Đặc điểm hình thái, hóa sinh hạt của một số giống đậu tương địa phương của tỉnh Sơn La

Nội dung bài viết phân tích đặc điểm hình thái, hóa sinh hạt của một số giống đậu tương địa phương của tỉnh Sơn La. Để hiểu rõ hơn, mời bạn tham khảo chi tiết nội dung bài viết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm hình thái, hóa sinh hạt của một số giống đậu tương địa phương của tỉnh Sơn LaT¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 2(42)/N¨m 2007®Æc ®iÓm h×nh th¸i, ho¸ sinh h¹t cña mét sè gièng ®Ëu t−¬ng®Þa ph−¬ng cña tØnh S¬n LaLª Ph−¬ng Dung - Chu Hoµng MËu (§¹i häc Th¸i Nguyªn) NguyÔn ThÞ Thuý H−êng (Së Gi¸o dôc vµ §µo t¹o S¬n La)1. §Æt vÊn ®Ò§Ëu t−¬ng (Glycine max (L.) Merrill) lµ mét lo¹i c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy thuéc hä®Ëu (Fabaceae). S¶n phÈm chÝnh cña c©y ®Ëu t−¬ng lµ h¹t. H¹t ®Ëu t−¬ng cã gi¸ trÞ dinh d−ìngcao: 35 – 45% protein, 12 – 24% lipit, cã ®ñ c¸c lo¹i axit amin kh«ng thay thÕ vµ nhiÒu lo¹ivitamin [7]. C©y ®Ëu t−¬ng cßn cã gi¸ trÞ cao vÒ mÆt kinh tÕ, cung cÊp thùc phÈm cho con ng−êi, cungcÊp nguyªn liÖu cho ngµnh c«ng nghiÖp, lµ thøc ¨n cho gia sóc vµ ®Æc biÖt cã kh¶ n¨ng c¶i t¹o ®Êt v× rÔcã nèt sÇn chøa vi khuÈn Rhizobium cã kh¶ n¨ng cè ®Þnh ®¹m. Víi nh÷ng gi¸ trÞ to lín ®ã th× vÊn ®Ò ®Ætra lµ ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó chän vµ t¹o ®−îc nh÷ng gièng ®Ëu t−¬ng cã n¨ng suÊt cao, phÈm chÊt tèt, phïhîp víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i rÊt ®a d¹ng ë tõng vïng khÝ hËu kh¸c nhau cña n−íc ta.C¸c gièng ®Ëu t−¬ng ®Þa ph−¬ng võa cã kh¶ n¨ng thÝch øng, kh¶ n¨ng chèng chÞu cao vµvõa cã chÊt l−îng tèt, v× v©y trong mét vµi gÇn ®©y viÖc s−u tËp, ®¸nh gi¸ nguån gen c¸c gièng®Ëu t−¬ng ®Þa ph−¬ng ®T ®−îc quan t©m nghiªn cøu [4], [5], [8] .S¬n La lµ mét tØnh miÒn nói T©y B¾c ViÖt Nam, cã tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn lµ 1.405.500ha, trong ®ã ®Êt n«ng nghiÖp chiÕm 14%. Cïng víi sù t¨ng tr−ëng cña c¸c lo¹i c©y l−¬ng thùcchÝnh nh− lóa, ng«, khoai, s¾n vµ c¸c c©y ®Ëu ®ç kh¸c th× ®Ëu t−¬ng còng lµ c©y trång ®T vµ ®ang®−îc chó träng vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. C¸c gièng ®Ëu t−¬ng ®Þa ph−¬ng cña tØnh S¬n La ph©n bèë kh¾p c¸c huyÖn thÞ, cã sù ®a d¹ng vÒ h×nh th¸i vµ ®T ®−îc s−u tËp vµ gi¸m ®Þnh [5]. Trong bµib¸o nµy chóng t«i ®Ò cËp tíi kÕt qu¶ ph©n tÝch ®Æc ®iÓm h×nh th¸i, ho¸ sinh liªn quan ®Õn chÊtl−îng h¹t vµ kh¶ n¨ng chÞu h¹n cña mét sè gièng ®Ëu t−¬ng ®Þa ph−¬ng cña tØnh S¬n La, lµm c¬së cho viÖc chän t¹o gièng ®Ëu t−¬ng −u viÖt giíi thiÖu cho s¶n xuÊt.2. VËt liÖu vµ ph−¬ng ph¸pVËt liÖuH¹t cña 5 gièng ®Ëu t−¬ng ®Þa ph−¬ng cña tØnh S¬n La (Bãng Phï Yªn (PY3), M¾t CuaPhï Yªn (PY5), Yªn