Dẫn chất phtalat trong nhựa dẻo gây xáo trộn nội tiết, ung thư?

Dẫn chất phtalat là một nhóm chất hữu cơ có cấu tạo gần giống nhau: DEHP (diethylhexylphtalat), PCB (polichlorinatbiphenyl), DEP (diethylphtalat), DBP (dibutylphtalat), BzBP (benzylbutylphtalat). Phtalat là chất gì, có ở đâu? Chúng có nhiều trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh và trong đời sống.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Dẫn chất phtalat trong nhựa dẻo gây xáo trộn nội tiết, ung thư? Dẫn chất phtalat trong nhựa dẻo gây xáo trộn nội tiết, ung thư? Dẫn chất phtalat là một nhóm chất hữu cơ có cấu tạo gần giốngnhau: DEHP (diethylhexylphtalat), PCB (polichlorinatbiphenyl), DEP(diethylphtalat), DBP (dibutylphtalat), BzBP (benzylbutylphtalat). Phtalat là chất gì, có ở đâu? Chúng có nhiều trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh và trong đời sống.Trong y tế (thuốc DEP dây truyền dịch, ống thông tiểu, súc dạ dày...), trongthực phẩm (các loại bao bì: can, chai, túi bao gói), trong giải trí (các loại đồchơi trẻ em), trong mỹ phẩm (có trong hầu hết các thuốc nhuộm tóc, sơnmóng tay, nước hoa, kem dưỡng da, phấn, son môi, keo xịt), trong đồ giadụng (loại lớn như các loại cửa kéo, cửa gấp. Loại nhỏ như bát đũa, rổ rá,làn, túi xách, đầu vú, bình sữa), trong sản xuất công nghiệp (dùng làm chấthóa dẻo, kết dính, sát khuẩn, làm dung môi). Ta quen gọi các sản phẩm chứadẫn chất phtalat là chất dẻo, chất nhựa, nilon. Những độc tính đã được phát hiện Đường xâm nhập: Đường qua da (khi bôi thuốc, mỹ phẩm), đườnguống (phtalat trong bao bì chứa thực phẩm bị thôi ra như can đựng nướcmắm, rượu trong các can, chai nhựa, bát nhựa, đầu vú cho trẻ ngậm trongbình sữa, đồ chơi làm bằng chất dẻo, liếm son môi). Đường hít thở: Nhà cónhiều vật liệu làm bằng phtalat, các sản phẩm dùng phtalat làm chất hóa dẻokết dính hay dung môi hòa tan, khi nhiệt độ cao sẽ bốc mùi, thâm nhập vàođường hô hấp. Khá nguy hiểm là các hãng sản xuất đã đưa phtalat vào rất nhiều loạimỹ phẩm: Năm 2007, Hãng Health Whthout Harm, khi nghiên cứu thànhphần của 72 loại mỹ phẩm (bao gồm s ơn móng chân, móng tay, thuốcnhuộm tóc, keo xịt tóc) cho biết: “Tất cả chúng đều có chứa phtalat nhưngchỉ có 6 loại ghi tên chất này trên nhãn!”. Trước đó, (năm 2007) Trung tâmquốc gia về sức khỏe và môi trường Mỹ cũng cho biết: Qua kiểm tra gần 300nữ khách hàng quen của các hãng mỹ phẩm, thấy trong cơ thể của họ có tới7 đồng phân của phtalat với mức cao gấp 100 lần mức cho phép. Đối vớinhững người thường xuyên xức nước hoa, sơn móng tay, dùng thuốc bôiláng tóc, lượng phtalat có trong máu cao gấp 70 lần so với người bìnhthường. Các tác hại - Xáo trộn nội tiết: Các nghiên cứu, điều tra dịch tễ học tại Mỹ chobiết: các chất BzBP (benzylbutylphtalat), DBP (dibutyphtalat), tác động nhưmột hormon làm nữ hóa. Chuột có thai, khi cho dùng các chất này, thai pháttriển không bình