Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến định hướng nghề nghiệp của học sinh trung học phổ thông tại Nghệ An

Bài viết trình bày việc khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến định hướng nghề nghiệp của học sinh trung học phổ thông tại Nghệ An. Từ đó, đề xuất một số giải pháp thiết thực nhằm định hướng cho học sinh trung học phổ thông trong quá trình định hướng nghề nghiệp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến định hướng nghề nghiệp của học sinh trung học phổ thông tại Nghệ AnVJETạp chí Giáo dục, Số 431 (Kì 1 - 6/2018), tr 27-31; 53ĐÁNH GIÁ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỊNH HƯỚNG NGHỀ NGHIỆPCỦA HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TẠI NGHỆ ANNguyễn Thị Kim Nhung - Lương Thị Thành VinhTrường Đại học VinhNgày nhận bài: 14/03/2018: ngày sửa chữa: 16/03/2018; ngày duyệt đăng: 05/04/2018.Abstract: The result of the analysis at nine high schools in Nghe An province shows seven factorsaffecting the vocational orientation of high school students in this province. These factors consistof the student’s direction themselves; their families’ orientation; the trends of socio-economicdevelopment; the professional guidance at universities and vocational schools; peer’s choices andcommunication. Among these factors, orientation from family and the students themselves is themost important one. Based on the analysis of these factors, the article proposes some solutions toguide high school students in the process of choosing career.Keywords: Students, vocational trend, college, university, vocational schools.1. Mở đầuĐể phát triển và xây dựng nền kinh tế của đất nước,chất lượng nguồn nhân lực phải được xem là yếu tố thenchốt để phát huy mọi tiềm lực của đất nước. Nếu chúngta không chiếm lĩnh được tri thức, không sáng tạo và tíchcực ứng dụng công nghệ mới vào các ngành sản xuất thìkhông thể thành công được trong môi trường cạnh tranhkhốc liệt. Đặc biệt trong bối cảnh, Việt Nam đang tíchcực gia nhập sâu vào thị trường của khu vực và thế giới.Chính vì vậy, việc nâng cao trình độ học vấn, trình độvăn hóa của người dân, đặc biệt là việc định hướng nghềnghiệp (ĐHNN) cho thế hệ trẻ, chủ nhân tương lai củađất nước cần được chú trọng hơn bao giờ hết.Nghệ An là một trong những tỉnh đông dân của vùngBắc Trung bộ, nơi có truyền thống hiếu học và học giỏi,hàng năm có khoảng 20.000 học sinh (HS) trúng tuyểnđại học, cao đẳng (ĐH, CĐ), đứng tốp đầu của cả nước.Tuy nhiên, tư tưởng học lên ĐH để thoát nghèo đã dẫntới việc lựa chọn nghề chưa hợp lí, dẫn đến thực tế “Thừathầy, thiếu thợ”. Việc giúp HS có những hiểu biết vềnghề nghiệp để định hướng phát triển, lựa chọn ngànhnghề phù hợp với sở thích cá nhân cũng như năng lựcbản thân và nhu cầu xã hội còn nhiều hạn chế. Thực tếhiện nay, HS trung học phổ thông (THPT) có rất nhiềulựa chọn sau khi tốt nghiệp: học tiếp lên ĐH, CĐ; họcnghề; đi làm; du học... Vậy họ đã lựa chọn nghề nghiệpnhư thế nào, trong quá trình lựa chọn ngành nghề, HSTHPT đã chịu tác động bởi những yếu tố cơ bản nào,mức độ tác động đến đâu. Từ những vấn đề trên, việcnghiên cứu các yếu tố có ảnh hưởng đến ĐHNN của HSTHPT sẽ giúp cho việc xác định đâu là yếu tố có tính chấtquyết định đến ĐHNN của HS, từ đó đề xuất những biệnpháp thiết thực nhằm định hướng và tạo điều kiện tốt nhất27cho HS THPT tỉnh Nghệ An trong lựa chọn hướng đitương lai của mình.2. Nội dung và kết quả nghiên cứu2.1. Cơ sở lí thuyết, các giả thuyết và mô hình nghiên cứu2.1.1. Một số khái niệm:- Nghề nghiệp: Nghề nghiệp là nghề làm để sinh sốngvà để phục vụ xã hội [1; tr 676];- ĐHNN: + Định hướng: là xác định phương hướngchung [1; tr 325]; + ĐHNN: là một khái niệm giáo dụctoàn diện và liên tục được thiết kế để cung cấp cho cáccá nhân ở cấp trung học với các thông tin, kinh nghiệmđể chuẩn bị cho họ sống và làm việc trong một xã hội,môi trường cần thiết.2.1.2. Các giả thuyết nghiên cứuDựa vào các yếu tố đặc trưng của HS Việt Nam,chúng tôi đề xuất 7 nhóm yếu tố chính đã được đưa vàoxem xét với 35 yếu tố đại diện ảnh hưởng đến ĐHNN củaHS. Từ đó, đề xuất 7 giả thuyết liên quan đến ĐHNN.2.1.2.1. Sự lựa chọn của bản thân có ảnh hưởng quyếtđịnh đến định hướng nghề nghiệpYếu tố tự thân cá nhân HS được xem là một trongnhững yếu tố quan trọng ảnh hưởng lớn đến ĐHNN củaHS. Trong nhóm yếu tố thuộc về cá nhân người học, có5 yếu tố được đưa vào để xem xét mức độ tác động đếnĐHNN của người học, bao gồm: học lực; sức khỏe; đạođức; năng lực, sở trường; và ước mơ, lí tưởng. Trong cácyếu tố đó, yếu tố học lực được dự kiến là có ảnh hưởngrõ nhất đến ĐHNN của người học.Giả thuyết H1: Lực học của HS càng cao, HS càng cóxu hướng quan tâm và tự quyết định đến ĐHNN của mình.2.1.2.2. Tác động của gia đình đến định hướng nghề nghiệpTrong việc lựa chọn ĐHNN cho bản thân, HS phổthông thường bị tác động mạnh từ bố mẹ, anh chị emVJETạp chí Giáo dục, Số 431 (Kì 1 - 6/2018), tr 27-31; 53trong gia đình. Sự ảnh hưởng này thường thể hiện ởnhững khía cạnh sau: Cha mẹ càng quan tâm đến con cáicàng có xu hướng can thiệp vào sự lựa chọn nghề nghiệpcủa con cái. Trình độ của cha mẹ càng cao thì mức độquan tâm và tác động đến định hướng nghề của con càngmạnh, nghề nghiệp của bố mẹ cũng tác động đến sự lựachọn nghề của con cái, tình trạng kinh tế của gia đìnhcũng ảnh hưởng đến sự lựa chọn nghề nghiệp của ngườihọc. Xét trong bối cảnh giáo dục của tỉnh Ngh ...