Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng lao phổi ở bệnh nhân AIDS tại Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm nhận xét về đặc điểm lâm sàng, xét nghiệm, tình trạng miễn dịch, đặc điểm tổn thương trên phim X quang phổi của người nhiễm HIV/AIDS mắc lao phổi bằng xét nghiệm bệnh phẩm dịch rửa phế quản phế nang (BAL).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng lao phổi ở bệnh nhân AIDS tại Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1-2013 ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG LAO PHỔI Ở BỆNH NHÂN AIDS TẠI BỆNH VIỆN NHIỆT ĐỚI TRUNG ƢƠNG Nguyễn Tiến Lâm* TÓM TẮT Đánh giá đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và xét nghiệm dịch rửa phế quản phế nang (BAL) tìm Mycobacterium tuberculosis gây lao phổi cho 131 bÖnh nh©n (BN) AIDS điều trị nội trú tại Khoa Virut Ký sinh trùng, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TW từ 4 - 2011 đến 3 - 2012. Kết quả: 56/131 mẫu bệnh phẩm (42,7%) xác định M. tuberculosis bằng nuôi cấy hoặc PCR hoặc cả hai. 9/56 BN (16,1%) lao phổi kèm theo lao ngoài phổi; 15/56 BN (26,9%) lao phổi kèm theo viêm phổi do vi khuẩn và 20/56 BN (35,7%) lao phổi kèm theo nhiễm nấm phổi. Các triệu chứng lâm sàng gồm: 49/56 BN (87,5%) có sốt; trong đó, sốt kéo dài > 3 tuần 27/56 BN (48,2%), 33/56 BN (58,9%) có ho, trong đó, ho khan 12,5%, ho có đờm 46,4%, chủ yếu là ho đờm màu trắng, không gặp trƣờng hợp nào có máu trong đờm; khó thở 17,9%; đau ngực 17,9%, 1 BN (1,8%) có ran khi nghe phổi, 3 trƣờng hợp (5,4%) có hội chứng 3 giảm. 11/56 BN (19,6%) có đồng nhiễm HBV; 51,8% đồng nhiễm HCV và 14,3% đồng nhiễm cả HIV/HBV/HCV. 83,9% có số lƣợng CD4 + ≤ 200 tÕ bµo/mm3 (TB/mm3), trong đó, 34/56 BN (60,7%) < 50 TB/mm3; 10,7% từ 50 - 100 TB/mm3 và 12,5% từ 101 - 200 TB/mm3. Tổn thƣơng phổi trên phim X quang: chủ yếu là thâm nhiễm nốt, thâm nhiễm kẽ và 10,7% không thấy tổn thƣơng trên phim X quang phổi. * Từ khóa: AIDS; Lao phổi; Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng. Clinical and paraclinical chacracteristics of tuberculosis in AIDS patients at National Hospital of tropical disease Summary 131 AIDS patients hospitalized between April 2011 to March 2012 at National Hospital of Tropical Diseases have been recorded clinical manifestations, laboratoty findings, chest X-ray and taken bronchoalveolar levage (BAL) for identifying M. tuberculosis caused lung infection. Results: 56/131 samples (42.7%) BAL had been detected M. tuberculosis by culture or PCR or both. 9/56 lung tuberculosis (TB) cases (16.1%) acompanying with extrapulmonary TB infection; 15/56 lung TB cases (26.9%) with bacterial infections and 20/56 lung TB (35.7%) with fungal infections. * Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TW Chịu trách nhiệm nội dung khoa học: PGS. TS. Đỗ Quyết PGS. TS. Trịnh Thị Xuân Hòa 111 TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 1-2013 Clinical symptoms: 49/56 patient (87.5%) had fever including had 27/56 (48.2%) had fever longer than 3 weeks, cough was 33/56 (58.9%), including 12.5% nonproductive cough, 46.4% productive cough, manily white sputum cough (19/26), no case with blood sputum; dyspnea was 17.9%; chest pain 17.9%, when examining lung: 1 case (1.8%) with rale, 3 cases (5.4%) had three reduced sign syndromes; 19.6% cases had co-infection with HBV; 51.8% of cases had co-infection with HCV and 14.3% of patients had co-infection with both HBV and HCV. 47/56 cases (83.9%) had CD4+ count ≤ 200 cells/mm3, among them 34/56 (60.7%) had < 50 cells/mm3, 6/56 (10.7%) from 50 to 100 TB/mm3 and 7/56 (12.5%) from 101 to 200 cells/mm3. Chest X-ray lessions were mainly nodular infiltration and intestitial infiltration 10.7% of cases having no lession in chest X-ray. * Key words: AIDS; Tuberculosis; Clinical and paraclinical characteritics. ĐẶT VẤN ĐỀ Ngƣời nhiễm HIV/AIDS, đặc biệt ở những BN bị suy giảm miễn dịch nặng có nguy cơ mắc rất nhiều loại nhiễm trùng cơ hội khác nhau, nhất là ở hệ thống hô hấp. Trong số các căn nguyên gây nhiễm trùng cơ hội hệ thống hô hấp thì lao là nguyên nhân thƣờng gặp, biểu hiện lâm sàng có thể không điển hình, nhiều khi khó chẩn đoán đƣợc bằng tiêu chuẩn vàng, nhất là ở nh÷ng cơ sở còn hạn chế về khả năng chẩn đoán vi sinh. Việc chẩn đoán chính xác căn nguyên lao phổi, điều trị đúng phác đồ và đủ liệu trình góp phần quan trọng làm thay đổi tiên lƣợng, giảm tỷ lệ tử vong, tăng khả năng sống và nâng cao chất lƣợng cuộc sống cho ngƣời nhiễm HIV/AIDS. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này nh»m môc tiêu: - Nhận xét về đặc điểm lâm sàng, xét nghiệm, tình trạng miễn dịch, đặc điểm tổn thương trên phim X quang phổi của người nhiễm HIV/AIDS mắc lao phổi bằng xét nghiệm bệnh phẩm dịch rửa phế quản phế nang (BAL). - Xác định tỷ lệ lao phổi và tỷ lệ lao phổi phối hợp với các tác nhân nhiễm trùng cơ hội khác. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tƣợng nghiên cứu. 131 BN AIDS điều trị nội trú tại Khoa Virut Ký sinh trùng, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TW từ tháng 4 - 2011 đến 3 - 2012. * Tiêu chuẩn chọn BN: - > 15 tuổi. - Có biểu hiện tổn thƣơng hô hấp trên lâm sàng: sốt, ho, đau ngực; thấy/hoặc không thấy tổn thƣơng trên phim X quang ngực. - Hoặc có tổn thƣơng phế quản phổi trên phim X quang ngực, nhƣng không có biểu hiện lâm sàng. - Không có chống chỉ định nội soi phế quản ống mềm. - Ký giấy cam kết đồng ý làm thủ thuật nội soi phế quản. 2. Phƣơng pháp nghiên cứu. Mô tả cắt ngang. * Thiết kế mẫu thu thập số liệu: T ...