Đại cương Mạch Học: MẠCH TRÌ

A- ĐẠI CƯƠNG - Thiên ‘Âm Dương Biệt Luận’ (T. Vấn 17) ghi: “Mạch Trì thuộc âm”. - Chương ‘Bình Mạch Pháp’ (TH. Luận) ghi: “Dinh (Vinh) khí hòa là Trì...”. B- MẠCH TƯỢNG - Chương ‘Hình Trạng Chỉ Hạ Bí Quyết’ (M. Kinh) ghi: “Mạch Trì mỗi hơi thở đập 3 lần, đến rồi đi rất chậm”. - Sách ‘Trung Y Học Khái Luận’ ghi: “Mạch Trì đi chậm, 1 hơi thở chỉ đến 3 lần”. - Sách ‘Trung Y Chẩn Đoán Học Giảng Nghĩa’ ghi: “Mạch Trì 1 hơi thở mạch đến chưa được 4 chí”. HÌNH VẼ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đại cương Mạch Học: MẠCH TRÌ MẠCH TRÌ (¿ð ¯ß - SLOW PULSE - POULS TENT)A- ĐẠI CƯƠNG- Thiên ‘Âm Dương Biệt Luận’ (T. Vấn 17) ghi: “Mạch Trì thuộc âm”.- Chương ‘Bình Mạch Pháp’ (TH. Luận) ghi: “Dinh (Vinh) khí hòa là Trì...”.B- MẠCH TƯỢNG- Chương ‘Hình Trạng Chỉ Hạ Bí Quyết’ (M. Kinh) ghi: “Mạch Trì mỗi hơi thở đập 3 lần, đếnrồi đi rất chậm”.- Sách ‘Trung Y Học Khái Luận’ ghi: “Mạch Tr ì đi chậm, 1 hơi thở chỉ đến 3 lần”.- Sách ‘Trung Y Chẩn Đoán Học Giảng Nghĩa’ ghi: “Mạch Tr ì 1 hơi thở mạch đến chưa được 4chí”.HÌNH VẼ BIỂU DIỄN MẠCH TRÌ- Sách ‘Tam Tài Đồ Hội’ và sách ‘Đồ Chú Nan Kinh Mạch Quyết’ diễn tả mạch Trì:- Sách ‘Mạch Chẩn’ trình bày hình vẽ mạch Trì như sau :- Sách ‘Tân Biên Trung Y Học Khái Yếu’ diễn tả mạch Tr ì qua hình vẽ sau:- Sách ‘KH YHHĐ Và YHCT Trong Lâm Sàng’ diễn tả :Khoảng cách trung bình giữa 2 nhát bóp tim là: = 1,33 giây, tương ứng với tần số mạch = 45 lần /phút.Trì trung bình là:C- NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH MẠCH TRÌ- Sách ‘Trung Y Chẩn Đoán Học Giảng Nghĩa’ ghi: “Hàn khí ngưng trệ, dương khí không vậnhóa được, vì vậy thấy mạch Tr ì”-”Tà tụ nhiệt kết làm cho sự lưu hành của huyết mạch bị trở ngạicũng thấy mạch Trì”.- Sách ‘Trung Y Biện Chứng Luận Trị Giảng Nghĩa’ ghi: “Nơi người có mạch Trì, ở điện tâm đồthấy có hiện tượng nhịp xoang chậm do cường phế vị gây ra, hoặc có hiện t ượng Bloc nhĩ thấthoặc hiện tượng nhịp nút”.D- MẠCH TRÌ CHỦ BỆNH- Thiên ‘Bình Nhân Khí Tượng Luận’ (T. Vấn 18) ghi: “Phàm 1 người hơi thở ra mạch động 1lần, 1 hơi thở vào mạch động 1 lần là thiếu khí”.- Thiên ‘Tam Bộ Cửu Hậu Luận’ (T. Vấn 20) ghi: “Mạch đi chậm (Trì) là mắc bệnh”.- Chương ‘Biện Mạch Pháp’ (TH. Luận) ghi: “Tượng mạch ở thốn khẩu. .. Trì là bệnh ở tạng”.- Chương ‘Biện Thái Dương... Trị’ (TH. Luận) ghi: “Đàn bà bị trúng phong 6-7 ngày thì phát sốt,sợ lạnh, đến lúc có kinh thì bớt nóng, cơ thể mát mà mạch lại Trì, ngực sườn đầy tức, giống nhưchứng kết hung, lại thêm nói cuồng, đó là nhiệt nhập huyết thất”.