Không gian nghệ thuật trong Liêu trai chí dị của Bồ Tùng Linh

Với thế giới nhân vật đa dạng, chân thực và ảo diệu, không gian nghệ thuật trong Liêu trai mang đến màu sắc vừa chân thực vừa đầy ma lực. Người chết, người sống và thần tiên cùng tồn tại trong một thế giới. Dường như có một thế giới khác trên thế giới này, và không gian này thực sự là của Liêu trai, một không gian thích hợp cho thế giới của các nhân vật trong Liêu trai sống và hiện thân. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Không gian nghệ thuật trong Liêu trai chí dị của Bồ Tùng Linh JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE ◦ Social Sci., 2008, Vol. 53, N . 6, pp. 1-7 KHÆNG GIAN NGH› THUŠT TRONG LI–U TRAI CH DÀ CÕA BÇ TÒNG LINH Nguy¹n Thà B½ch Dung Tr÷íng Tr÷íng ¤i håc S÷ ph¤m H Nëi II1. °t v§n · Khæng gian ngh» thuªt l ph¤m trò cõa h¼nh thùc ngh» thuªt, l ph÷ìng thùctçn t¤i v triºn khai cõa th¸ giîi ngh» thuªt. èi vîi mët t¡c ph©m, °c bi»t l t¡cph©m v«n håc k¼ £o, khæng gian ngh» thuªt câ þ ngh¾a væ còng quan trång. Tr¦n¼nh Sû trong Nhúng th¸ giîi ngh» thuªt thì cho r¬ng, khæng gian ngh» thuªt lmæ h¼nh ngh» thuªt v· c¡i th¸ giîi m con ng÷íi ang sèng, ang c£m th§y và tr½,sè phªn m¼nh ð trong â. Khæng gian ngh» thuªt gn vîi quan ni»m cõa con ng÷íiv gâp ph¦n biºu hi»n quan ni»m §y [5]... Trong mët t¡c ph©m v«n håc, th¸ giîinh¥n vªt gâp ph¦n qui ành kiºu khæng gian ri¶ng bi»t, bði trong mæi tr÷íng ânh¥n vªt sèng, ho¤t ëng v biºu hi»n m¼nh. Th¸ giîi nh¥n vªt khi¸n cho khænggian cõa cãi Li¶u trai trð n¶n væ còng huy¹n ho°c.2. Nëi dung nghi¶n cùu Qua kh£o s¡t v nghi¶n cùu, chóng tæi nhªn th§y r¬ng, Li¶u trai xu§t hi»nhai kiºu khæng gian ch½nh, khæng gian thüc v khæng gian £o. Nh÷ng cho dò l kiºukhæng gian no i ch«ng núa th¼ công bà chi phèi bði y¸u tè k¼ £o v gn vîi thíigian ¶m tèi:, Ngay ð cãi tr¦n ny th¼ bâng ¶m mí £o mîi l khung c£nh, l mæitr÷íng ho¤t ëng quen thuëc cõa c¡c nh¥n vªt Li¶u trai ch½ dà, v¼ nh¥n vªt ð ¥yph¦n lîn l ma l hç... [2;17].2.1. Khæng gian thüc Trong Li¶u trai ch½ dà, ngoi khæng gian £o, nh÷ trong c¡c t¡c ph©m ch½ qu¡i,truy·n k¼, cán câ khæng gian thüc (khæng gian sinh ho¤t íi th÷íng) nìi di¹n ra måiho¤t ëng cõa con ng÷íi. Trong t¡c ph©m, kiºu khæng gian ny ½t khi tçn t¤i mëtc¡ch ëc lªp m th÷íng k· cªn vîi khæng gian £o, khi¸n cho b¦u khæng kh½ Li¶utrai trð n¶n rñn ngñp vîi bao i·u huy·n b½. Li¶u trai chõ y¸u l chuy»n t¼nh giúa ng÷íi v ma, n¶n khæng gian chõ ¤ocõa khæng gian thüc ch½nh l khæng gian ¡i ¥n, khæng gian cõa nhúng