Đặc điểm hội đồng quản trị và hiệu quả tài chính của các Ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam

Bài viết sử dụng dữ liệu thứ cấp từ báo cáo thường niên và báo cáo quản trị công ty của 30/31 ngân hàng TMCP Việt Nam trong giai đoạn 2011-2019 nhằm xem xét những mối lên hệ của đặc điểm hội đồng quản trị đến hiệu quả tài chính ROA và ROE của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm hội đồng quản trị và hiệu quả tài chính của các Ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam INTERNATIONAL CONFERENCE FOR YOUNG RESEARCHERS IN ECONOMICS & BUSINESS 2020 ICYREB 2020 ĐẶC ĐIỂM HỘI ĐỒNG QUẢN TRỊ VÀ HIỆU QUẢ TÀI CHÍNH CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN TẠI VIỆT NAM CHARACTERISTICS OF THE BOARD OF DIRECTORS AND BUSI- NESS PERFORMANCE OF VIETNAMESES JOINT STOCK COM- MERCIAL BANKS TS. Nguyễn Thị Mỹ Nguyệt - TS. Đỗ Thị Bình Trường Đại học Thương mại mynguyet@tmu.edu.vn Tóm tắt Bài viết sử dụng dữ liệu thứ cấp từ báo cáo thường niên và báo cáo quản trị công ty của 30/31 ngân hàng TMCP Việt Nam trong giai đoạn 2011-2019 nhằm xem xét những mối lên hệ của đặc điểm hội đồng quản trị (HĐQT) đến hiệu quả tài chính ROA và ROE của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam. Kết quả nghiên cứu cho thấy các đặc điểm của HĐQT bao gồm : (i) số lượng thành viên HĐQT; (ii) trình độ thành viên HĐQT và (iii) tỷ lệ thành viên không tham gia điều hành công ty có mối quan hệ tương quan dương với hiệu quả tài chính của các ngân hàng trong khi (iv) tỷ lệ thành viên nữ trong HĐQT có tác động ngược chiều đến ROA và ROE của các ngân hàng. Các yếu tố (v) tỷ lệ thành viên độc lập, (vi) độ tuổi trung bình thành viên HĐQT và (vii) tỷ lệ thành viên HĐQT là người nước ngoài không có tác động đến hiệu quả tài chính của các ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam. Từ khóa: Hội đồng quản trị; Đặc điểm của Hội đồng quản trị; Hiệu quả tài chính; Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam. Abstract This article using the secondary data from annual reports and corporate governance of 30/31 Vietnamese commercial joint stock banks over a nine – year period from 2011 to 2019 to present evidence on the relationship between board characeristics and financial of banks. On the one hand, the findings show the positive effects of (i) board size, (ii) board members educations and (iii) the percentage of non-excutive director on ROA and ROE of Vietnamese commercial joint stock banks. On the other hand, the results also confirm the negative influence of (iv) the proportion of female directors in the board on banks’ financial performance and there is no sig- nificant impact of (v) the number of independence members, (vi) foreign members and (vii) age average of board on banks performance. Keywords: Board, Board characteristics, Banks financial performance, Vietnamese com- mercial joint stock banks 1. Đặt vấn đề Ngân hàng nói thương mại được coi là doanh nghiệp tài chính, một loại doanh nghiệp đặc biệt do đó hoạt động quản trị công ty trong các ngân hàng có những đặc điểm đặc thù so với doanh nghiệp bình thường như: sự đa dạng về các bên liên quan, mức độ rủi ro lớn, hoạt động 1383 INTERNATIONAL CONFERENCE FOR YOUNG RESEARCHERS IN ECONOMICS & BUSINESS 2020 ICYREB 2020 dưới sự quản lý và chi phối của nhiều quy định. Do đó, hội đồng quản trị (HĐQT) đóng một vai trò quan trọng trong việc quản lý, giám sát hoặc kiểm soát các hoạt động của ngân hàng (De An- dres & Vallelado, 2008). Từ góc độ lý thuyết, HĐQT của các ngân hàng hoạt động theo cơ chế quản trị công ty và có chức năng chính là bảo vệ và đảm bảo quyền lợi của cổ đông và những người có liên quan đến ngân hàng, họ chịu trách nhiệm xây dựng chiến lược kinh doanh, xây dựng văn hóa doanh nghiệp, giám sát việc quản lý điều hành ban giám đốc, chịu trách nhiệm giải trình các hoạt động quản trị với các cổ đông, ngoài ra, nhiệm vụ của HĐQT cần phải thiết lập các phương án quản lý tài chính, nhân sự, rủi ro… (Wang & Hsu, 2013; Abdullah, 2004). Trong thực tế, hoạt động của HĐQT phụ thuộc nhiều vào cơ cấu và đặc điểm của bộ phận này như số lượng thành viên trong HĐQT, số lượng thành viên độc lập, cơ cấu thành viên nữ, tỷ lệ thành viên là người nước ngoài, trình độ thành viên… và cũng chịu sự ảnh hưởng của quy mô tài sản của ngân hàng, ngân hàng niêm yết (Pathan & Faff ,2013; Adams & Mehran, 2012; Liang & cộng sự, 2013)… Tại Việt Nam, vấn đề quản trị công ty nói chung và đặc điểm của HĐQT các ngân hàng thương mại bắt đầu thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu từ sau khủng hoảng tài chính toàn năm 2008 khi ngành ngân hàng thương mại của Việt Nam gặp nhiều vấn đề về quản trị công ty và các hoạt động triển khai tái cơ cấu ngành ngân hàng thương mại Việt Nam từ năm 2010 (Đào Thị Thanh Bình & Hoàng Thị Hương Giang, 2012, Cao Thị Vân Anh, 2018; Phạm Hoàng Ân, 2020). Mặc dù vậy, các nghiên cứu về đặc điểm của HĐQT trong các doanh nghiệp tài chính trong đó có ngân hàng thương mại còn thiếu vắng. Nghiên cứu này nhằm bổ sung các minh chứng về mối quan hệ giữa đặc điểm của HĐQT và hiệu quả tài chính tại các ngân hàng với hệ thống dữ liệu cập nhật từ các ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam trong những năm gần đây nhằm định hướng nâng cao năng lực quản trị để hướng đến chuẩn mực quốc tế trong tương lai. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Số lượng thành viên tron HĐQT HĐQT là một trong những cơ chế quản trị nội bộ, mỗi hội đồng thường được thành lập với một số lượng thành viên tham gia nhất định nhằm thực hiện việc giám sát hoạt động quản lý và nâng cao giá trị đầu tư cho các cổ đông. Do đó, quy mô HĐQT có ảnh hưởng quan trọng đến hoạt động doanh nghiệp (Ongore & cộng sự, 2015). Tuy nhiên, bàn về mối quan hệ giữa quy mô HĐQT và hiệu quả kinh doanh của các ngân hàng hiện nay vẫn tồn tại hai quan điểm đối lập. Một số nghiên cứu thực nghiệm của Coles & cộng sự; Adams & Mehran (2012) và Đào Thị Thanh Bình & Hoàng Thị Hương Giang (2012), Phạm Hoàng Ân (2020) về mối quan hệ tương quan cùng chiều giữa số lượng thành viên trong HĐQT và hiệu quả kinh doanh của các ngân hàng. Một số nghiên cứu của các tác gi ...