Đánh giá mức độ xâm lấn tĩnh mạch cửa ở bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gan

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm đánh giá mức độ xâm lấn tĩnh mạch cửa (TMC) ở bệnh nhân (BN) ung thư biểu mô tế bào gan (UTBMTBG). Đối tượng và phương pháp: mô tả cắt ngang 180 BN UTBMTBG mới phát hiện. Chẩn đoán mức độ huyết khối TMC dựa vào các phương tiện chẩn đoán hình ảnh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá mức độ xâm lấn tĩnh mạch cửa ở bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào gant¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 9-2016ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ XÂM LẤN TĨNH MẠCH CỬAỞ BỆNH NHÂN UNG THƯ BIỂU MÔ TẾ BÀO GANDương Quang Huy*; Vũ Minh Thắng*; Đào Đức Tiến**TÓM TẮTMục tiêu: đánh giá mức độ xâm lấn tĩnh mạch cửa (TMC) ở bệnh nhân (BN) ung thư biểumô tế bào gan (UTBMTBG). Đối tượng và phương pháp: mô tả cắt ngang 180 BN UTBMTBGmới phát hiện. Chẩn đoán mức độ huyết khối TMC dựa vào các phương tiện chẩn đoán hìnhảnh (siêu âm, chụp CT đa dãy, chụp hệ mạch gan). Kết quả: 19,4% BN UTBMTBG có huyếtkhối TMC với các mức độ Vp1, Vp2, Vp3, Vp4 lần lượt là 11,1%; 5,0%; 4,4%; 3,3%. Mức độhuyết khối TMC tăng dần ở UTBMTBG thể lan tỏa so với UTBMTBG thể khối (21,3% so với6,7% ở Vp1-2 và 14,8% so với 4,2% ở Vp3-4; p < 0,05) và theo kích thước của khối u gan(30,4% ở nhóm u gan > 10 cm so với 4,2% ở nhóm u gan < 5 cm). Kết luận: UTBMTBG có xuhướng xâm lấn tạo huyết khối TMC cao nhất là UTBMTBG thể lan tỏa và khi khối u phát triểncó kích thước lớn.* Từ khoá: Ung thư biểu mô tế bào gan; Tĩnh mạch cửa; Độ xâm lấn.Determine the Grade of Portal Vein Tumor Thrombus in Patientswith Hepatocellular CarcinomaSummaryObjectives: To evaluate the grade of portal vein tumor thrombus (PVTT) in patients withhepatocellular carcinoma (HCC). Subjects and methods: The prospective, cross-sectionaldescriptive study was carried out on 180 patients with HCC in Digestive Department of 103Hospital. PVTT was diagnosed on the basis of imaging studies and was classified into fivegrades (Vp0 - Vp4) according to the Liver Cancer Study of Japan (2003). Results: 19,4% ofpatients had PVTT and grade Vp1, Vp2, Vp3, Vp4 were 11.1%, 5%, 4.4%, 3.3%, respectively.The PVTT grade was higher in patients with diffuse HCC (21.3% vs 6.7% for Vp1-2 and 14.8%vs 4.2% for Vp3-4; p < 0.05) and HCC with large mass size. Conclusion: HCC is highaggressive so that tumor thrombus formation in the portal vein, especially HCC with diffuse typeand HCC with large mass size.* Key words: Hepatocellular carcinoma; Portal vein; Grade of thrombus.ĐẶT VẤN ĐỀUng thư biểu mô tế bào gan là bệnh lýác tính thường gặp, đứng hàng thứ 6 trênthế giới trong các loại ung thư nói chung[3, 4]. Bệnh có tiên lượng rất xấu, tỷ lệtử vong cao (đứng hàng thứ 3 sau ungthư phổi và ung thư dạ dày), mặc dùnhiều chiến lược tầm soát phát hiện sớm,* Bệnh viện Quân y 103** Bệnh viện Quân y 175Người phản hồi (Corresponding): Dương Quang Huy (huyduonghvqy@gmail.com)Ngày nhận bài: 25/07/2016; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 07/11/2016Ngày bài báo được đăng: 21/11/201682t¹p chÝ y - d−îc häc qu©n sù sè 9-2016cũng như các biện pháp điều trị hiện đạiđược nghiên cứu áp dụng. Một trongnhững lý do quan trọng hạn chế phươngpháp trị liệu hiệu quả trong UTBMTBG làdo UTBMTBG có xu hướng xâm lấn vàomạch máu, nhất là TMC từ rất sớm, từ đólàm tăng nguy cơ xuất hiện các biếnchứng (vỡ tĩnh mạch thực quản, suy gan,hôn mê gan), tăng nguy cơ lan rộng tếbào ung thư trong gan và là một yếu tốtiên lượng xấu, rút ngắn thời gian sốngcủa BN. Nhiều nghiên cứu thông báo tỷ lệhuyết khối TMC từ 10 - 40% ở thời điểmchẩn đoán và khoảng 35 - 44% ở thờiđiểm ghép gan hoặc khi tử vong [4].Huyết khối TMC làm giới hạn cácphương pháp điều trị (chống chỉ địnhtuyệt đối ghép gan, chống chỉ định tươngđối cho can thiệp qua da), nhưng nhiềunghiên cứu gần đây chỉ ra việc xác địnhmức độ huyết khối TMC rất quan trọng.Hội Nghiên cứu Ung thư Gan Nhật Bảnđề xuất phân chia mức độ huyết khốiTMC thành 5 mức độ khác nhau, giúpnhận ra những BN còn áp dụng đượcphương pháp điều trị hiệu quả, giúp kéodài thời gian sống cho người bệnh [4]. ỞViệt Nam hiện chưa có nhiều nghiên cứuđánh giá mức độ xâm lấn TMC ở BNUTBMTBG. Vì vậy, chúng tôi tiến hành đềtài này nhằm mục tiêu: Xác định tỷ lệ vàmức độ huyết khối TMC ở BN UTBMTBG.ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU1. Đối tượng nghiên cứu.180 BN UTBMTBG được chẩn đoánvà điều trị lần đầu tại Khoa Nội Tiêu hóa,Bệnh viện Quân y 103, thời gian từ tháng4 - 2010 đến 9 - 2015. Chẩn đoánUTBMTBG theo hướng dẫn của HộiNghiên cứu Bệnh gan Hoa Kỳ năm 2005(AASLD) cho các đối tượng:- Khối u gan kích thước > 2 cm trênnền gan xơ (đo kích thước u trên siêu âmhoặc CT-scanner gan).- Có hình ảnh tăng sinh mạch điển hình(trên CT-scanner gan hoặc trên phim chụpđộng mạch gan) và/hoặc AFP ≥ 200 ng/ml.Với BN có khối u gan nhưng khôngđáp ứng các tiêu chí trên sẽ được sinhthiết hoặc chọc hút tế bào để chẩn đoánxác định [3].Loại khỏi nghiên cứu những BNUTBMTBG đã được chẩn đoán và canthiệp điều trị; đang có biến chứng nặngnhư hôn mê gan, xuất huyết tiêu hóa, vỡkhối u gan…2. Phương pháp nghiên cứu.Nghiên cứu mô tả cắt ngang.Tất cả BN nghiên cứu được khám lâmsàng và chỉ định các xét nghiệm cận lâmsàng cần thiết để đánh giá chức nănggan, AFP, tình trạng tăng áp lực TMC vàtình trạng khối u gan.- Xác định đặc điểm khối u ...