- Chương ‘Biện Quyết Âm...Trị’ (TH. Luận) ghi: “Kiết lỵ mà mạch Trầm Trì, sắc mặt nhạt, cơthể hơi nóng, đi tiêu ra phân xanh... là vì ở dưới bị hư vậy”.- Chương ‘Bình Tam Quan Bệnh Hậu Tịnh Trị Nghi’ (M. Kinh) ghi: “Mạch ở thốn khẩu Trì làthấy có hàn ở bên trên, tim đau, họng đau, nôn ra nước chua. Mạch bộ quan Tr ì là trong Vị cóhàn. Mạch bộ xích Tr ì là hạ tiêu có hàn”.- Sách ‘Tần Hồ Mạch Học’ ghi: “Mạch Tr ì là bệnh ở tạng, hoặc đờm nhiều, trưng kết. Bộ thốnTrì là thượng tiêu bị hàn, bộ quan Trì là trung tiêu bị hàn, bụng đau không chịu nổi, bộ xích Tr ìlà Thận hư, thắt lưng đau, tiểu không tự chủ, dịch hoàn sưng đau”.- Chương ‘Y Gia Quan Miện’ (HTYTT. Lĩnh) ghi:Tả Thốn TRÌ Hữu Thốn TRÌTiểu vặt, bồi hồi, nôn mửa. Đờm, hơi thở ngắn, ăn khó tiêu.Tả Quan TRÌ Hữu Quan TRÌSán khí, tích tụ, hông sườn đau. Bụng sôi, tiêu chảy.Xích TRÌTiểu nhiều, lưng đau, mỏi gối, hoạt tinh, hay mơ, mồ hôi tự chảyra nhiều.- Sách ‘Trung Y Học Khái Luận’ ghi: “Mạch Tr ì phần nhiều thấy ở chứng âm hàn ở nội tạng”.- Sách ‘Trung Y Chẩn Đoán Học Giảng Nghĩa’ ghi: “Mạch Tr ì chủ chứng hàn”.- Sách ‘Mạch Học Giảng Nghĩa’ ghi: “Mạch Trì chủ bụng đầy, ho suyễn, tích hàn, đờm ẩm,dương hư, san tiết, trưng kết, tà nhiệt kết tụ. Trì mà có lực là nhiệt tà ủng kết ở kinh mạch”.Tả Thốn TRÌ Hữu Thốn TRÌTim đau. Phế nuy.Tả Quan TRÌ Hữu Quan TRÌCan uất, trưng kết. Vị hàn, nuốt chua.Tả Xích TRÌ Hữu Xích TRÌTiểu không tự chủ. Mệnh môn hỏa suy, san tiết.E- MẠCH TRÌ KIÊM MẠCH BỆNH- Chương ‘Huyết Tý Hư Lao Bệnh Mạch Chứng Trị’ (KQY. Lược) ghi: “Mạch Trầm, Tiểu, Trìgọi là thoát khí”.- Chương ‘Tiêu Khát... Chứng Trị’ (KQY. Lược) ghi: “Mạch ở thốn khẩu Phù mà Trì... Trì tức làlao... lao thì dinh khí suy nhược”.- Chương ‘Kinh Qúy... Chứng Trị’ (KQY. Lược) ghi: “Người bệnh ngực đầy, môi bệu, lưỡi xanhtím, miệng khô ráo, muốn ngậm nước súc miệng nhưng không muốn nuốt, không nóng lạnh,mạch hơi Đại mà Trì, bụng không đầy là có ứ huyết”.- Chương ‘Sang Ung... Chứng Trị’ (KQY. Lược) ghi: “Chứng trường ung thì bụng dưới sưng, cóbỉ khối, ấn thì đau như đứng lâu, tiểu thường hay phát sốt, tự ra mồ hôi lại sợ lạnh, mạch Trì,Khẩn là đã thành mủ”.- Chương ‘Bình Tạp Bệnh Mạch’ (M. Kinh) ghi: “Trì mà Sáp là ở trong có trưng kết, Trì màHoãn là có hàn, Trầm mà Trì là trong bụng có lạnh”.- Sách ‘Mạch Học Giảng Nghĩa’ ghi:· Mạch Trì mà Phù là hàn ở phần biểu.· Trì mà Trầm là hàn ở phần lý.· Trì mà Sáp là huyết hư.· Trì mà Hoạt là đờm.· Trì mà Tế là chân dương suy.· Trì mà Hoạt, Đại là phong đờm.F- MẠCH TRÌ VÀ TRỊ LIỆU- Chương ‘Biện Thái Dương. ..Trị’ (TH. Luận) ghi: “Mạch Phù Khẩn thì nên dùng phép hãn đểgiải đi. Nếu ...