Đặc điểm lâm sàng, hình ảnh X quang bệnh vẹo cột sống chưa rõ căn nguyên ở

Bài viết mô tả đặc điểm lâm sàng, hình ảnh X quang bệnh vẹo cột sống chưa rõ căn nguyên ở tuổi thanh thiếu niên. Nghiên cứu mô tả lâm sàng theo chiều dọc, không có nhóm chứng trên 40 bệnh nhân vẹo cột sống chưa rõ căn nguyên tuổi thanh thiếu niên từ tháng 8 - 2009 đến 8 - 2016 tại Khoa Chấn thương Chỉnh hình cột sống, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm lâm sàng, hình ảnh X quang bệnh vẹo cột sống chưa rõ căn nguyên ở TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2018 ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, HÌNH ẢNH X QUANG BỆNH VẸO CỘT SỐNG CHƢA RÕ CĂN NGUYÊN Ở TUỔI THANH THIẾU NIÊN Phạm Trọng Thoan*; Phan Trọng Hậu*; Phạm Hòa Bình* TÓM TẮT Mục tiêu: mô tả đặc điểm lâm sàng, hình ảnh X quang bệnh vẹo cột sống chưa rõ căn nguyên ở tuổi thanh thiếu niên. Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu tiến cứu, mô tả lâm sàng theo chiều dọc, không có nhóm chứng trên 40 bệnh nhân vẹo cột sống chưa rõ căn nguyên tuổi thanh thiếu niên từ tháng 8 - 2009 đến 8 - 2016 tại Khoa Chấn thương Chỉnh hình cột sống, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, BN được thăm khám đánh giá các đặc điểm lâm sàng, hình ảnh X quang. Kết quả và kết luận: BN có tuổi đời trung bình 15,73, tỷ lệ nữ/nam 4/1. Mất cân bằng thân mình 0 hai bên 4,63 ± 1,37 cm, mất cân bằng lồng ngực hai bên 13,25 ± 5,74 . Độ cốt hóa mào chậu 0 tập trung độ 3, 4 theo Risser. Độ xoay của cuống cung theo Nash-Moe trung bình 3,63 , lệch trục 0 đốt sống đỉnh cột sống ngực 5,33 ± 2,44 cm, chênh lệch góc sườn cột sống 25,4 ± 13,09 . * Từ khóa: Vẹo cột sống; Cốt hóa mào chậu; Hình ảnh X quang; Đặc điểm lâm sàng. Clinical, X-ray Imaging of Idiopathic Scoliosis Diseases in Adolescent Summary Objectives: To describe several clinical features and X-ray images of idiopathic scoliosis diseases in adolescent. Subjects and methods: A retrospective study on 40 patients, who were hospitalized at Department of Spine Surgery, 108 Military Center Hospital, during the time from August, 2009 to August, 2016. Result and conclusion: The average age was 15.73 years olds, female/male ratio: 4/1, shoulder imbalance: 4.63 ± 1.37 cm, ossification iliac crest: 3, 4 degree based on Risser, angle trunk rotation: 13.25 ± 5.74 degree, pedicle rotation: 3.63 degree, rib vertebral angle rotation: 25.4 ± 13.09 degree. * Keywords: Scoliosis; Ossification iliac crest; X-ray imaging; Clinical features. ĐẶT VẤN ĐỀ Vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị biến dạng trong không gian ba chiều khi đường cong trên mặt phẳng trán có góc Cobb > 100. Nguyên nhân vẹo cột sống do bẩm sinh, thoái hóa, nhiễm khuẩn… tuy nhiên trong nhiều trường hợp vẫn không tìm rõ căn nguyên. Vẹo cột sống không rõ căn nguyên ở tuổi thanh thiếu niên chiếm tỷ lệ lớn, có thể từ nhẹ đến rất nặng, khi cột sống bị biến dạng làm mất cân bằng vai và thân người, xương đòn và * Bệnh viện TWQĐ 100 Người phản hồi (Corresponding): Phạm Trọng Thoan (thoanspine108@gmail.com) Ngày nhận bài: 15/03/2018; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 19/05/2018 Ngày bài báo được đăng: 28/05/2018 84 TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2018 xương sườn hai bên của BN biến dạng di lệch đốt sống. Nhằm góp phần mô tả chi tiết bệnh vẹo cột sống chưa rõ căn nguyên ở tuổi thanh thiếu niên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài với mục tiêu: Mô tả đặc điểm lâm sàng, hình ảnh X quang bệnh vẹo cột sống chưa rõ căn nguyên ở tuổi thanh thiếu niên. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 1. Đối tƣợng nghiên cứu. 40 bệnh nhân (BN) tuổi thanh thiếu niên bị vẹo cột sống không rõ căn nguyên được điều trị phẫu thuật tại Khoa Chấn thương Chỉnh hình cột sống, Bệnh viện TWQĐ 108 từ tháng 8 - 2009 đến 08 - 2016. 2. Phƣơng pháp nghiên cứu. Nghiên cứu tiến cứu, mô tả lâm sàng cắt ngang, không có nhóm chứng. * Các chỉ tiêu nghiên cứu lâm sàng: - Tuổi BN đánh giá theo năm, phân biệt giới tính: nam/nữ. - Cân bằng vai, cân bằng thân mình, lồng ngực, cân bằng mào chậu theo Diab [1]. * Các chỉ tiêu nghiên cứu trên phim X quang: - Các chỉ tiêu nghiên cứu trên X quang theo Kuklo [2, 3], gồm số đo góc Cobb, lệch trục đốt sống đỉnh, xương đòn, lồng ngực, các chỉ số góc gù. * Phương pháp xử lý số liệu: Số liệu xử lý theo phần mềm Autocard và IPPS16. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN 1. Đặc điểm lâm sàng bệnh vẹo cột sống. Bảng 1: Phân bố theo tuổi và giới tính. Tuổi trung bình ( X ± SD) Nam (n = 8) Nữ (n = 32) Chung (n = 40) 17,12 ± 2,47 15,38 ± 3,0 15,73 ± 2,96 p 0,05 Tỷ lệ nam/nữ là 1:4. Tuổi BN đến viện trung bình 15,73 tuổi. Trong 40 BN vẹo cột sống không rõ căn nguyên, chúng tôi gặp 32 BN nữ và 8 BN nam, với tỷ lệ nữ/nam là 4/1. Tỷ lệ nữ/nam trong vẹo cột sống khác nhau tùy theo các yếu tố như tuổi khởi phát, độ lớn đường cong. Trong độ tuổi thanh thiếu niên, tỷ lệ nữ:nam khác nhau phụ thuộc vào độ lớn của đường cong vẹo, đối với những đường cong vẹo càng lớn, tỷ lệ nữ:nam càng cao. Theo Weinstein, vẹo cột sống không rõ căn nguyên tuổi thanh thiếu niên với đường cong từ ≥ 30 o có xu hướng phân bố giới tính ưu thế hơn về nữ, với tỷ lệ nữ:nam là 10:1 [4]. 85 TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2018 Bảng 2: Đặc điểm lâm sàng nhóm BN phẫu thuật (n = 40). * Phân bố mức độ xoay của cuống cung theo Nash-Moe (n = 40): Độ 1: 2 BN (5%); độ 2: 19 BN (47,5%); độ 3: 13 BN (32,5%); độ 4: 3 BN (7,5%); độ 5: 3 BN (7,5%). Đặc điểm lâm sàng Giá trị trung bình Mất cân bằng mào chậu hai bên 0,09 ± 0,1 cm Mất cân bằng thân mình hai bên 4 ...