Đa dạng về chức năng và cơ cấu của tổ chức nghiên cứu và triển khai là xu thế tất yếu của thiết chế tự trị trong khoa học

Trong nền kinh tế chỉ huy tập trung, các viện nghiên cứu và triển khai thường được thiết kế theo lý thuyết cơ học với mô hình đơn chức năng và cơ cấu tổ chức đơn giản. Khi chuyển sang nền kinh tế thị trường, môi trường mới đòi hỏi các viện nghiên cứu và triển khai tự chủ, tự chịu trách nhiệm nên các tổ chức này phải tự điều chỉnh để thích nghi, dẫn đến việc đa dạng hóa chức năng và đa dạng hóa cấu trúc của các viện nghiên cứu và triển khai.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đa dạng về chức năng và cơ cấu của tổ chức nghiên cứu và triển khai là xu thế tất yếu của thiết chế tự trị trong khoa họcTạp chí Khoa học ĐHQGHN: Nghi n c u Chính sách và Quản lý, Tập 34, Số 1 (2018) 48-52Đa dạng về ch c năng và cơ cấu của tổ ch c nghi n c u vàtriển khai là xu thế tất yếu của thiết chế tự trị trong khoa họcPhạm Thị Bích Ngọc*Viện Cơ học, 264 Đội Cấn, Ba Đình, Hà Nội, Việt NamNhận ngày 28 tháng 10 năm 2017Chỉnh sửa ngày 13 tháng 12 năm 2017; Chấp nhận đăng ngày 22 tháng 01 năm 2018Tóm tắt: Trong nền kinh tế chỉ huy tập trung, các viện nghi n c u và triển khai thường được thiếtkế theo lý thuyết cơ học với mô hình đơn ch c năng và cơ cấu tổ ch c đơn giản. Khi chuyển sangnền kinh tế thị trường, môi trường mới đòi hỏi các viện nghi n c u và triển khai tự chủ, tự chịutrách nhiệm n n các tổ ch c này phải tự điều chỉnh để thích nghi, dẫn đến việc đa dạng hóa ch cnăng và đa dạng hóa cấu trúc của các viện nghi n c u và triển khai.Từ khóa: Đa dạng hóa ch c năng và cấu trúc.dựng kế hoạch sẽ phù hợp với mục ti u mà tổch c hướng tới và tổ ch c sẽ tận dụng tối đađược những tiềm năng và lợi thế cạnh tranh củamình trong thực hiện nhiệm vụ khoa học.1. Nội dung cơ bản của thiết chế tự trị trongkhoa họcTự xác định nhiệm vụ khoa họcTự xác định nhiệm vụ khoa học bao gồmnhiệm vụ nghi n c u khoa học, cũng như xácđịnh nhiệm vụ đào tạo bao gồm xác định ngành,nghề đào tạo và chỉ ti u đào tạo cả về số lượngvà chất lượng [1].Tự tìm kiếm đối tác thực hiện nhiệm vụkhoa họcTrong quá trình thực hiện nhiệm vụ khoahọc, các tổ ch c khoa học và công nghệ, cácnhà khoa học sẽ giao lưu, trao đổi khoa học vớicác cá nhân và các tổ ch c khoa học cả trongnước và ngoài nước cùng chuy n ngành vàcùng chuy n môn đây là cơ sở để việc tìm kiếmđối tác sẽ đạt được hiệu quả tốt nhất trong thựchiện nhiệm vụ khoa học. Tự tìm kiếm đối tácbao gồm cả việc ký kết các hợp đồng kinh tếvới nhiều đối tác khác nhau trong nước, ngoàinước và các thành phần kinh tế - xã hội khác.Tự xây dựng kế hoạch thực hiện nhiệm vụkhoa họcCác tổ ch c KH&CN tự đề ra phươnghướng và kế hoạch của mình mà không phảichờ nhà nước giao kế hoạch xuống. Việc xây_______ĐT.: 84-915341006.Email: ptbngoc@imech.ac.vnhttps://doi.org/10.25073/2588-1116/vnupam.412948P.T.B. Ngọc / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Nghi n c u Chính sách và Quản lý, Tập 34, Số 1 (2018) 48-52Tự tìm kiếm nguồn tài chính cho thực hiệnnhiệm vụ khoa họcNgoài nguồn ngân sách nhà nước, các tổch c KH&CN có thể tìm th m các nguồn tàichính khác từ các quỹ, các tổ ch c chính trị - xãhôi, các doanh nghiệp, công ty, các cá nhân …để thực hiện nhiệm vụ khoa