Đại từ nghi vấn Ai với việc biểu thị hành vi hỏi trong ca dao tỏ tình của người Việt

Trong các phương tiện nghi vấn của Việt Nam, đại từ nghi vấn "ai" là câu hay và tế nhị nhất, có hai đại từ đặc biệt dùng để hỏi về một người: "ai" và "người nào" nhưng trong ca dao trữ tình chỉ có "ai". Bởi vì ý nghĩa mơ hồ của nó, "ai" rất hữu ích để thể hiện tình yêu của một người. Câu đối “Ai” trong ca dao trữ tình có nội dung phi thường và mục đích gián tiếp. Để hiểu họ, chúng ta phải dựa trên ngữ cảnh và hiểu biết về văn hóa giao tiếp của người Việt. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đại từ nghi vấn Ai với việc biểu thị hành vi hỏi trong ca dao tỏ tình của người Việt „I TØ NGHI V‡N AI VÎI VI›C BIšU THÀ H€NH VI HÄI TRONG CA DAO TÄ TœNH CÕA NG×ÍI VI›T Ph¤m Thà H Tr÷íng ¤i håc S÷ ph¤m H Nëi1 Mð ¦uTrong c¡c ph÷ìng ti»n nghi v§n nâi chung v ¤i tø nghi v§n nâi ri¶ng cõa ti¸ng Vi»tnh÷: g¼, sao, no, bao nhi¶u, bao gií, ¥u, th¸ no, c¡i g¼..., ¤i tø ai l mët trong nhúngph÷ìng ti»n thó và v tinh t¸ nh§t. º häi v· ng÷íi, ti¸ng Vi»t câ hai ¤i tø nghi v§nchuy¶n döng l: ai v ng÷íi no, nh÷ng khæng ph£i ng¨u nhi¶n m qua kh£o s¡t, chóngtæi nhªn th§y trong nhúng c¥u ca tä t¼nh, ch¿ xu§t hi»n tø ai. Ngoi þ ngh¾a nghi v§n,khæng x¡c ành v· ng÷íi, èi t÷ñng qui chi¸u cõa tø ai cán câ mët sü mªp mí, l§p lûngr§t c döng cho möc ½ch tä t¼nh. Vîi ¤i tø ai, èi t÷ñng º ch¿ vøa câ thº ð ngæi thùba (ai â), vøa câ thº ð ngæi thù hai (ng÷íi èi tho¤i) v thªm ch½ c£ ð ngæi thù nh§t(ng÷íi nâi): Nhî ai, ai câ nhî ai/ Nhî da nhî di¸t, bi¸t câ ai nhî m¼nh? Vîi èi t÷ñng v ph¤m vi nghi¶n cùu l ¤i tø nghi v§n ai trong vi»c biºu thà hnh vihäi ð ca dao tä t¼nh cõa ng÷íi Vi»t, ngoi vi»c lm rã mët sè kh¡i ni»m câ li¶n quan, bivi¸t cõa chóng tæi tªp trung vo t¼m hiºu °c tr÷ng v· nëi dung hiºn ngæn v hm ngæncõa hnh vi häi sû döng ¤i tø ai trong ca dao tä t¼nh.2 Nëi dung2.1 Hnh vi häi v nhúng i·u ki»n sû döng hnh vi häiHnh vi häi l mët lo¤i hnh vi ngæn ngú iºn h¼nh vîi möc ½ch ti¸p nhªn thæng tin mîiv g¥y ra ph£n ùng hçi ¡p tø chõ thº ti¸p nhªn. Hnh vi häi câ mèi quan h» ch°t ch³, rng buëc khæng thº t¡ch ríi vîi hnh vi tr£líi. Hnh vi tr£ líi l½ t÷ðng s³ ÷a ra thæng tin mîi º l§p ¦y kho£ng thæng tin trèngcõa c¥u häi, m°c dò khæng ph£i hnh vi häi no công ÷ñc hçi ¡p theo óng ½ch °t raban ¦u. Hnh vi häi còng vîi hnh vi tr£ líi t¤o n¶n khung iºn h¼nh cho mët c°p tho¤i trongho¤t ëng giao ti¸p. Trong â, hnh vi häi giú vai trá