Đặc điểm đứt gãy hoạt động và tai biến nứt đất dọc đường Hồ Chí Minh, đoạn từ Tây Giang đến Phước Sơn (tỉnh Quảng Ngãi)

Trong bối cảnh địa động lực học gần đây với nén dưới lòng đất, một số lỗi hoạt động như A Den - Á Nghĩa, Phước Xuân - Tam Kỳ, Sông Bung - Trà Bông, Sông Po Ko, Sông Côn, ... đã gây ra thiệt hại trên tuyến đường và đất bẻ khóa nguy hiểm tại ngã tư với tuyến đường Hồ Chí Minh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm đứt gãy hoạt động và tai biến nứt đất dọc đường Hồ Chí Minh, đoạn từ Tây Giang đến Phước Sơn (tỉnh Quảng Ngãi)T¹p chÝ C¸c khoa häc vÒ tr¸i ®Êt32(3), 193-1999-2010§ÆC §IÓM §øT GÉY HO¹T §éNG Vµ TAI BIÕNNøT §ÊT DäC §¦êNG Hå CHÝ MINH, §O¹N TõT¢Y GIANG §ÕN PH¦íC S¥N (TØNH QU¶NG NAM)Ph¹m V¨n HïngI. Më ®Çu§−êng Hå ChÝ Minh (§HCM), ®o¹n tõ T©yGiang ®Õn Ph−íc S¬n n»m ë phÝa t©y tØnh Qu¶ngNam (h×nh 1) trªn r×a phÝa b¾c ®Þa khèi Kon Tum,n¬i cã cÊu tróc kiÕn t¹o phøc t¹p ; ho¹t ®éng T©nkiÕn t¹o vµ kiÕn t¹o hiÖn ®¹i diÔn ra kh¸ tÝch cùc,®Æc biÖt ho¹t ®éng cña c¸c ®øt gÉy kiÕn t¹o [2, 3,5]. Trong thêi gian gÇn ®©y, däc §HCM, ®o¹n tõT©y Giang ®Õn Ph−íc S¬n xuÊt hiÖn nhiÒu ®iÓm nøt®Êt ph¸ hñy nÒn ®−êng, cã ®o¹n dµi tõ vµi chôc mÐt®Õn tr¨m mÐt, ph¸ hñy c¶ ®o¹n ®−êng g©y ¸ch t¾cgiao th«ng nghiªm träng vµ tèn kÐm tiÒn cña kh«iphôc. Do vËy, viÖc nghiªn cøu lµm s¸ng tá nguyªnnh©n, khoanh vïng c¶nh b¸o nguy c¬ nøt ®Êt däctuyÕn §HCM, ®o¹n tõ T©y Giang ®Õn Ph−íc S¬n lµvÊn ®Ò cÊp thiÕt, cã ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn.Trong bµi b¸o nµy, t¸c gi¶ ®· ph©n tÝch tæng hîpc¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu míi nhÊt vÒ hiÖn tr¹ng, b−ícH×nh 1. S¬ ®å ®øt gÉy ho¹t ®éng khu vùc §−êng Hå ChÝ Minh, ®o¹n T©y Giang-Ph−íc S¬n193Däc theo tuyÕn §HCM, ®o¹n tõ T©y Giang ®ÕnPh−íc S¬n, hiÖn t−îng nøt ®Êt ®· xÈy ra ë nhiÒu®iÓm kh¸c nhau c¶ vÒ quy m« còng nh− c¬ chÕ ph¸tsinh (h×nh 1). Trong ®ã, ®iÓn h×nh lµ ë A TÐp (huyÖnT©y Giang), Ma Cooih (huyÖn §«ng Giang), ®ÌoS«ng Bung (huyÖn Nam Giang), Ph−íc Xu©n vµ ®ÌoLß Xo (huyÖn Ph−íc S¬n). D−íi ®©y m« t¶ mét sè®iÓm ®iÓn h×nh.(¶nh 1A, 1C). C¸c khe nøt phô lµ khe nøt t¸ch gi·n,cã ph−¬ng ¸ kinh tuyÕn, dµi 20 - 30 cm. TËp hîpc¸c khe nøt chÝnh vµ phô t¹o nªn kiÓu h×nh hµid¹ng c¸nh gµ ph¶n ¸nh tÝnh chÊt tr−ît b»ng ph¶i thuËn cña khe nøt chÝnh ph−¬ng TB-§N. TËp hîpc¸c khe nøt c¾t s−ên nói vµ khèng chÕ khèi tr−îtlín dÞch chuyÓn xuèng phÝa d−íi theo h−íng dÞchchuyÓn ph¶i däc theo khe nøt chÝnh, lµm cho mÆt®−êng bÞ sôt bËc, chªnh cao 15 - 20 cm (¶nh 1B,1D). Qu¸ tr×nh nøt ®Êt kÌm theo tr−ît lë ®Êt ®· h×nhthµnh khèi tr−ît cã quy m« rÊt lín. Tr−ît lë ®ÊtdiÔn ra trong c¶ vá phong ho¸ vµ ®¸ gèc. MÆc dï, 뮩y ®· cã biÖn ph¸p kü thuËt chèng tr−ît