Đặc sắc truyện ngụ ngôn Liễu Đôi

Truyện ngụ ngôn Liễu Đôi, với cốt truyện ngắn gọn nhưng hàm ý sâu xa, là một trong những tác phẩm tiêu biểu của văn học dân gian Việt Nam. Bài viết này sẽ phân tích những đặc sắc về nghệ thuật kể chuyện, cách sử dụng ngôn ngữ và các biện pháp tu từ trong truyện Liễu Đôi. Chúng ta sẽ làm rõ thông điệp đạo đức, xã hội mà tác phẩm muốn truyền tải, đồng thời khám phá giá trị giáo dục và tính nhân văn sâu sắc ẩn chứa bên trong câu chuyện. Cuối cùng, bài viết sẽ đánh giá vị trí của Liễu Đôi trong kho tàng truyện ngụ ngôn Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đặc sắc truyện ngụ ngôn Liễu Đôi48 NGUYỀN VĂN THẮNG - ĐẶC SAC TRUYỆN... thức vê đời sông thường nhật muôn màu muôn vẻ của con người. Cho nên, trong xãĐ ặc SẮC TROYỆR hội phong kiến lúc bấy giờ, đọc truyện ngụ ngôn Liễu Đôi, người ta không có nhiềuRQỤ RQÔR L3Ếa BÔ3 • cảm giác đây là bịa, bởi nó đầy ắp các chi tiết đời sông thực, gắn với một sô sự kiệnNGUYỄN VĂN THẮNG lịch sử của thời đại. Qua thê giối loài vật trong truyện ngụ 1. Liễu Đôi (nay thuộc xã Liêm Túc, ngôn Liễu Đôi, ta thấy xã hội phong kiến cóhuyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam) vốn là sự phân hóa giai cấp sâu sắc, quyết liệt;cái rốn của huyện đồng chiêm trũng thấy bản chất bóc lột, gian xảo, tàn bạo, phiThanh Liêm. Xưa kia, nơi đây chỉ là những nhân tính của giai cấp phong kiến thônggò, những đông nổi trên mặt nước, được trị; thấy những nỗi khôn cùng của ngườingười dân bồi đắp, mở rộng qua hàng nghìn nông dân bị áp bức, bóc lột và những phẩmnăm mà nên xóm, nên làng. Dấu tích địa líấy, bây giờ về Liễu Đôi, ta vẫn gặp. Văn chất phi thường của họ chông lại cái xấu,hóa dân gian Liễu Đôi đã được biết đến từ cái ác; thây một xã hội ngột ngạt, bức bốì.ba mươi năm nay vối hàng ngàn tư liệu quý thôi nát không có lí do gì để tiếp tục tồn tại.về lễ hội, phong tục, văn học dân gian... Tiêu biểu cho vẻ đẹp chân, thiện, mĩCác nhà nghiên cứu Bùi Văn Cường, là những nhân vật thuộc tầng lớp dướiNguyễn Tê Nhị gọi đó là Văn hóa truyền của xã hội lúc bấy giờ. Đó là những ngườithống, nhưng thực chất, đây chính là văn khổ sở không ai bằng, bị áp bức, bóc lột đếnhóa dân gian. cùng cực, bị hành hạ cả vê thể xác lẫn tinh 2. Văn học dân gian Liễu Đôi bao gồm thần, bị đẩy đến đường cùng. Nhưng càngđủ mọi thê loại. Dưới nhiều góc độ khác trong đau khổ, những phẩm chất tuyệt vòinhau, có người đề cao các truyện thần của họ càng được bộc lộ rõ ràng hơn bao giờthoại, truyền thuyết; có người đề cao tục hết. Mô tip thường gặp với loại nhân vậtngữ, ca dao, dân ca; song theo chủ quan này là đau khô trăm đường - tốt bụng -của chúng tôi, mảng truyện ngụ ngôn mới thông minh - đoàn kết - chiến đấu và chiếnlà mảng đặc sắc nhất, góp phần tạo nên nét thắng. Cảnh Kiến chạy lụt trong câuriêng độc đáo của văn học dân gian Liễu chuyện cùng tên năm nào chang diễn ra nơiĐôi. đồng chiêm trũng này: Họ hàng nhà kiến Thế giới động vật ở đồng chiêm trũng như ri, Khuân gạo vở tổ thôi thì ngược xuôi.L iễ u Đ ôi d ư ờ n g n h ư k h ô n g s ó t m ộ t lo à i n à o Gạo, cám, mật, mỡ lôi thôi, Ngổn ngangvà cũng không lẫn với những vùng khác bửa bãi kê u trời ch ế t cha. K iến g ià lụ k h ụđược. Cá, cua, kiến, chuột, ếch, tôm, rắn, lôi tha, Kiến trẻ gánh nặng đến đù oằnđỉa, ốc, nhộn, chim... trên trời, dưới nước đủ xương. Kiến cánh lôi mật, lôi đường, Kiếncả. Mỗi loài có từ hàng chục đến hàng trăm đỏ rụt cổ gánh giường, gánh niêu. Kiếnloại, mỗi loại lại có đặc điểm riêng. Thế giới vàng hết vẻ m ĩ miều, Vơ đùm áo đụp cheloài vật ấy đi vào truyện không phải chỉ vải điều làm sang. Kiến con tha cám đầybằng trí tưởng tượng của người kể, để rồi đàng, Kiên mẹ lăn lóc lộn quàng lộn xiên.nêu lên một bài học luân lí nào đó thông Có thứ gì đem được theo đều bị ông lớnthường, mà chủ yếu xuất phát từ nhận Rêt dùng thủ doạn quỷ quyệt cướp hết.TCVHDG só 4/2006 - NGHIÊN cứu TRAO Đ ổl 49cướp xong thì Rết tàn sát họ hàng nhà kiến tập võ nghệ Tập nhảy, tập vọt lẹ làng, Bổkhông ghê tay: Kiến chúa bị Rết trói gô, quáng bô quàng vọt tới bờ tre, gác tìnhRết lấy chân vồ, nên kiến tan thây... Bao riêng, quyết hi sinh thân mình tiêu diệt kẻnhiêu xác chết đầy thung, Lưỡi gươm khắc thù, cứu đồng loại: Bất thần quay lại lấynghiệt một vùng máu oan. Khăn tang nhà đù, Tầm Sét lao vọt lướt qua răng hàm, Laokiến trắng đàng, Mả mới lan tràn đường vào giữa họng thằng phàm, Lách ngang láchnọ, đống kia. Nhưng quy luật có áp bức thì dọc cốt làm nó đau.có đấu tranh. Họ hàng nhà kiến đã bị đẩy Những nhân vật nữ nông dân, trongđến đường cùng, chỉ còn một cách phải mưu truyện ngụ ngôn Liễu Đôi thường thôngtrí, dũng cảm, đoàn kết để chiến đấu, bất minh, đẹp nết, đẹp người và cũng thượngchấp sự hi sinh: Trăm họ nhà kiến rùng võ chẳng kém gì nam giới. Chuyện về họrùng, Bâu vào người Rết đ ể cùng n ...