chõ ëng, d¨n nhªp hnh vi hçi ¡pçng thíi £m nhªn mët sè nhi»m vö sau: + · xu§t nhu c¦u t¼m ki¸m thæng tin mîi, thæng tin ch÷a bi¸t; + X¡c lªp vai ng÷íi häi - ng÷íi ÷ñc häi (l¥m thíi); + ành h÷îng ng÷íi ÷ñc häi vo mët ph¤m vi nh§t ành º cung c§p c¥u tr£ líit÷ìng ùng, th½ch hñp. Hnh vi häi ÷ñc hi»n thüc hâa b¬ng c¡c c¥u - ph¡t ngæn häi. i·u ki»n º thüc hi»nhnh vi ð líi häi l: + Ng÷íi häi thüc sü khæng bi¸t i·u m¼nh c¦n häi; + Ng÷íi häi thüc sü muèn bi¸t i·u m¼nh c¦n häi; 1 + Ng÷íi ÷ñc häi ph£i bi¸t i·u m ng÷íi nâi muèn häi. N¸u ngú c£nh cho th§y mët trong nhúng i·u ki»n tr¶n bà vi ph¤m th¼ c¥u häi âkhæng nh¬m möc ½ch häi m ch¿ thæng qua hnh vi ngæn ngú trüc ti¸p - häi º thüc hi»nmët hnh vi ngæn ngú gi¡n ti¸p kh¡c. Qua kh£o s¡t chóng tæi th§y h¦u h¸t c¡c c¥u häi trong ca dao tä t¼nh cõa ng÷íi Vi»t·u vi ph¤m mët trong nhúng i·u ki»n tr¶n, tùc l ·u khæng ph£i l nhúng c¥u häi ºhäi m c¥u häi ch¿ l vä båc h¼nh thùc b¶n ngoi cho mët ½ch ð líi kh¡c.2.2 °c tr÷ng v· nëi dung häi hiºn ngæn cõa nhúng c¥u häi sû döng ¤i tø ai trong ca dao tä t¼nhNgoi nhúng nëi dung häi cö thº nh÷: häi v· ng÷íi no â lm cho æi lùa chia l¼a: (1)Ai lm cho â xa ¥y/ cho chim ch±o b´o xa c¥y m«ng vái?; häi v· ng÷íi no â s³ chias´ vîi m¼nh néi buçn au, cæ ìn, hiu qu¤nh: (2) Câ chng nâi mët c÷íi hai/ vng chngem bi¸t l§y ai than còng?; häi th÷ìng nhî, chí ñi ai: (3) Anh th÷ìng ai, anh l¤i nhî ai/chi·u chi·u ra ùng bí khoai træng chøng?; häi v· hon c£nh gia ¼nh: (4) æi b¶n b¡c mµth¼ gi/ l§y ai coi sâc cûa nh cho anh?..., c¥u häi sû döng ¤i tø ai trong nhúng líi catä t¼nh cán câ mët sè nëi dung häi b§t th÷íng sau ¥y:2.2.1 Häi v· èi t÷ñng khæng ai tr£ líi ÷ñc ngoi ch½nh b£n th¥n ng÷íi häiV½ dö: (5) Ai lm tróc vã mai s¦u o tì li¹u y¸u b¶n c¦u v¼ ai? (6) Lan hu» s¦u ai lan hu» h²o Lan hu» s¦u t¼nh trong h²o ngoi t÷ìi Láng s¥u cho d¤ ng©n ngì, ¶m n«m canh ñi b¤n cho tì rèi t¬m V¼ ai v³ ph§n tæ son V¼ ai ruët h²o gan mán v¼ ai? Trong ph¤m vi t÷ li»u kh£o s¡t, chóng tæi nhªn th§y nhúng c¥u häi ny th÷íng l líitü b¤ch, líi ëc tho¤i nëi t¥m cõa nh¥n vªt trú t¼nh v th÷íng ÷ñc c§t l¶n tø nhúng néini·m, t¥m sü th¦m k½n. Ð nhúng v½ dö tr¶n, ch½nh néi nhî th÷ìng, ch½nh sü ñi chí mánmäi ¢ bªt thnh c¥u häi: Ai lm tróc vã mai s¦u/o tì li¹u y¸u b¶n c¦u v¼ ai; V¼ ai v³ph§n tæ son/ v¼ ai ruët h²o gan mán v¼ ai? Nhúng c¥u häi â câ nëi dung häi hiºn ngænkhæng ai tr£ líi ÷ñc ngoi ch½nh b£n th¥n ng÷íi häi nh÷ng nh¥n vªt trú t¼nh häi ch½n ...