Đánh giá biến đổi dịch khoảng kẽ phổi trước và sau cuộc lọc máu xác định bằng phương pháp siêu âm ở bệnh nhân suy thận mạn tính lọc máu chu kỳ

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm đánh giá biến đổi dịch khoảng kẽ phổi trước và sau cuộc lọc bằng phương pháp siêu âm. Đối tượng nghiên cứu là 63 bệnh nhân (BN) suy thận mạn tính (STMT) lọc máu chu kỳ (LMCK) tại Bệnh viện Quân y 103.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá biến đổi dịch khoảng kẽ phổi trước và sau cuộc lọc máu xác định bằng phương pháp siêu âm ở bệnh nhân suy thận mạn tính lọc máu chu kỳT¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-5017ĐÁNH GIÁ BIẾN ĐỔI DỊCH KHOẢNG KẼ PHỔI TRƯỚC VÀSAU CUỘC LỌC MÁU XÁC ĐỊNH BẰNG PHƯƠNG PHÁPSIÊU ÂM Ở BỆNH NHÂN SUY THẬN MẠN TÍNH LỌC MÁU CHU KỲTÓM TẮTPhạm Quốc Toản*; Hoàng Trung Vinh*; Trịnh Trọng Đạt*Mục tiêu: đánh giá biến đổi dịch khoảng kẽ phổi trước và sau cuộc lọc bằng phương phápsiêu âm. Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu 63 bệnh nhân (BN) suy thận mạn tính (STMT)lọc máu chu kỳ (LMCK) tại Bệnh viện Quân y 103 được khám lâm sàng, xét nghiệm, siêu âmphổi trước và sau cuộc lọc máu. Kết quả: sau lọc máu, số đường B giảm đi từ 13,0 ± 16,9 còn4,0 ± 6,6 (p < 0,001). Số đường B giảm đi trong quá trình lọc tương quan với tỷ lệ cân nặnggiảm đi sau lọc máu và với URR, Kt/V. Kết luận: siêu âm phổi là phương pháp hữu ích giúpđánh giá hiệu quả rút nước trong dịch khoảng kẽ phổi ở BN LMCK.* Từ khoá: Suy thận mạn tính Lọc máu chu kỳ; Dịch khoảng kẽ phổi; Siêu âm phổi;Xung huyết phổi.Lung Ultrasound for the Assessment of Extravascular Lung WaterChanges before and after Dialysis Section in Hemodialysis PatientsSummaryObjectives: To investigate extravascular lung water changes after dialysis by lung ultrasound.Subjects and methods: 63 patients undergoing hemodialysis treated at 103 Hospital, who wereclinical, subclinical examined, and lung ultrasound was performed in all patients before and afterhemodialysis. Results: The number of B-lines decreased from 13.0 ± 16.9 to 4.0 ± 6.6 (p < 0.001).The decrease in B-lines correlated with the percentage of weight reduction after dialysis, Kt/Vand URR. Conclusion: Lung ultrasound is a useful tool to monitor the response to therapy inhemodialysis patients.* Key words: Chronic kidney failure; Hemodialysis; Extravascular lung water; Lung ultrasound;Congestive pulmonary.ĐẶT VẤN ĐỀSuy thận mạn tính gây nên nhiều rốiloạn cân bằng nội môi, rối loạn nội tiết,cuối cùng dẫn đến suy thận giai đoạn cuối,đòi hỏi phải điều trị thay thế thận. Phù phổikẽ là một biểu hiện thường gặp ở BN STMTLMCK, đặc biệt trước các cuộc lọc máu.Loại bỏ dịch thừa bằng siêu lọc nhằm đạttrọng lượng khô đảm bảo cân bằng dịchtrong cơ thể làm giảm biến chứng tim mạch.Xác định trọng lượng khô và dịch khoảngkẽ phổi bằng các phương pháp không xâmnhập như đo trở kháng sinh học, định lượngnồng độ ANP, X quang tim phổi đang đượcứng dụng trong thực hành lâm sàng [2].* Bệnh viện Quân y 103Người phản hồi (Corresponding): Phạm Quốc Toản (toannephor@gmail.com)Ngày nhận bài: 10/02/2017; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 03/05/2017Ngày bài báo được đăng: 10/05/201770T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-2017Tuy nhiên, siêu âm phổi xác định tìnhtrạng dịch khoảng kẽ để đánh giá tìnhtrạng ứ dịch ở BN LMCK chưa được đềcập đến. Do đó, chúng tôi tiến hànhnghiên cứu này với mục tiêu: Sử dụngsiêu âm phổi đánh giá biến đổi dịchkhoảng kẽ phổi trước và sau cuộc lọc.ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu.63 BN STMT LMCK 3/tuần tại KhoaThận - Lọc máu, Bệnh viện Quân y 103từ tháng 7 - 2015 đến 4 - 2016.2. Phương pháp nghiên cứu.* Thiết kế nghiên cứu: mô tả cắt ngang,so sánh biến đổi trước và sau cuộc lọc.* Nội dung nghiên cứu: BN được lọc máubằng phương pháp lọc thận nhân tạothường quy, sử dụng dịch lọc bicarbonat.Theo dõi các biến đổi lâm sàng (phù, khóthở, huyết áp, tần số tim, cân nặng), cậnlâm sàng (ure, creatinin, protein, albumin,công thức máu) và siêu âm phổi thực hiệntrước và sau lọc máu.* Siêu âm phổi:- Trang thiết bị: máy siêu âm xách tayALOKA SSD - 900, đầu dò convex 3,5 MHz.- Tư thế BN: nằm ngửa, duỗi thẳng 2 chân,2 tay giơ lên cao đầu.- Vị trí siêu âm: chia thành ngực trướcvà bên theo các đường dọc: đường cạnhức, đường giữa đòn, đường nách trước,đường nách giữa. Bên phải tương ứngvới các gian sườn từ 2 - 5; bên trái tươngứng với các gian sườn 2 - 4, có tổng số28 vị trí siêu âm phổi.- Cách tính số đuôi sao chổi: đường B(B-line) là những tín hiệu nhiễu do ứ đọngdịch ở vách gian tiểu thùy. Tính là 0 khikhông có đường B nào trong vùng khám vàkhi ở một vị trí trắng tinh màn hình thì đượctính là 10 đường B. Khi nhiều đường B,chúng có xu hướng hòa lẫn vào nhau.Trong trường hợp này, để tính số đường B,lấy phần trăm số vị trí khám có đường B(tỷ lệ phần trắng của màn hình chia chophần đen của màn hình) rồi chia cho 10.Số đường B là tổng tất cả số đường B thuđược ở các mặt cắt [2].Hình 1: Các vùng siêu âm đánh giá đuôi sao chổi [3].71T¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 5-5017* Tiêu chuẩn chẩn đoán, phân loại sửdụng trong nghiên cứu:- Chẩn đoán mức độ khó thở: theo HộiLồng ngực Hoa Kỳ.- Chẩn đoán tăng huyết áp: theo khuyếncáo Hội Tim mạch học Việt Nam (2008).Bảng 3: Biến đổi ứ dịch tại phổi trướcvà sau lọc.Mức độ ứ dịch Trước lọcSau lọcKhông có ứ dịch 30 (47,6%) 48 (76,2%)Nhẹ13 (20,6 ...