Đặc điểm truyền thuyết địa danh

Bài viết trình bày đặc điểm truyền thuyết địa danh, các loại địa danh và đặc điểm tên gọi, phương thức tạo địa danh trong truyền thuyết,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc điểm truyền thuyết địa danhTAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 19 (44) - Thaùng 8/2016 Characteristics of toponymic legends rườ g ại họ ư ạ ạ ọ g Le Duc Luan, Assoc.Prof.,Ph.D. The University of Da Nang – University of EducationTóm tắt r yề t yết địa da l tr yệ kể về ột địa da gắ l ề vớ â v t v sự k ệ lị sử ịa datro g tr yề t yết ó a loạ : địa da xã ộ v địa da tự ươ g t yề t oạ lị sử óa yể óa l ữ g ươ g t ơ bả đượ sử dụ g tro g loạ tr yề t yết địa da ă gđ độ ủa á vị a ù g da tướ g gắ vớ ột vù g đất ột l g q â dâ g đặt tsự k ệ ọ để lạ dấ ấ ịa da tro g tr yề t yết vừa ó g á trị lị sử vừa ó ý g ĩa â văbở ú g gắ l ề vớ tí gưỡ g t g l g về ột vù g đất tro g tâ t gườ V ệt ịa datr yề t yết l k ô g g a g ệ t t tro g đó â v t t ă g a ù g oạt độ gTừ khóa: truyền thuyết địa danh, xã hội và tự nhiên, phương thức huyền thoại, lịch sử hóa,chuyển hóa.AbstractToponymic legends are stories explaining how places were named, usually after historical figures orincidents. There are two types of toponyms: society-related and nature-related. Toponymic legends weremostly constructed by the mythical, historicizing, and transforming methods. Names of talented andvirtuous heroes or army leaders have been commonly used to call the places in which they madeachievements or left traces. Toponyms contain both historical and spiritual values, because, uponhearing a place name, Vietnamese people usually feel the spiritual belief being attached to the place.Toponymic legends create the artistic space for heroes to perform their magnificent talents.Keywords: toponymic legends, society and nature, mythical method, historicizing method, transformingmethod. 1. Dẫn nhập ó ý ó rằ g: tr yệ y tất ả ọ gườ eo á g Folklore t đề b ết” [13] Ha g gườ í ề t l t ẩ đầ t xá l Hunggari là Linda Dégh & Adrewtr yề t yết g gườ Mĩ Vázro y tro g y k ảo “TruyềnR ard M Dorso o rằ g: “ r yề thuyết và niềm tin” o rằ g “ ề t lt yết l ột t ể loạ tr yệ kể dâ g a ột vấ đề ó tí g y tắ ủa tr yềđượ lư tr yề bằ g ệ g ó rất k ó t t yết… ữ g k ía ạ o g ú ủa ư g lạ đượ tô trọ g… Họ k ô g gầ ề t về ữ g đ ề ó t ự ay tưở g gạ ắ đế tr yề t yết địa ươ g v tượ g đượ trì b y tro g tr yề t yết l 9chìa khóa để á g ể đượ lị sử v á â v t yề t oạ ây lt ể loạ y” [8]. á yề t oạ óa v lị sử óa ột Có t ể a tr yề t yết t sá địa da r yề t yết loạ y t ườ g líloạ í : r yề t yết s y g y về g ả g ồ gố ra đờ ột địa da ịa g ồ gố dâ tộ v a ù g vă óa; da tro g tr yề t yết ũ g í l r yề t yết lị sử v â v t lị sử; k ô g g a oạt độ g ủa â v t r yề t yết về o g tụ ; r yề t yết 2. Đặc điểm truyền thuyết địa danhvề địa da ; r yề t yết về tí gưỡ g 2.1. Các loại địa danh và đặc điểmlễ ộ v v t t g [11]; r yề t yết về tên gọida â v g ề g ệ 2.1.1. Các loại địa danh ầ lớ á g áo trì về vă ọ dâ 2.1.1.1. Địa danh xã hộig a V ệt a v á b g ịa da xã ộ do o gườ sá g lfolklore ưa đ sâ g về loạ ũ g gọ l địa da í oạ địatr yề t yết địa da á g ả ặ g Vă da y ó a dạ g: g tro g ố “Lịch sử và văn học dân a. ịa da k đô: Kinh đô Ngàngian” k â loạ tr yề t yết o rằ g Hống (tr yệ ự tí ố ô V ệt ườ g) ó loạ tr yề t yết địa da : “truyền Thăng Long (tr yệ Hồ ) ùa Mộtthuyết lich sử (Truyện Nam Man, Truyện Cột (tr yệ ự tí ùa Một Cột)An Dương Vương, Truyện Trưng Trắc và b. ịa da l g xã: xã Quán TriềuThi Sách…); truyền thuyết địa danh;…” (tr yệ ự tí xã Q á r ề ) l g Hùng[12, 70-73]. Vũ A ấ v ết: “ ữ g sự Thắng và Mỹ Xá (tr yệ ồ g Bô g đố gk ệ lớ lao a g tầ vó g ủa đất Bài), làng Chanh, làng Đùng, làng Truật ướ lạ đ v o ữ g tr yề t yết địa (tr yệ g ...