thường, chuột con sinh ra sẽ bị tổn thương tinh hoàn, khảnăng sinh sản tinh trùng bị sút kém. Trẻ em bị nhiễm phtalat sẽ dậy thì trướctuổi đến 3 năm. - Gây ung thư: Trung tâm nghiê n cứu Ung thư quốc gia Mỹ cho biết:Phtalat gắn kết với các tế bào, tổ chức gây ung thư. Ví dụ: Chất PCB(polichlorinatbiphenyl), khi tiếp xúc với mô sống tạo ra chất careinogen, mộttác nhân gây ung thư. Chất DHEP (diethylhexylphtalat) gây ung thư gan ởchuột. - Gây các bệnh khác: Các dẫn chất phtalat làm đảo lộn quá trình traođổi chất, ảnh hưởng không có lợi đến hệ hô hấp, gây xơ cứng mô, xơ cứngđộng mạch, đầu độc các nơron thần kinh, dẫn đến bệnh Parkinson. Cách ngăn chặn - Cấm hoặc cho dùng hạn chế một số phtalat: Nghị viên châu Âukhông cho phép dùng DBP (dibutylphtalat) và DEHP (diethylhexylphtalat)trong mỹ phẩm, cấm lưu hành các đồ chơi trẻ em làm bằng nhựa dẻo (PVC)hoặc một phần nhựa dẻo PVC có chứa hơn 0,1% một hay nhiều chất phtalatnhư DINP, DEHP, DNOP, DIDP (tính theo khối lượng) và quy định hàmlượng chất phtalat thôi ra từ bao bì thực phẩm chỉ được dưới 10mg/dm2 diệntích bao bì; tối đa chỉ được 60mg/kg thực phẩm (trong bao bì có dung tích0,5-10 lít hay dung tích không xác định được). Nước ta có áp dụng một sốchuẩn trên nhưng chỉ quy định chất thôi ra là DEP (diethyphtalat) chứ khôngbao gồm nhiều chất như Nghị viện châu Âu. Do sự không thống nhất quản lýtrong các nước, trong khi ta lại tiêu dùng hàng của nhiều nước nên việcnhiễm phtalat là khó tránh khỏi. - Khuyến cáo dùng cẩn thận các sản phẩm chứa phtalat. Chẳng hạn:không chứa, không chế biến thức ăn nóng (đựng canh, chế phở, chế mì ă nliền, sấy nóng các thức ăn) trong bát nhựa mà thay bằng bát sứ; không ngâmrượu thuốc, chế biến nước mắm dài ngày trong thùng, can, chai nhựa màthay bằng các loại làm bằng đất nung, thủy tinh. Nhiệt độ và thời gian tiếpxúc là yếu tố quan trọng để phtalat thôi ra thực phẩm, nên những chú ý nàytuy đơn giản nhưng thực hiện đúng sẽ rất có lợi. - Thay thế dần các sản phẩm chứa phtalat: Chẳng hạn: Khi đi chợ cóthể dùng lá chuối, lá dong, giấy làm bao gói (một số nước hiện nay đã làm),đựng mì ăn liền pha được ngay trong bát bằng giấy, khuyến khích d ùng cácvật liệu cổ truyền (dùng thìa đĩa bằng kim loại, bằng sứ; dùng đũa ăn, rổ rábằng tre). Dùng các sản phẩm thay thế phtalat cũng có khi không đẹp, khôngtiện bằng, nhưng có khi rất dễ kiếm, lại có những nét độc đáo, không phảinơi nào cũng có thể có (như rổ rá, đũa tre). Vấn đề là cần thay đổi một tậpquán mới để quay lại một tập quán cũ vốn tốt lành nhưng vô tình bị mai một. Mới xuất hiện cách đây khoảng 50 năm, sản phẩm đi từ phtalat ngaytừ thập niên 80 thế kỷ trước đã phát triển rất mạnh, ngày nay xâm nhập sâuvào nhiều lĩnh vực, trở thành thói quen tiêu dùng, khó có thể từ bỏ. Làm chongười dân biết rõ độc hại, có cách phòng tránh đòi hỏi phải có nhiều phươngpháp thích hơp và mất nhiều thời gian. ...