Đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến mưa một ngày lớn nhất thiết kế vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên

Mưa một ngày lớn nhất là dữ liệu đầu vào quan trọng để tính toán lũ thiết kế, đặc biệt trong bài toán xét đến ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Bài viết trình bày đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến mưa một ngày lớn nhất thiết kế vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến mưa một ngày lớn nhất thiết kế vùng Nam Trung Bộ và Tây NguyênTuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2017. ISBN: 978-604-82-2274-1 ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐẾN MƯA MỘT NGÀY LỚN NHẤT THIẾT KẾ VÙNG NAM TRUNG BỘ VÀ TÂY NGUYÊN Lê Thị Hải Yến, Trần Thanh Tùng, Lê Anh Tuấn Trường Đại học Thủy lợi, email: lethihaiyen@tlu.edu.vn1. GIỚI THIỆU CHUNG 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Mưa một ngày lớn nhất là dữ liệu đầu vào Từ các dữ liệu đầu ra như mưa và nhiệt độquan trọng để tính toán lũ thiết kế, đặc biệt của các mô hình khí hậu, các phương pháptrong bài toán xét đến ảnh hưởng của BĐKH. thống kê được sử dụng nhằm chi tiết hóa cácHiện nay trên thế giới có nhiều mô hình khí kết quả này về các trạm khí tượng trong lưuhậu khác nhau, kết quả tính toán kịch bản mưa vực. Mặt khác, các mô hình khí hậu toàn cầutrong tương lai phụ thuộc vào kịch bản, mô luôn có sai số trong mô phỏng so với các dữhình khí hậu, số liệu đầu vào và các phương liệu quan trắc bề mặt đất. Các sai số này xảypháp giảm quy mô và hiệu chỉnh sai số. Mặt ra không chỉ do cấu trúc mô hình mà còn dokhác, khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên các kết quả tính toán được thể hiện trung bìnhđược dự báo là khu vực có mức độ gia tăng hoá trên một phạm vi không gian lớn, dạnglượng mưa cực trị lớn, có thể gâyxuất hiện các ô lưới. Để mô tả đúng hơn tính chất địanhững trận lũ lớn, vượt lũ thiết kế. Vì vậy việc phương của mưa, các ô lưới kích thước lớn cótính toán và phân vùng biến động lượng mưa thể được giảm nhỏ bằng các mô hình động lực (mô hình khí hậu vùng – RCM) hoặc hiệuthiết kếcó xét đến BĐKH là rất cần thiết, đảm chỉnh sai số về từng trạm đo trong khu vựcbảo an toàn hồ chứa giúp cho việc phòng bằng phương pháp hiệu chỉnh thống kê.tránh thiên tai hiệu quả, giảm thiểu mức độ Mô hình động lực có ưu điểm mô tả quáthiệt hại do thiên tai gây ra. trình biến động các đặc trưng khí tượng theo bản chất vật lý của quá trình động lực nhưng nó đòi hỏi tài nguyên tính toán lớn. Các phương pháp hiệu chỉnh sai số thống kê chủ yếu dựa trên các phân tích quan hệ thống kê, vì thế sẽ có hiệu quả hơn khi các nguồn tài nguyên tính toán bị hạn chế [3]. Vì thế, nghiên cứu đã lựa chọn phương pháp thống kê chi tiết hóa lượng mưa về từng trạm đo để loại bỏ sai số. Hiệu chỉnh sai số dùng để điều chỉnh giá trị trung bình, phương sai và phân bố tần suất của lượng mưa tính toán thể hiện bằng một hàm F có dạng:  P0  Fm (Pm ) (1)  Trong đó: P0 là giá trị mưa tính toán được Hình 1. Vị trí khu vực nghiên cứu hiệu chỉnh, Pm là giá trị mưa tính toán và Fm - 566 Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2017. ISBN: 978-604-82-2274-1là hàm số mô tả tần suất mưa tính toán. Mối 2.2. Lựa chọn kịch bản BĐKHquan hệ trong phương trình (1) có thể được Theo báo cáo đánh giá lần thứ 5 (AR5) củamô hình hoá theo hàm biến đổi có dạng: IPCC [1], kịch bản phát thải khí nhà kính SRES được thay thế bằng kịch bản RCP mô P0  F01 (Fm (Pm )) (2) tả kịch bản phát thải khí nhà kính, nồng độ Với Po, Pm lần lượt là lượng mưa thực đo khí quyển, phát thải các chất ô nhiễm và sử dụng đất khác nhau trong thế kỷ XXI. Nghiênvà lượng mưa tính toán từ mô hình. Hàm Fm cứu đã lựa chọn 2 kịch bản BĐKH là RCP4.5ở đây là hàm phân bố luỹ tích của lượng mưa là nhóm kịch bản phát triển ổn định trung ...