Nhà Hồ giai đoạn thuộc Minh (1400 - 1428) 1

Nhà Hồ giai đoạn thuộc Minh (1400 - 1428) 1I. Nhà Hồ (1400-1407) 1. Những hoạt động của Hồ Quý Ly 1400 Hồ Hán Thương 1401 Quý Ly lên làm vua, lấy lại họ Hồ của Tổ tiên, đổi tên nước là Đại Ngu (vì họ Hồ vốn dòng dõi nhà Ngu bên Trung Hoa). Chưa đầy một năm thì bắt chước nhà Trần, Hồ Quý Ly nhường ngôi cho con, lên làm Thái thượng hoàng. Tuy thế, Hồ Quý Ly vẫn nắm quyền trị nước. Con thứ của Quý Ly là Hồ Hán Thương lên làm vua. Hồ Hán...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhà Hồ giai đoạn thuộc Minh (1400 - 1428) 1 Nhà Hồ giai đoạn thuộc Minh (1400 - 1428) 1 I. Nhà Hồ (1400-1407) 1. Những hoạt động của Hồ Quý Ly 1400 Hồ Hán Thương 1401 Quý Ly lên làm vua, lấy lại họ Hồ của Tổ tiên, đổi tên nước là Đại Ngu (vì họHồ vốn dòng dõi nhà Ngu bên Trung Hoa). Chưa đầy một năm thì bắt chước nhàTrần, Hồ Quý Ly nhường ngôi cho con, lên làm Thái thượng hoàng. Tuy thế, HồQuý Ly vẫn nắm quyền trị nước. Con thứ của Quý Ly là Hồ Hán Thương lên làm vua. Hồ Hán Thương có mẹ làcông chúa Huy Ninh, con của vua Trần Minh Tông. Vì thế, khi sai sứ sang cáo vớinhà Minh, Quý Ly lấy cớ là nhà Trần đã tuyệt tự nên phải cho cháu ngoại lên thay,tạm giữ quyền điều hành quốc sự. Nhà Minh phong cho Hán Thương làm An NamQuốc vương. Quý Ly thực hiện được nhiều công trình đáng kể dù thời gian nắmquyền của họ Hồ không bao nhiêu (7 năm). Trước hết phải kể đến việc cải cách dùng tiền giấy của . Cách dùng tiền giấy đãđược Hồ Quý Ly cho áp dụng từ năm 1396. Song song với việc phát hành tiềngiấy là hủy bỏ việc dùng tiền đồng. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam cóviệc dùng tiền giấy. Sử liệu cho ta biết chi tiết về tiền giấy của như sau: Tờ mười đồng: có hình cây rêu biển Ba mươi đồng: sóng Một tiền: đám mây Hai tiền: rùa Ba tiền: lân Năm tiền: phượng Một quan: rồng Về việc giáo dục, có một số cải cách. Ngay sau khi lên ngôi được 5 tháng, HồQuý Ly đã cho tổ chức kỳ thi Thái học sinh, chọn được 20 người đỗ, trong đó cóNguyễn Trãi. Ba năm sau, nhà Hồ ấn định cách thức thi cử. Lệ thi tiến hành liền trong banăm, vào tháng 8 hàng năm. Thí sinh đậu thi hương rồi thì được miễn lao dịchnhưng năm sau phải thi lại ở bộ Lễ, ai đỗ được bổ dụng. Qua năm thứ ba mới thihội, nếu đậu, mới được gọi là Thái học sinh. Trong chương trình thi có môn toánvà viết tập. Ngoài ra còn có thi Lại viên để tuyển người làm việc trong các lãnhvực sự vụ, hành chính. Quân nhân, phường chèo, người có tội không được dự thi. ở các châu phủ đều có quan giáo thụ trông coi việc học hành. Giới nhà giáođược quan tâm một cách thiết thực. Các quan làm giáo chức đều được cấp ruộngtừ 10 mẫu trở lên. Mỗi cuối năm phải chọn kẻ học giỏi tiến vào triều để nhà vuasát hạch bổ sung. Chính sách khuyến học của nhà Hồ đã đưa đến kết quả đáng kể. Năm 1405 cóđến 170 người thi đỗ và được bổ dụng vào bộ máy quan chức của nhà Hồ. Chế độ thuế má: Các thuyền buôn bán đều phải chịu thuế t ùy theo