b»ngt−êng ch¾n bª t«ng, nh−ng ®o¹n ®−êng nµy vÉn bÞph¸ hñy nghiªm träng.1) §iÓm nøt ®Êt cã täa ®é 15°5903 V§B, 107°3017 K§§ trªn ®Þa phËn x· A TÐp, huyÖn T©y2) §iÓm nøt ®Êt trªn §HCM cã täa ®é 15°5211 V§B, 107°3908 K§§ thuéc ®Þa phËn x· ZaGiang ®· ph¸ hñy ®o¹n ®−êng dµi 30 - 40 m. TËphîp c¸c khe nøt c¾t ngang qua §HCM ch¹y theoph−¬ng TB-§N vµ ¸ kinh tuyÕn, t¹o nªn h×nh hµikiÕn tróc cã d¹ng c¸nh gµ. Khe nøt chÝnh lµ c¸ckhe nøt c¾t, cã ph−¬ng TB-§N, ch¹y tõ trªn s−ênnói xuèng c¾t ngang §HCM, dµi kho¶ng 300 mH−ng, huyÖn §«ng Giang ®· ph¸ hñy ®o¹n ®−êngdµi 300 - 350 m. TËp hîp c¸c khe nøt c¾t ngangqua ®−êng ch¹y theo ph−¬ng §B-TN vµ ¸ kinhtuyÕn, t¹o nªn h×nh hµi kiÕn tróc cã d¹ng c¸nh gµ.C¸c khe nøt chÝnh lµ khe nøt c¾t, cã ph−¬ng §BTN, ch¹y tõ trªn s−ên nói xuèng c¾t ngang ®−êng,®Çu lµm s¸ng tá nguyªn nh©n ph¸t sinh nøt ®Êt lµmc¬ së cho x©y dùng gi¶i ph¸p phßng chèng ë däc§HCM, ®o¹n tõ T©y Giang ®Õn Ph−íc S¬n, tØnhQu¶ng Nam.II. HiÖn t−îng nøt ®ÊtABCD¶nh 1. ¶nh nøt ®Êt trªn §HCM, t¹i A TÐp, huyÖn T©y Giang (¶nh Ph¹m V¨n Hïng)Chó gi¶i (cho c¸c ¶nh 1-3) : mòi tªn ng¾n, rçng chØ vÞ trÝ khe nøt chÝnh ; mòi tªn dµi, ®Æc chØ h−íng dÞchchuyÓn cña khe nøt chÝnh194dµi 100 - 150 m. C¸c khe nøt phô lµ khe nøt t¸chgi·n, cã ph−¬ng ¸ kinh tuyÕn, dµi 2 - 2,5 m, réng0,2 - 0,5 cm. TËp hîp c¸c khe nøt chÝnh vµ phô t¹onªn kiÓu h×nh hµi d¹ng c¸nh gµ ph¶n ¸nh tÝnh chÊttr−ît b»ng tr¸i - thuËn cña khe nøt chÝnh ph−¬ng §BTN (¶nh 2A, 2B), ph−¬ng ¸ kinh tuyÕn ph¸t triÓnACkiÓu t¸ch gi·n vµ cã yÕu tè thuËn - ph¶i (¶nh 2C, 2D).Ho¹t ®éng dÞch chuyÓn thuËn - t¸ch gi·n cña khenøt ph−¬ng ¸ kinh tuyÕn lµm cho mÆt ®−êng bÞ sôtbËc, chªnh cao tõ 20 ®Õn 25 cm. HiÖn nay, nøt ®Êt®ang diÔn ra, g©y nguy hiÓm cho c¸c ph−¬ng tiÖn giaoth«ng, rÊt cÇn cã gi¶i ph¸p kü thuËt chèng nøt ®Êt.BD¶nh 2. Nøt ®Êt trªn §HCM, t¹i Za H−ng, huyÖn §«ng Giang (¶nh Ph¹m V¨n Hïng)3) §iÓm nøt ®Êt trªn §HCM cã täa ®é 15°49V§B, 107°4420 K§§ thuéc ®Þa phËn x· Ma Cooih,huyÖn §«ng Giang ®· ph¸ hñy ®o¹n ®−êng dµi 350- 400 m. TËp hîp c¸c khe nøt c¾t ngang qua ®−êngch¹y theo ph−¬ng §B-TN, TB-§N vµ ¸ kinh tuyÕn,t¹o nªn h×nh hµi kiÕn tróc cã d¹ng c¸nh gµ. C¸ckhe nøt chÝnh lµ khe nøt c¾t, cã ph−¬ng TB-§N vµ§B-TN, ch¹y tõ trªn s−ên nói xuèng c¾t ngang ®−êng,dµi 100 - 150 m. C¸c khe nøt phô lµ khe nøt t¸chgi·n, cã ph−¬ng ¸ kinh tuyÕn, dµi 20 - 30 m, réng0,2 - 0,3 m. TËp hîp c¸c khe nøt chÝnh vµ phô t¹onªn kiÓu h×nh hµi d¹ng c¸nh gµ ph¶n ¸nh tÝnh chÊttr−ît b»ng ph¶i - thuËn cña khe nøt chÝnh ph−¬ngTB-§N vµ tr−ît b»ng tr¸i - thuËn cña khe nøt chÝnhph−¬ng §B-TN (¶nh 3A, 3B). C¸c khe nøt c¾t ngang§HCM cã ph−¬ng ¸ kinh tuyÕn ph¸t triÓn kiÓu t¸chgi·n vµ cã yÕu tè thuËn - ph¶i (¶nh 3C, 3D). Ho¹t ...