Đánh giá sự thay đổi nồng độ dấu ấn chu chuyển xương ở phụ nữ sau mãn kinh sử dụng vitamin D, canxi và bột đậu nành trong 6 tháng

Mục tiêu nghiên cứu của bài viết nhằm đánh giá sự thay đổi nồng độ dấu ấn chu chuyển xương trong huyết thanh trước và sau 6 tháng sử dụng sữa bột đậu nành tăng cường vitamin D2 và canxi ở phụ nữ sau mãn kinh. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá sự thay đổi nồng độ dấu ấn chu chuyển xương ở phụ nữ sau mãn kinh sử dụng vitamin D, canxi và bột đậu nành trong 6 tháng TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2016 ĐÁNH GIÁ SỰ THAY ĐỔI NỒNG ĐỘ DẤU ẤN CHU CHUYỂN XƢƠNG Ở PHỤ NỮ SAU MÃN INH SỬ DỤNG VITAMIN D, CANXI VÀ BỘT ĐẬU NÀNH TRONG 6 THÁNG Hoàng Văn Dũng*; Lê Bạch Mai**; Nguyễn Thị Ngọc Lan*** TÓM TẮT Mục tiêu: đánh giá sự thay đổi nồng độ dấu ấn chu chuyển xương trong huyết thanh trước và sau 6 tháng sử dụng sữa bột đậu nành tăng cường vitamin D2 và canxi ở phụ nữ sau mãn kinh. Đối tượng và phương pháp: nghiên cứu tiến cứu, can thiệp cộng đồng theo dõi trước và sau can thiệp 140 phụ nữ mãn kinh ≥ 5 năm, tuổi từ 50 - 70; chia thành 2 nhóm: nhóm can thiệp (n = 70) hàng ngày uống sản phẩm soyplus (50 gram sữa đậu nành có bổ sung 800 IU vitamin D2 và 400 mg canxi); nhóm chứng (n = 70): uống sản phẩm soyplus (50 gram sữa đậu nành đơn thuần) trong 6 tháng. Kết quả: sau 6 tháng can thiệp, nồng độ osteocalcin huyết thanh giảm từ 19,7 ± 5,2 ng/ml xuống 15,4 ± 3,6 ng/ml (giảm 21,3%), nồng độ CTX huyết thanh giảm từ 0,65 ± 0,2 ng/ml xuống 0,51 ± 0,2 ng/ml (giảm 21,5%), p < 0,01. Kết luận: sau 6 tháng sử dụng sản phẩm, có sự thay đổi có ý nghĩa thống kê các dấu ấn chu chuyển xương (osteocalcin huyết thanh giảm 21,3%, CTX huyết thanh giảm 21,5%). * Từ khóa: Loãng xương; Phụ nữ sau mãn kinh; Chu chuyển xương; Osteocalcin; CTX. Evaluation of Changing Bone Tunrvover Markers in Postmenopausal Women Using Fortified Soy Milk plus Calcium and Vitamin D for 6 Months Summary Objectives: To assess changing serum bone markers after 6 months using fortified soy milk plus calcium and vitamin D2 in postmenopausal women. Subjects and methods: Prospective, community and follow-up study before and after the intervention was carried out on 140 postmenopausal women in the age from 50 - 70. Intervention group (n = 70) drank 50 gram soy milk supplemented with 800 IU vitamin D2 and 400 mg calcium daily; control group (n = 70): 50 gram soy milk in 6 months. Result: After 6 months of the intervention, serum osteocalcin levels decreased from 19.7 ± 5.2 ng/ml to 15.4 ± 3.6 ng/ml (21.3%), serum CTX decreased from 0.65 ± 0.2 ng/ml to 0.51 ± 0.2 ng/ml (21.5%). The difference was statistically significant compared with the control group (p < 0.01). Conclusion: After 6 months of the intervention, serum osteocalcin concentrations decreased by 21.3%, 21.5% reduction in serum CTX. The difference compared with the control group with statistical significance (p < 0.01). * Key words: Osteoporosis; Postmenopaus; Bone turnover; Osteocalcin; CTX . * Bệnh viện Bạch Mai ** Viện Dinh dưỡng *** Đại học Y Hà Nội Người phản hồi (Corresponding): Hoàng Văn Dũng (dungnoitru26@yahoo.com) Ngày nhận bài: 25/03/2016; Ngày phản biện đánh giá bài báo: 31/05/2016 Ngày bài báo được đăng: 03/06/2016 61 TẠP CHÍ Y - DƢỢC HỌC QUÂN SỰ SỐ 5-2016 ĐẶT VẤN ĐỀ Chu chuyển xương là quá trình thay cũ đổi mới của xương, diễn ra liên tục. Một chu kỳ chu chuyển xương gồm 3 giai đoạn và diễn ra trong 3 - 6 tháng: giai đoạn hủy xương (resorption), giai đoạn chuyển đổi (reversal) và giai đoạn tạo xương mới (formation). Dấu ấn chu chuyển xương được bài tiết vào máu trong quá trình hoạt động của tế bào hủy cốt bào (CTX…) hay tạo cốt bào (osteocalcin, P1NP…). Do đó, việc theo dõi thay đổi các dấu ấn chu chuyển xương phản ánh sự thay đổi của quá trình tạo xương và hủy xương. Nồng độ các dấu ấn chu chuyển xương tăng thể hiện tốc độ chu chuyển xương tăng và tăng nguy cơ loãng xương (LX) cũng như gãy xương [3]. Sử dụng các dấu ấn chu chuyển xương trong theo dõi điều trị LX rất hiệu quả do nồng độ các dấu ấn chu chuyển xương thay đổi phản ánh hiệu quả tác động của thuốc điều trị LX theo cơ chế tác động đặc hiệu trên chuyển hóa xương, từ đó cho biết sự cải thiện về chất lượng xương. Đồng thời cho phép đánh giá hiệu quả can thiệp sớm sau 3 - 6 tháng so với thay đổi mật độ xương chậm 1 - 2 năm khi đo mật độ xương. Bình thường theo diễn biến tự nhiên, nồng độ dấu ấn chuyển xương tăng lên trong LX và giảm đi khi điều trị LX bằng thuốc chống hủy xương. Nghiên cứu ứng dụng các dấu ấn chu chuyển xương để theo dõi đáp ứng điều trị LX là một hướng nghiên cứu mới, có tính khoa học và độ chính xác cao [3]. Khuyến cáo sử dụng 1 dấu ấn huỷ xương (CTX) kết hợp với một dấu ấn tạo xương (osteocalcin, P1NP, hoặc BSAP) để đánh giá một chu chuyển 62 xương, cũng như tốc độ chu chuyển xương. Theo nghiên cứu của Marlena và CS (2010) về hiệu quả can thiệp của sữa công thức (Anlene) có tăng cường 400 UI vitamin D và 1.200 mg canxi mỗi ngày, theo dõi sau 4 tháng ở phụ nữ mãn kinh > 5 năm tại Indonesia và Philippine cho thấy nồng độ các dấu ấn chu chuyển xương giảm rõ rệt: CTX huyết thanh giảm 40%, osteocalcin giảm 30 - 35% [4]. Tại Việt Nam, nghiên cứu về dấu ấn chu chuyển xương đang được thực hiện. Đề tài này được tiến hành với mục tiêu: Đánh giá sự thay đổi nồng độ dấu ấn chu chuyển xương trong huyết thanh sau ...