Đặc điểm cấu trúc và tái sinh tự nhiên trong một số quần xã thực vật tại xã Ký Phú, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên

Các đặc điểm tổ thành loài, mật độ, phân bố và chất lượng cây tái sinh cho thấy năng lực tái sinh tự nhiên tại khu vực nghiên cứu có chiều hướng tăng, cần thúc đẩy quá trình diễn thế đó bằng các biện pháp kỹ thuật lâm sinh cụ thể cho từng trạng thái thảm thực vật để đạt hiệu quả cao hơn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm cấu trúc và tái sinh tự nhiên trong một số quần xã thực vật tại xã Ký Phú, huyện Đại Từ, tỉnh Thái NguyênNguyễn Văn Tường và ĐtgTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ85(09)/2: 47 - 52ĐẶC ĐIỂM CẤU TRÚC VÀ TÁI SINH TỰ NHIÊN TRONG MỘT SỐ QUẦN XÃTHỰC VẬT TẠI XÃ KÝ PHÚ, HUYỆN ĐẠI TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊNNguyễn Văn Tường1, Lê Ngọc Công2, Bùi Thị Dậu2, Nguyễn Thị Thu Hà21Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Tuyên Quang,2Trường ĐH Sư phạm - ĐH Thái NguyênTÓM TẮTKý Phú là xã miền núi nằm ở phía nam huyện Đại Từ, cách trung tâm huyện khoảng 15 km, códiện tích tự nhiên là 16.021 ha. Trong các trạng thái thảm thực vật nghiên cứu đã thống kê được216 loài, 170 chi thuộc 75 họ của 4 ngành thực vật bậc cao có mạch, thành phần dạng sống trongcác trạng thái có 5 dạng (Ph, He, Cr, Th, Ch). Các đặc điểm tổ thành loài, mật độ, phân bố và chấtlượng cây tái sinh cho thấy năng lực tái sinh tự nhiên tại khu vực nghiên cứu có chiều hướng tăng,cần thúc đẩy quá trình diễn thế đó bằng các biện pháp kỹ thuật lâm sinh cụ thể cho từng trạng tháithảm thực vật để đạt hiệu quả cao hơn.Từ khoá: Xã Ký Phú, thảm thực vật, rừng thứ sinh, trảng cỏ, trảng cây bụi.MỞ ĐẦU*Ký Phú là xã miền núi nằm ở phía nam huyệnĐại Từ, cách trung tâm huyện khoảng 15 km,có diện tích tự nhiên là 16.021 ha; phía bắcgiáp xã Lục Ba, phía nam giáp xã Cát Nê,phía đông giáp xã Vạn Thọ, phía tây giáp xãVăn Yên. Xã Ký Phú mang đặc điểm chungcủa khí hậu nhiệt đới gió mùa. Hàng năm chialàm 2 mùa rõ rệt là mùa khô và mùa mưa,nhiệt độ trung bình mùa khô là 18,50 C với sốgiờ nắng trung bình 4 giờ/ngày và nhiệt độtrung bình mùa mưa là 27,50C, số giờ nắngtrung bình 7,5 giờ/ ngày. Lượng mưa bìnhquân mỗi tháng mùa mưa là 205,25mm, trongvùng có hồ Gò Miếu với diện tích 320ha vànhiều khe, suối là nguồn dự trữ nước quantrọng cho sản xuất nông, lâm nghiệp.Xã Ký Phú có dân số 7.161 người với 2.063hộ, chủ yếu là dân tộc Kinh, còn lại là các dântộc thiểu số như Tày, Nùng. Mức sống hiệnnay của các hộ gia đình trong xã ở mức trungbình so với bình quân chung của huyện, thunhập chủ yếu vẫn là sản xuất nông, lâmnghiệp. Việc giao đất giao rừng đã được triểnkhai và có những hiệu quả tích cực. Với điềukiện tự nhiên và xã hội của xã Ký Phú nhưvậy là điều kiện thuận lợi cho quá trình táisinh, khoanh nuôi phục hồi rừng.