hạng. Hạngnhất phải đóng 5 quan, hạng nhì 4 quan, hạng ba 3 quan. Nhà Hồ ban hành chính sách hạn điền, quy định số ruộng đất mà các vương hầu,quan lại cùng địa chủ được phép có. Không ai có quyền sỡ hữu trên 10 mẫu ruộng.Nếu quá con số ấy thì biến thành tài sản của nhà nước. Chế độ hạn nô cũng đượcban hành, quy định mỗi hạng người chỉ có được một số nô tỳ nhất định. Thuế đinh căn cứ vào số ruộng. Ai có 2 mẫu 6 sào trở lên thì đóng 3 quan, ai cóít hơn số ấy thì đóng ít hơn, ai không có ruộng thì được miễn. Thuế ruộng đượcđịnh như sau: tư điền đóng mỗi mẫu 5 thăng. Ruộng dâu cũng chia làm ba hạng đểđóng thuế. Hộ tịch: Để tăng quân số hòng chống giữ với nhà Minh, nhà Hồ bắt tất cả mọingười từ hai tuổi trở lên đều phải ghi vào sổ hộ tịch. Nhờ thế quân số tăng thêm. Nhà Hồ lập ra bốn kho và trưng tập các thợ thủ công giỏi vào làm ở đấy. Nhà Hồ còn cải cách đóng chiến thuyền. Thuyền có sàn, trên sàn dùng để đi lại,dưới sàn là nơi để chèo chống. Cương vực của Đại Việt dưới thời nhà Hồ được mở rộng về phương Nam. Năm1042. Hồ Hán Thương thân chinh đi đánh Champa. Vua Chăm dâng đất ChiêmĐộng để xin hàng. Hồ Quý Ly bắt vua Chăm phải nhường thêm đất Cổ Lũy, gộplại thành bốn châu Thăng, Hoa, Tư, Nghĩa (sau này ghép tên lại thành Thăng Hoavà Tư Nghĩa, tương ứng với vùng Quảng Nam, Đà Nẵng ngày nay). 2. Thất bại của nhà Hồ Trong lúc nhà Hồ đang ra sức xây dựng đất nước thì lại có một thế lực khác lạivận động để lật đổ nhà Hồ. Có người tên là Trần Thiêm Bình, tự xưng là con củavua Trần Nghệ Tông, vượt biên giới sang Trung Hoa, tố cáo với nhà Minh việc họHồ cướp ngôi nhà Trần. Nhà Minh nhân cớ ấy cũng muốn xuất thân đánh họ Hồ. Hồ Quý Ly biết tin nên tăng cường phòng thủ. Ông cho đắp thành Đa Bang (BaVì, Hà Nội), đóng cọc gỗ trong lòng sông Bạch Hạc và chia quân đi trấn giữ cácnơi hiểm yếu. Năm 1406, nhà Minh sai tướng cùng 5.000 quân đưa Trần Thiêm Bình về nước.Hồ Quý Ly cho quân chận đánh quân Minh ở Chi Lăng, bắt được Thiêm Bình,đem giết đi rồi một mặt sai sứ sang nhà Minh biện bạch việc Thiêm Bình nói dối,xin theo lệ tiến công như cũ, một mặt cho tăng cường phòng thủ, mộ thêm lính,đóng cư ở phía Nam sông Nhị Hà dài đến hơn 700 dặm. Nhà Minh cử các danh tướng như Mộc Thạnh, Trương Phụ, Lý Bân đem haiđạo quân sang đánh nhà Hồ. Hai đạo quân ấy vượt biên giới tới đóng ở bờ Bắcsông Bạch Hạc. Biết rằng lòng dân còn luyến tiếc nhà Trần, tướng nhà Minh saiviết kịch kể tội nhà Hồ, tuyên truyền là quân Minh sang để lập nhà Trần lên làmvua. Hịch được khắc vào các tấm ván nhỏ và thả trôi sông. Quân Việt bắt được,lòng chiến đấu tan rã, vì thế quân Minh đi đến đâu thắng đến đấy. Hồ Quý Ly phảivào cố thủ trong thành Đa Bang (Ba Vì, Hà Nội), nhưng không bao lâu sau,Trương Phụ vào Mộc Thạnh phá được thành Đa Bang, Hồ Quý Ly phải chạy lênHoàng Giang rồi về Nghệ An, đến cửa Kỳ La (Cửa Nhượng, Hà Tĩnh) thì bị quânMinh bắt được. Hồ Quý Ly, Hồ Hán Thương cùng gia quy ến bị đưa về Kim Lăng(Trung Hoa, 1407). ...