Đặc điểm dịch tễ học bệnh sốt xuất huyết dengue ở Tây Nguyên (2005-2014)

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm mô tả một số đặc điểm dịch tễ học bệnh sốt xuất huyết dengue (SXHD) tại 4 tỉnh Tây Nguyên trong giai đoạn 10 năm (2005 - 2014). Phương pháp: mô tả cắt ngang, hồi cứu số liệu của Dự án Phòng chống SXHD khu vực Tây Nguyên.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm dịch tễ học bệnh sốt xuất huyết dengue ở Tây Nguyên (2005-2014) T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2016 ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ HỌC BỆNH SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE Ở TÂY NGUYÊN (2005 - 2014) Ngô Thị Hải Vân*; Đặng Tuấn Đạt**; Lê Văn Bào*** TÓM TẮT Mục tiêu: mô tả một số đặc điểm dịch tễ học bệnh sốt xuất huyết dengue (SXHD) tại 4 tỉnh Tây Nguyên trong giai đoạn 10 năm (2005 - 2014). Phương pháp: mô tả cắt ngang, hồi cứu số liệu của Dự án Phòng chống SXHD khu vực Tây Nguyên. Kết quả: từ 2005 - 2014, năm nào cũng ghi nhận bệnh nhân SXHD. Tỷ lệ mắc trung bình giai đoạn 10 năm của 4 tỉnh là 74,18/100.000 dân, tỷ lệ chết/mắc: 0,04. Bệnh xuất hiện ở tất cả các tháng trong năm, những tháng đầu năm có số ca mắc thấp, tăng cao dần vào những tháng mùa mưa và đạt đỉnh vào tháng 7, tháng 8. Kết luận: trong giai đoạn 2009 - 2014, các ca bệnh chủ yếu > 15 tuổi (81,46%). Có sự lưu hành của cả 4 týp virut, týp 1 và 2 có xu hướng trội hơn. Muỗi Aedes aegypti có mặt ở tất cả các huyện, thị của 4 tỉnh, xuất hiện quanh năm và phát triển mạnh vào mùa mưa. * Từ khóa: Bệnh sốt xuất huyết dengue; Aedes aegypti; Tây Nguyên. Epidemiology of Dengue Hemorrhagic Fever in Central Highlands (2005 - 2014) Summary Objectives: To describe the epidemiological features of dengue hemorrhagic fever in the Central Highlands from 2005 - 2014. Method: Epidemiological approach and cross-descriptive data collection were conducted. Results: In the decade, the incidence of dengue fever in the 4 provinces averaged 74.18/100,000 people, leading to the mortality rate of 0.04. The disease breaks out in all months. The incidence was low in the first half of the year, increasing gradually in rainy months and peaked in July and August. Conclusion: From 2009 - 2014, patients were mostly in the above 15 years old, accouting for 81.46%. There were 4 serotypes circulating virus, but mostly dengue type 1 and 2. Aedes aegypti mosquitoes were reported in the all districts of the 4 provinces and every month of the year. However, they spread more quickly in the rainy season. * Key words: Dengue hemorrhagic fever; Aedes aegypti; Highlands. ĐẶT VẤN ĐỀ Tại Việt Nam, dịch bệnh SXHD được ghi nhận ở cả bốn khu vực, theo ước tính có khoảng 70 triệu người nằm trong vùng có dịch SXHD lưu hành và có nguy cơ mắc bệnh. Ở khu vực Tây Nguyên, * Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên ** Trường Đại học Buôn Ma Thuột *** Học viện Quân y Người phản hồi (Corresponding): Ngô Thị Hải Vân (ngovan57@gmail.com) Ngày nhận bài: 30/07/2016; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 16/09/2016 Ngày bài báo được đăng: 28/09/2016 122 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2016 từ năm 1983 - 1988, tại 3 tỉnh: Đắk Lắk, Gia Lai và Kon Tum, các năm có dịch SXHD lớn là 1983, 1987, 1998 với số mắc từ 94,55 - 129,67/100.000 dân, số chết từ 0,89 - 1,34/100.000 dân [1]. Từ 1989 - 2004, bệnh xảy ra hàng năm và những năm có dịch lớn là: 1991, 1995, 1997, 1998, 2004. Dịch không có chu kỳ rõ rệt, lớn nhất năm 1998, xảy ra tại cả 3 tỉnh Tây Nguyên, với số mắc 553,38/100.000 dân, số chết 0,38/100.000 dân, tỷ lệ chết/mắc là 0,07. So với năm 1997, số mắc/100.000 dân tăng gấp 8 lần, chết/100.000 dân tăng 4,75 lần [2, 3]. Trong những năm gần đây, SXHD ở khu vực này có xu hướng lan rộng và diễn biến phức tạp. Báo cáo này nhằm: Phân tích số liệu SXHD trong giai đoạn 10 năm từ 2005 đến 2014 của 4 tỉnh Tây Nguyên để xác định một số đặc điểm dịch tễ học SXHD, góp phần làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch, biện pháp phòng, chống hiệu quả bệnh dịch này. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tượng nghiên cứu. Thông tin về bệnh nhân mắc SXHD, virut dengue, vector từ hệ thống báo cáo, thống kê, giám sát của Dự án Phòng chống SXHD khu vực Tây Nguyên (giai đoạn 2005 - 2014). * Địa điểm nghiên cứu: tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông. * Thời gian: năm 2014. 2. Phương pháp nghiên cứu. Phân tích số liệu thứ cấp (mô tả hồi cứu). * Nội dung và chỉ số nghiên cứu: Tình hình SXHD tại Tây Nguyên trong 10 năm (2005 - 2014): số lượng mắc, chết theo tháng, theo tuổi, thể lâm sàng, theo huyện/thành phố; kết quả xét nghiệm huyết thanh, phân lập virut dengue và phân bố của muỗi Aedes aegypti tại Tây Nguyên (chỉ số DI, BI). KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN 1. Phân bố SXHD tại Tây Nguyên giai đoạn 2005 - 2014. Bảng 1: Tỷ lệ mắc SXHD/100.000 dân và tỷ lệ C/M của 4 tỉnh Tây Nguyên (2005 - 2014). Địa phương Năm Kon Tum Gia Lai Đắk Lắk Đắk Nông Trung bình của 4 tỉnh (1) (2) (1) (2) (1) (2) (1) (2) (1) (2) 2005 0,00 00 14,25 00 17,91 00 16,39 00 14,64 0,00 2006 0,50 00 43,46 00 7,63 00 27,07 00 20,90 0,00 2007 96,05 00 53,34 00 9,19 00 45,98 00 37,31 0,00 2008 8,32 00 36,95 00 24,31 0,24 18,91 1,14 26,06 0,19 2009 25,24 00 26,31 0,29 44,42 00 52,75 00 37,47 0,06 2010 233,2 00 273,90 0,05 367,25 0,04 434,02 00 330,66 0,03 123 T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 8-2016 2011 4,65 00 7,41 00 12,70 00 26,64 00 11,87 0,00 2012 4, ...