*ĐỐI TƢỢNGNGHIÊN CỨUVÀPHƢƠNGPHÁPĐối tượngLà hệ thực vật các trạng thái thảm thực vậtthứ sinh chủ yếu tại xã Ký Phú, huyện ĐạiTừ, tỉnh Thái Nguyên gồm: Thảm cỏ (thờigian phục hồi 2 năm); Thảm cây bụi (thờigian phục hồi 7 - 9 năm) và Rừng thứ sinh(thời gian phục hồi 17 - 19 năm)Phương pháp nghiên cứuPhương pháp tuyến điều tra (TĐT) và ô tiêuchuẩn (OTC)- Tuyến điều tra: trước hết là xác định địađiểm nghiên cứu, căn cứ vào bản đồ của khuvực lập các TĐT. TĐT đầu tiên có hướngvuông góc với đường đồng mức, các tuyếnsau song song với tuyến đầu. Chiều rộng quansát của TĐT là 4m. Khoảng cách giữa cáctuyến là 50 – 100m tùy vào địa hình cụ thểcủa từng quần xã. Dọc theo tuyến điều tra bốtrí 4- 6 OTC , mỗi ô có diện tích 400m2 (20x20 m) đối với rừng thứ sinh, 16m2 đối vớithảm cây bụi và 4m2 (2x2m) đối với thảm cỏ.- Ô tiêu chuẩn: để thu thập số liệu thảm thựcvật, chúng tôi áp dụng OTC với các kích thướcnêu trên. Ô dạng bản (ODB) được bố trí trêncác đường chéo, đường vuông góc và các cạnhcủa OTC 400m2. Tổng diện tích các ODB phảiđạt ít nhất là 1/3 diện tích OTC. Trên TĐT vàOTC xác định thành phần, dạng sống, đo chiềuTel: 0915.462404Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên47http://www.lrc-tnu.edu.vnNguyễn Văn Tường và ĐtgTạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆcao, mật độ các loài cây gỗ tái sinh. Ngoài radọc hai bên tuyến điều tra cũng đặt thêm cácODB phụ để thu thập số liệu bổ sung.Phương pháp phân tích mẫu thực vậtXác định tên loài cây: Theo Cây cỏ Việt Namcủa Phạm Hoàng Hộ (1991-1993) [2]; Têncây rừng Việt Nam của Bộ nông nghiệp vàPTNT (2000)[3]…Xác định dạng sống theo thang 5 bậc củaRaunkiaer (1934) và Hoàng Chung (2008)[1]: Cây có chồi trên mặt đất(Phanerophytes)-Ph; Cây chồi sát đất(Chamerophytes)-Ch; Cây chồi nửa ẩn(Hemicryptophytes) –He; Cây chồi ẩn(Cryptophytes)-Cr; Cây chồi 1 năm(Theophytes)- Th.Phương pháp xử lý số liệuCác số liệu thu thập được xử lý trên phầnmềm Excel.Thời gian tiến hànhChúng tôi thực hiện nghiên cứu trong hai năm2010 -2011 và tiến hành 4 đợt đi thực địa thumẫu. Đợt 1: ngày 21/08/2010; Đợt 2: ngày05/12/2010; Đợt 3: ngày 12/03/2011; Đợt 4:ngày 15/05/2011.KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬNĐặc điểm cấu trúc của các trạng thái thảmthực vậtCác trạng thái đặc trưng của thảm thực vật85(09)/2: 47 - 52Qua nghiên cứu ngoài thực địa chúng tôi đãxác định tại xã Ký Phú có các trạng thái thảmthực vật là: thảm cỏ, thảm cây bụi, thảm câytrồng nông nghiệp, rừng trồng, rừng tái sinhtự nhiên. Chúng tôi đã lựa chọn 3 trạng thái:Thảm cỏ, thảm cây bụi và rừng thứ sinh làmđối tượng nghiên cứu.Đặc điểm cấu trúc tổ thành của các trạng tháithảm ...