học.Tự xây dựng và khai thác cơ sở hạ tầngCác tổ ch c nghi n c u và triển khai tự xâydựng cơ sở hạ tầng bao gồm nhà xưởng, phòngthí nghiệm, thông tin dữ liệu…theo nhu cầuthực tế của mình và được tự khai thác các cơ sởhạ tầng đó. Các tổ ch c nghi n c u và triểnkhai hiểu rõ nhất họ cần cơ sở hạ tầng như thếnào và khai thác sao cho hiệu quả nhất.Tự thiết kế và vận hành tổ ch cViệc phân cấp cho các tổ ch c KH&CN tựthiết kế và vận hành tổ ch c sẽ tạo ra được mộtbộ máy hoàn chỉnh và phù hợp nhất để thựchiện kế hoạch và nhiệm vụ mà tổ ch c đã đề ra.Tự quản trị nhân lựcTừ việc được tự trị trong xác định nhiệm vụvà kế hoạch thực hiện nhiệm vụ khoa học, cáctổ ch c sẽ tự biết điều phối, sắp xếp nhân lựccho phù hợp và khi các tổ ch c tự quản trị nhânlực họ sẽ biết cách để sử dụng, khai thác nguồnnhân lực của mình một cách có hiệu quả nhất.2. Chức năng và cơ cấu của tổ chức nghiêncứu và triển khai- Ch c năng và biến động về ch c năng của cáctổ ch c nghi n c u và triển khaiTrong nền kinh tế kế hoạch hóa, các việnnghi n c u và triển khai chỉ thực hiện ch cnăng đơn giản là nghi n c u các vấn đề do nhànước giao. Khi chuyển từ nền kinh tế kế hoạchhóa tập trung sang nền kinh tế thị trường, ch cnăng của các tổ ch c nghi n c u và triển khai49cũng phải biến đổi để thích nghi với môi trườngkinh tế mớiTrong nền kinh tế thị trường, quy luật cungcầu, quy luật giá trị và quy luật cạnh tranh đòihỏi sản phẩm phải thay đổi li n tục với chấtlượng ngày càng cao, giá thành thấp. Do vậy,để phát triển sản phẩm, các doanh nghiệp cầnng dụng khoa học và công nghệ vào việc pháttriển sản phẩm. Lúc này, các viện nghi n c uvà triển khai không thể chỉ dừng ở ch c năngnghi n c u mà phải phát triển th m ch c năngsản xuất để trước mắt hợp tác với các doanhnghiệp, tập toàn trong quá trình phát triển sảnphẩm của họ, về lâu dài các viện nghi n c u vàtriển khai sẽ nghi n c u, sản xuất ra sản phẩmcủa chính mình và mang thương hiệu của viện.Việc phát triển các sản phẩm có hàm lượngkhoa học cao y u cầu phải có chương trình đàotạo, tập huấn để sử dụng sản phẩm vì thế cácviện nghi n c u và triển khai phải phát triểnth m ch c năng đào tạo. B n cạnh việc đào tạocác chương trình ngắn hạn, các viện phải có kếhoạch đào tạo các bậc đại học, thạc sỹ, tiến sỹđể vừa sử dụng được hiệu quả các nguồn lựccủa mình, vừa có th m nguồn thu, vừa có thêmlực lượng làm việc cho mình đó là các sinhvi n, học vi n, nghi n c u sinh.Trong nền kinh tế thị trường, khoa học thamgia nhiều vào quá trình sản xuất sản phẩm dođó các viện nghi n c u và triển khai còn thựchiện th m các ch c năng tư vấn, dịch vụ: bảohành, bảo dưỡng, bảo trì… để phục vụ, đáp ngnhu cầu của thị trường, các công ty và tập đoàn.Để đáp ng, thích nghi và tồn tại được trongnền kinh tế thị trường, các viện nghi n c u vàtriển khai không thể chỉ thực hiện ch c năngnghi n c u như trước đây mà phải đa dạng hóach c năng, kết hợp ch c năng nghi n c u vớiđào tạo, sản xuất, tư vấn và dịch vụ.- Cấu trúc và biến động về cấu trúc của các tổch c nghi n c u và triển khaiTrước đây, trong nền kinh tế bao cấp, các tổch c nghi n c u và triển khai chỉ là mô hìnhđơn ch c năng vì thế chỉ cần cơ cấu tổ ch cđơn giản là phù hợp để thực hiện ch c năng50P.T.B. Ngọc / Tạp chí Khoa học ĐHQGHN: Nghi n c u Chính ...