưu đánh bại.Ngày 20, hai vua Trần tiến đóng ở Đại Mang Bộ. Tổng quản quân Nguyên làTrương Hiển đầu hàng. Hôm đó, quân Đại Việt đánh bại quân Nguyên ở Tây Kết,giết và làm bị thương rất nhiều, chém đầu Toa Đô. Nửa đêm Ô Mã Nhi trốn quacửa sông Thanh Hoá, hai vua đuổi theo nhưng không kịp, bắt được hơn 5 vạn quânNguyên đem về, Ô Mã Nhi chỉ còn một chiếc thuyền vượt biển trốn thoát.Hưng Đạo Vương lại đánh bại quân Thoát Hoan và Lý Hằng ở Vạn Kiếp, quânNguyên chết đuối rất nhiều. Lý Hằng đem quân hộ vệ Thoát Hoan chạy về T ưMinh. Quân Đại Việt lấy tên tẩm thuốc độc bắn trúng đầu gối bên trái của Hằng,Hằng chết. Tỳ tướng Lý Quán thu nhặt 5 vạn quân còn lại, giấu Thoát Hoan vàomột ống đồng, chạy trốn về bắc. Đến Tư Minh, Hưng Vũ Vương đuổi kịp, dùngtên tẩm thuốc độc bắn trúng Lý Quán, Quán chết. Quân Nguy ên tan vỡ.Tháng 6, ngày mồng 6, hai vua Trần trở về kinh sư, thượng tướng Trần QuangKhải làm thơ rằng:Đoạt sáo Chương Dương độCầm hồ Hàm Tử quanThái bình tu trí lựcVạn cổ thử giang san.Tạm dịch:Chương Dương cướp giáo giặcHàm Tử bắt quân thùThái bình nên gắng sứcNon nước ấy ngàn thuLần thứ ba 1287-1288Trận Vân ĐồnTháng 3 năm 1286 vua Nguyên sắc phong cho thượng thư tỉnh Áo Lỗ Xích, bìnhchươn ...