Ch©u (YC), Mai S¬n (MS), Lµo (SM3)) ®−îc sö dông lµm vËt liÖu nghiªncøu. C¸c gièng ®Ëu t−¬ng nµy ®−îc s−u tËp t¹i c¸c huyÖn cña tØnh S¬n La vµ ®−îc gi¸m ®Þnh t¹iTrung t©m Nghiªn cøu Thùc nghiÖm §Ëu ®ç – ViÖn Khoa häc N«ng nghiÖp ViÖt Nam. §èichøng lµ gièng ®Ëu t−¬ng §T84, trång phæ biÕn hiÖn nay ë miÒn B¾c n−íc ta.Ph−¬ng ph¸p§Þnh l−îng lipit tæng sè theo ph−¬ng ph¸p chiÕt b»ng ete dÇu ho¶ [6], ®Þnh l−îng proteintheo ph−¬ng ph¸p Lowry, x¸c ®Þnh ho¹t ®é cña α - amilaza (§VH§/mg) theo ph−¬ng ph¸pHeinkel ®−îc m« t¶ trong tµi liÖu cña Ph¹m ThÞ Tr©n Ch©u [2]. Hµm l−îng prolin (µM/g) ®−îcx¸c ®Þnh b»ng ph−¬ng ph¸p cña Bates vµ céng sù (1973) [1]67T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 2(42)/N¨m 2007X¸c ®Þnh hµm l−îng vµ thµnh phÇn axit amin trong h¹t ®Ëu t−¬ng ®−îc thùc hiÖn trªn m¸yph©n tÝch axit amin tù ®éng HP -Amino Quant Seriese II cña Phßng C«ng nghÖ ho¸ sinh protein,ViÖn C«ng nghÖ Sinh häc. Sö dông OPA t¹o dÉn xuÊt ®èi víi axit amin bËc I vµ FMOC ®èi víiaxit amin bËc II. MÉu ®−îc xö lý trong pha láng theo h−íng dÉn sö dông m¸y ph©n tÝch axit amintheo Phan V¨n Chi vµ cs [3]. Thµnh phÇn axit amin ®−îc tÝnh theo g axit amin/100 g protein.3. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn3.1. §Æc ®iÓm h×nh th¸i vµ khèi l−îng h¹tKÕt qu¶ ph©n tÝch mét sè ®Æc ®iÓm h×nh th¸i h¹t vµ khèi l−îng h¹t cña c¸c gièng ®Ëut−¬ng ®Þa ph−¬ng ®−îc tr×nh bµy ë b¶ng 1.B¶ng 1. H×nh d¹ng, mµu s¾c, kÝch th−íc vµ khèi l−îng 100 h¹t cña 5 gièng ®Ëu t−¬ngGièngPY3PY5Mµu vá h¹t Mµu rèn h¹t H×nh d¹ng vá h¹t H×nh d¹ng h¹t Réng (cm)Vµng bãng§enBãngDµi0,73±0,03Vµng§enTr¬nTrßn0,73±0,03Dµi (cm)0,88±0,020,78±0,02Khèi l−îng 100 h¹t (g)11,95±0,049,68±0,11SM3Vµng nh¹tN©u x¸mTr¬nDµi0,70±0,010,91±0,0315,04±0,29YCMSVµngVµngN©u nh¹t§enTr¬nTr¬nDµiTrßn dÑt0,74±0,020,70±0,010,92±0,020,82±0,0311,20±0,0814,32±0,15DT84vµngn©u nh¹tr¹n vádµi0,72±0,020,90±0,0117,87±0,17B¶ng 1 cho thÊy h×nh d¹ng h¹t lµ tÝnh tr¹ng rÊt æn ®Þnh, hÇu hÕt c¸c gièng ®Ëu t−¬ng ®Òu h×nhtrßn, trßn dÑt, dµi víi møc ®é phång dÑp kh¸c nhau. Mµu s¾c h¹t phÇn lín cã mµu vµng, ngoµi racòng cã h¹t mang mµu vµng bãng. H×nh d¹ng vá h¹t th−êng tr¬n, ®Æc biÖt cã gièng PY3 cã vábãng, mµu h¹t vµng bãng, mµu rèn h¹t ®en.VÒ khèi l−îng h¹t cña c¸c gièng ®Ëu t−¬ng, b¶ng 1 cho thÊy, c¸c gièng ®Ëu t−¬ng cã khèil−îng dao ®éng tõ 9,68 ± 0,11 ®Õn 17,87 ± 0,17 vµ c¸c gièng ®Ëu t−¬ng ®Þa ph−¬ng ®Òu cã khèil−îng 100 h¹t thÊp h¬n gièng ®èi chøng DT84. Trong sè c¸c gièng ®Þa ph−¬ng th× SM3 lµ gièngcã khèi l−îng h¹t cao nhÊt (15,04 ± 0,29) vµ thÊp nhÊt lµ gièng PY5 (9,68 ± 0,11). Cã thÓ s¾p xÕpkhèi l−îng 100 h¹t theo thø tù tõ thÊp ®Õn cao nh− sau: PY5 < YC < PY3 < MS < SM3 < DT84.3.2. Hµm l−îng protein, ...