cuëc t¼nh trn 1 Nguy¹n Thà B½ch Dung¦y mu sc nhöc c£m v ng¡t h÷ìng trinh nú. Khæng gian §y gn vîi thíi gian¶m tèi n¶n cng trð n¶n say m, m¶ cuçng v l¢ng m¤n. Pháng v«n, g¡c s¡ch...vng v´ cæ li¶u vèn l khæng gian thüc cõa mët cuëc íi ch¿n chu, vîi l½ t÷ðng nhªpth¸ r§t nghi¶m tóc cõa k´ s¾, nh÷ng nhúng cuëc g°p giúa nho sinh v k¼ nú kh¡cloi ¢ mang l¤i mu sc k¼ £o cho khæng gian §y. L¦u v«n, g¡c s¡ch trð thnh cãi¡i ¥n, cãi hoan l¤c b§t tªn cho nhúng æi lùa y¶u nhau, l nìi gi£i to£ nhúng kh¡tth±m mang t½nh b£n n«ng nh§t. Khæng gian §y bao båc, çng lo¢ vîi cuëc íi thùhai bà khu§t l§p trong méi nho sinh ti tû, cuëc íi khæng ÷ñc x¢ hëi ÷ìng thíithøa nhªn, nh÷ng l¤i hñp vîi láng m¼nh. Khæng gian thüc khæng ch¿ ÷ñc x¡c ành b¬ng khæng gian th÷ pháng nh÷trong Li¶n H÷ìng, Hçng Ngåc, Gia B¼nh Cæng tû, Hç thi¸p, Hç mëng, C¡t C¥n,H÷ìng Ngåc... m cán hi»n di»n ð nhúng nìi b§t ngí nh§t nh÷ mi¸u m¤o, chòa chi·n¦y tæn nghi¶m (Nhi¸p Tiºu Thi¸n, V¥n Thuþ Ti¶n...), trong c«n nh hoang (Chçng£ con, Thanh Ph÷ñng, A Ti¶m, Hoa Cæ Tû...), ngoi b¢i tha ma, trong n§m mç væchõ (X£o N÷ìng, Anh Ninh, L÷u phu nh¥n, i Næ, Chó rº...). Mët khæng gian thªtth½ch hñp cho nhúng cuëc k¼ ngë cãi Li¶u trai. Æi Li¶u trai, ti¶n v qu¿, hç li vnho s¾, nhúng c£nh g°p gï v÷ín hoang g¡c l¤nh, nhúng cuëc chia tay minh d÷ìngæi ng£, nhúng ti¸ng khâc c÷íi n¢o ruët trong ¶m khuya [6;18]. T¼nh y¶u m c¡ck¼ nú mang ¸n tø cãi kh¡c gièng nh÷ ph²p mu bi¸n khæng gian thüc vèn l¤nh l³ou tèi, tçi tn thnh l¹ hëi hoa «ng t¼nh ¡i. C«n nh hoang l¥u ngy, cä tranh, cäng£i måc um tòm, giúa ban ngy công khæng câ ai b²n m£ng ¸n ¢ trð thnh l¹÷íng t¥n hæn t÷ng bøng rën r¢ trong ti¸ng trèng ph¡ch, trong ¡nh ±n lung linhv h÷ìng thìm ngo ng¤t (Chçn g£ con), khi¸n chng rº Ki·u Sinh lóc còng ng÷íiµp chung ch«n gèi, cán ngï m¼nh l¤c vo cung Qu£ng m chèn ny ¥y chc ¥uph£i cung m¥y (Ki·u Na)... Ph²p mu §y mang ¸n cho khæng gian thüc cõa Li¶utrai mët t§m voan, t¤o n¶n sü èi s¡nh rã r»t giúa thüc v £o. B¶n ngoi, ch¿ l n§mmç hoang, c«n nh n¡t, nh÷ng vo trong nh cûa tr¡ng l», ±n n¸n s¡ng tr÷ng,vªy m nh¥n vªt vøa ra khäi, quay ¦u l¤i khæng th§y nh cûa thæn lng ¥u núa,ch¿ th§y c¥y cä um tòm, lau sªy che l§p mët ngæi m£ cô (T¥n Thªp Tù N÷ìng). Kiºu khæng gian thüc m £o §y cng trð n¶n ªm °c hìn khi nâ gn vîi bâng¶m. Nhí câ bâng ¶m bao tròm m khæng gian thüc trong Li¶n H÷ìng, Ngô ThuNguy»t, H÷ìng Ngåc, C¡t C¥n, Hoa Cæ Tû... trð n¶n l¢ng ¢ng bçng b·nh, måi thùnh÷ ang træi i, ang tan ra trong huy¹n ho°c, phi¶u du. Trong khæng ...