Đặc sắc nghệ thuật truyện ngắn Nguyễn Quang Sáng

Bài viết tìm hiểu, nghiên cứu truyện ngắn Nguyễn Quang Sáng, xác định những nét đặc sắc nổi bật trong nghệ thuật truyện ngắn của nhà văn, thể hiện trên một số phương diện cơ bản: nghệ thuật dựng truyện, tạo tình huống, xung đột; nghệ thuật xây dựng nhân vật; nghệ thuật tổ chức giọng điệu và ngôn ngữ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc sắc nghệ thuật truyện ngắn Nguyễn Quang SángTAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 6 (31) - Thaùng 8/2015 Đặc sắc nghệ thuật truyện ngắn Nguyễn Quang Sáng The special art of Nguyen Quang Sang’s short stories ThS. Nguyễn Văn Lịch Viện Đào tạo Nhân lực và Hợp tác Quốc tế M.A. Nguyen Van Lich Institute for Human Resources Training and International CooperationTóm tắtBài viết tìm hiểu, nghiên cứu truyện ngắn Nguyễn Quang Sáng, xác định những nét đặc sắc nổi bậttrong nghệ thuật truyện ngắn của nhà văn, thể hiện trên một số phương diện cơ bản: nghệ thuật dựngtruyện, tạo tình huống, xung đột; nghệ thuật xây dựng nhân vật; nghệ thuật tổ chức giọng điệu và ngônngữ...Từ khóa: đặc sắc nghệ thuật, truyện ngắn Nguyễn Quang Sáng...AbstractThis article studies the special arts in Nguyen Quang Sang’s stories. From unique insight about peopleand the life real to the art of story buiding, making event, conflicts, the art of language and toneorganization, the stories of Nguyen Quang Sang show clear hallmarks.Keywords: artisticall exceptional, Nguyen Quang Sang’s short stories... 1. Nguyễn Quang Sáng (1932 – 2014) Nguyễn Quang Sáng được thể hiện rõ trên- bút danh Nguyễn Sáng, là một nhà văn nhiều phương diện, từ cái nhìn độc đáo vềtiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại. con người và hiện thực đời sống, đến nghệTrong suốt hơn 50 năm cầm bút, ông đã để thuật dựng truyện, tạo tình huống, xunglại một di sản văn học khá đồ sộ bằng đột, nghệ thuật tổ chức giọng điệu và ngônnhiều thể loại khác nhau: truyện ngắn, tiểu ngữ.thuyết, ký, kịch bản phim,… Có không ít Có thể thấy, dường như ở bất cứ khâunhững tác phẩm của ông đáng được xem là nào, phương diện nào của thi pháp truyện“để đời”, tiêu biểu như Ông Năm Hạng ngắn (từ tạo dựng tình huống, xung đột,(truyện ngắn), Quán rượu người câm nhân vật, sự kiện, tình tiết, đến kết cấu, tổ(truyện ngắn), Cánh đồng hoang (kịch bản chức tất cả các thành tố để tạo nên nhữngphim), Mùa gió chướng (kịch bản phim),... thế giới nghệ thuật mới lạ, hấp dẫn...) cũng Sáng tác bằng nhiều thể loại khác đều bộc lộ những nét đặc sắc riêng củanhau, nhưng truyện ngắn thực sự vẫn là thể ngòi bút Nguyễn Quang Sáng.loại thành công nhất của Nguyễn Quang 2. Vai trò quan trọng của yếu tố tìnhSáng. Dấu ấn phong cách truyện ngắn huống trong cấu trúc truyện ngắn - như xác 92định của nhiều công trình lý luận văn học(1) khóc và đòi bắt chim cho nó”… Thằngvà nghiên cứu, phê bình(2), bao giờ cũng Quyên khóc mà không chảy nước mắt, cònđáng được xem là hàng đầu. Tình huống Bào không khóc mà “nước mắt cứ tuôn ra”.truyện, có thể hiểu là khoảnh khắc, là bối Bào bắt chim đập đầu vào cây, “tay Bàocảnh không gian, thời gian cụ thể của sự với tới với mãi mà chẳng với được ai”, cònxuất hiện một sự kiện đặc biệt nào đó mang mẹ thằng Quyên “thò tay nâng lấy xác coný nghĩa dồn nén của đời sống..., là “cái chim vàng”... Câu chuyện khép lại bằng cái“tình thế xảy ra chuyện” (chữ dùng của nhà chết của con chim vàng và hình ảnh Bàovăn Nguyễn Minh Châu). Theo Nguyễn mặt bê bết máu. Tình huống đơn giản vậy,Minh Châu, “Những người cầm bút có cái nhưng lại làm bộc lộ tất cả các mâu thuẫn,biệt tài có thể chọn ra trong cái dòng đời xung đột của truyện. Ở truyện ngắn Ôngxuôi chảy một khoảnh khắc thời gian mà ở Năm Hạng, tình huống truyện khiến ngườiđó cuộc sống đậm đặc nhất, chứa đựng đọc hồi hộp, lo âu, khi giữa một bên lànhiều ý nghĩa nhất, một khoảnh khắc cuộc lòng căm thù sôi sục của ông Năm Hạng,sống nhưng bắt buộc con người ở vào một một bên là những lời xúi giục của tên phảntình thế phải bộc lộ ra cái phần tâm can bội Lý. Ông Năm Hạng có nghe theo lời kẻnhất, cái phần ẩn náu sâu kín nhất, thậm phản bội mà giết chết Trọng không?...chí có khi là khoảnh khắc chứa đựng cả Trong chốc lát ông phải quyết định, nhânmột đời người, một đời nhân loại” (3). Chưa vật bị dồn ép vào tình thế lựa chọn bứctạo ra được tình huống có nội dung, ý bách, đầy kịch tính,… Cho đến lúc ôngnghĩa xã hội - thẩm mỹ, thì có thể nói là Năm Hạng hướng súng về phía đầu tên Lýchưa có truyện ngắn, đúng như xác định thì người đọc mới hết hồi hộp… Mâucủa Nguyễn Đăng Mạnh: “Quan trọng nhất thuẫn được giải quyết. Đây là kiểu tìnhcủa ...